Η προτομή του Σταύρου Κωτσόπουλου στο Αμύνταιο

Ο Σταύρος Κωτσόπουλος ήταν Μακεδονομάχος ο οποίος έδρασε κατά τα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα στην περιοχή της Φλώρινας. Το ψευδώνυμο του ήταν Μπανιτσιώτης και το απέκτησε λόγω της καταγωγής του από το χωριό Μπάνιτσα (σημερινή Βεύη) του νομού Φλώρινας.

Η προτομή του βρίσκεται σε νησίδα πάνω στην παλιά επαρχιακή οδό Αμύνταιου - Φλώρινας, μέσα στον ιστό της πόλης και λίγα μέτρα ανατολικότερα από το στρατόπεδο Παπαπέτρου. Ο Κωτσόπουλος απεικονίζεται σε μέση ηλικία έχοντας πυκνό μουστάκι και μεγάλο μαντήλι στα μαλλιά. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ

ΣΤΑΥΡΟΣ

ΚΩΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Στη βάση του βάθρου αναγράφεται η επωνυμία του χορηγού:

ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΔΑΠΑΝΑΙΣ

ΓΕΝ. ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

Το έργο είναι ανυπόγραφο, λαμβάνοντας όμως υπόψιν τις ομοιότητες του βάθρου με το αντίστοιχο της προτομής του Παπαπέτρου που βρίσκεται στην ίδια πόλη και τον χορηγό που είναι το ΓΕΣ μπορούμε να αποδώσουμε με ασφάλεια το έργο στον γλύπτη του Ε.Σ. Πέτρο Μωραΐτη.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

H προτομή του Ιωάννη Παπαπέτρου στο Αμύνταιο

Σε μικρό πάρκο είκοσι μέτρα δυτικά της εκκλησίας των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης βρίσκεται η προτομή του Συνταγματάρχη του Πεζικού Ιωάννη Παπαπέτρου. 

Η προτομή είναι κατασκευασμένη από ορείχαλκο. Ο Παπαπέτρου αποδίδεται σε μέση ηλικία με πλήρη πολεμική στολή. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΣΥΝ-ΡΧΗΣ ΠΕΖΙΚΟΥ

ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΑΙΧΜΑΛΩΤΙΣΘΕΙΣ ΥΠΟ ΒΟΥΛΓΑΡΙ-

ΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ 22/23-9-1944

ΠΑΡΕΔΟΘΗ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΑΣ

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΑΣ ΠΑΡΑ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ

ΕΞΕΤΕΛΕΣΘΗ ΔΙΑ ΛΙΘΟΒΟΛΙΣΜΟΥ

ΤΗΝ 30-9-1944

Στην βάση του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΔΑΠΑΝΑΙΣ

ΓΕΝ. ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη Πέτρου Μωραΐτη:

Π. ΜΩΡΑΪΤΗ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από το γλυπτό της Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας στον ΑΗΣ Αμυνταίου

Η κρήνη του εξωραϊστικού συλλόγου στο Αμύνταιο

Στην κεντρική πλατεία του Αμύνταιου και πάνω στον κεντρικό άξονα της κωμόπολης, πενήντα μέτρα νοτίως του ναού των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης υπάρχει τοποθετημένη τσιμεντένια κρήνη. 

Πρόκειται για μια κατασκευή η οποία βρίσκεται εντοιχισμένη (και ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια και κομμάτι) του περιβόλου της κεντρικής πλατείας. Έχει μήκος περίπου δύο μέτρων και ύψος λίγο παραπάνω, περίπου δυο μέτρα και είκοσι εκατοστά. Από την μέση και πάνω η πλάτη της κρήνης είναι καλυμμένη με επεξεργασμένη πέτρα. Στην κορυφή υπάρχει τσιμεντένιο στέγαστρο το οποίο καλύπτεται με κεραμίδια και στηρίζεται στη γη με δυο επίσης τσιμεντένιες κολόνες. Πάνω από την βρύση υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα η οποία βρίσκεται σε κακή κατάσταση και στην οποία αναγράφονται τα παρακάτω λόγια (οι αγκύλες σημαίνουν ότι λόγο της φθοράς δεν κατόρθωσα να διαβάσω τα αναγραφόμενα):

Έγινε με δαπάνες του [...]

