Η προτομή του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη στον Εθνικό Κήπο

Το επόμενο γλυπτό του Εθνικού Κήπου στο οποίο θα αναφερθούμε είναι η προτομή του Επτανήσιου ποιητή