και φίλων

Σύλλογος Προστασίας

περιβάλ/ντος εξωραϊσμού

Αμυνταίου και Περιχώρων

Έτος 1987

Ετε

Σύμφωνα λοιπόν με την επιγραφή η κρήνη τοποθετήθηκε το 1987. Χορηγός της υπήρξε ο "Σύλλογος Προστασίας περιβάλλοντος εξωραϊσμού Αμυνταίου και περιχώρων". Και σε αυτό το μνημείο όπως και στο μνημείο πεσόντων που βρίσκεται λίγα μέτρα παρακάτω συναντούμε την επιγραφή "ετε" η οποία δεν μπόρεσα να εντοπίσω τι σημαίνει. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη του Συλλόγου Αμυνταιωτών Θεσσαλονίκης στο Αμύνταιο

Η κρήνη του Συλλόγου Αμυνταιωτών Θεσσαλονίκης βρίσκεται στη συμβολή της εθνικής οδού Αμύνταιου - Καστοριάς με την οδό Βιτσίου πλάι στο Πνευματικό Κέντρο της κωμόπολης του Αμύνταιου. Πρόκειται για μια τσιμεντένια κατασκευή η οποία έχει καλυφθεί από επεξεργασμένη πέτρα. Είναι τοποθετημένη ακριβώς πάνω στη γωνία του πεζοδρομίου που σχηματίζει η συμβολή των δύο οδών. Έχει μήκος περίπου τεσσάρων μέτρων και ύψος περίπου ενός μέτρου και πενήντα εκατοστών. Κάτω από την βρύση υπάρχει γούρνα ενώ πάνω από αυτήν υπάρχει εντοιχισμένη πέτρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΔΩΡΕΑ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΑΜΥΝΤΑΙΩΤΩΝ - ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ

"Ο ΑΜΥΝΤΑΣ"

1994

Σύμφωνα λοιπόν με την επιγραφή η κρήνη κατασκευάστηκε το 1994 έπειτα από χορηγία του Συλλόγου Αμυνταιωτών Θεσσαλονίκης "Ο Αμύντας".

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη των αφών Χατζηκωνσταντίνου στο Αμύνταιο

Ακριβώς μπροστά από την είσοδο του ορθόδοξου ναού της Ανάληψης στο Αμύνταιο υπάρχει τσιμεντένια κρήνη η οποία είναι χορηγία των αδελφών Χατζηκωνσταντίνου στη μνήμη των γονέων τους. Η κρήνη είναι στο σύνολο καλυμμένη με επεξεργασμένη πέτρα. Στο μέσο της υπάρχει αέτωμα κάτω από το οποίο σχηματίζεται με πολύχρωμες (κόκκινες και πράσινες) πέτρες ένας χριστιανικός σταυρός. Κάτω από το σταυρό είναι τοποθετημένη η βρύση ενώ στα δεξιά (όπως κοιτάμε) αυτής υπάρχει μαρμάρινη πλάκα πάνω στην οποία είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΔΩΡΕΑ

ΑΔ Χ''ΚΩΝΤΙΝΟΥ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ

ΓΟΝΕΩΝ ΑΥΤΩΝ

Δεξιά και αριστερά του αετώματος υπάρχουν έξεργες τσιμεντένιες στάμνες.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο πεσόντων στο Αμύνταιο

Στη κεντρική πλατεία του Αμυνταίου και τριάντα περίπου μέτρα νοτίως του ναού των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης βρίσκεται το μνημείο πεσόντων προς τιμήν των κατοίκων της κωμόπολης που έπεσαν στις πολεμικές συρράξεις του έθνους κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου αιώνα.

Το έργο είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο. Πρόκειται για ένα κίονα ο οποίος εδράζεται πάνω σε βάση που έχει το σχήμα κύβου. Στη κορυφή του κίονα, πάνω ακριβώς από το κιονόκρανο υπάρχει τοποθετημένος φοίνικας με ανοιχτά τα φτερά του. Το κιονόκρανο δεν είναι ούτε ιωνικού, ούτε δωρικού ούτε και κορινθιακού ρυθμού αλλά είναι ενός ρυθμού που δεν τον έχω ξανασυναντήσει στις περιηγήσεις μου. Πάνω στον κίονα υπάρχει εγχάρακτο ένα κλαδί δάφνης.

Στο πάνω μέρος της βάσης υπάρχει αέτωμα. Στη πρόσοψη της είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΣΟΡΟΒΙΤΣ 

ΑΝΗΓΕΙΡΕΝ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ

ΚΑΤΩΘΙ ΕΝΔΟΞΩΣ ΠΕΣΟΝΤΩΝ

ΝΙΚ ΚΑΡΚΑΤΣΗΣ

ΔΗΜ ΠΑΤΣΙΑΡΗΣ

ΔΗΜ ΕΜΠΟΡΗΣ

ΝΙΚ ΜΑΤΚΑΡΗΣ

ΕΠΑΜ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

ΝΙΚ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ

Στην πλαϊνή πλευρά της βάσης είναι χαραγμένα τα παρακάτω:

ΣΤΗΛΗ ΑΦΙΕΡΩΘΕΙΣΑ

ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑ

ΤΗΝ 25 8/ΒΡΙΟΥ 1912

ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΩΝ

Στο πίσω μέρος της βάσης είναι χαραγμένα τα παρακάτω:

ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑ

ΚΤΗΤΙΚΟ ΙΤΑΛΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ 

(ΜΕΤΩΠΟ ΑΛΒΑΝΙΑΣ) 1940-41

ΗΛΙΑΣ ΔΕΪΤΣΗΣ

ΓΕΩΡ Θ. ΜΥΛΩΝΑΣ

ΠΑΥΛ ΣΤΑΪΟΠΟΥΛΟΣ

ΤΡ. ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ

Ε,ΤΕ;

και από κάτω ακολουθούν δυο ανάγλυφα κλαδιά δάφνης τοποθετημένα χιαστί. Τέλος, στην έτερη πλαϊνή πλευρά είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΣΤΗΛΗ ΑΦΙΕΡΩΘΕΙΣΑ ΥΠΕΡ

ΤΩΝ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΕΠΤΑ ΑΓΝΩΣΤΩΝ

ΣΥΠΑΤΡΙΩΤΩΝ ΜΑΣ

Για το μνημείο δεν έχω πληροφορίες σχετικά με το έτος τοποθέτησης του και το όνομα του γλύπτη. Η ονομασία Σόροβιτς (πρότερη του 1928 ονομασία του Αμυνταίου) μας αποδεικνύει ότι το μνημείο χτίστηκε πριν τον πόλεμο του 1940 πιθανότατα για να τιμήσει τους νεκρούς στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και ειδικότερα στη πολύνεκρη μάχη του Σόροβιτς που διεξήχθη στις 23 με 25 Οκτωβρίου του 1912 και οδήγησε σε ήττα της 5ης Μεραρχίας του ελληνικού στρατού και υποχώρηση της στην Κοζάνη. Το λόγου το αληθές το αποδεικνύει και η επιγραφή που υπάρχει στα πλαϊνά. Επίσης, τα ονόματα των πεσόντων του ελληνο - ιταλικού πολέμου υπάρχουν εγχάρακτα πάνω σε μαρμάρινη πλάκα η οποία εντοιχίστηκε μετέπειτα πάνω στην πίσω πλευρά της βάσης του μνημείου. Όλα τα παραπάνω νομίζω ότι δικαιώνουν την χρονολογική τοποθέτηση της κατασκευής του μνημείου μεταξύ της λήξης του Α Βαλκανικού Πολέμου (1913) και της μετονομασίας του οικισμού (1928). Για τους τριάντα επτά άγνωστους συμπατριώτες που αναφέρονται στο πλάι της βάσης, δεν έχω πληροφορίες.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από περιστερώνα στο Αμύνταιο

Φωτογραφίες από την κρήνη του Εξωραϊστικού Συλλόγου Αμυνταίου στο Αμύνταιο

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στο Αμύνταιο

Φωτογραφίες από τον περιστερώνα στο Αμύνταιο

Φωτογραφίες από το ναό των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Αμύνταιο

Φωτογραφίες από το ναό της Ανάληψης στο Αμύνταιο

Φωτογραφίες από το παρεκκλήσι της Ανάληψης στο Αμύνταιο

Εικόνα εντοιχισμένη ακριβώς επάνω από την κεντρική θύρα

Φωτογραφίες από την προτομή του Ιωάννη Παπαπέτρου στο Αμύνταιο

Η υπογραφή του γλύπτη εγχάρακτη στην προτομή

Φωτογραφίες από την κρήνη στο ναό των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Αμύνταιο

Φωτογραφίες από την προτομή του Σταύρου Κωτσόπουλου στο Αμύνταιο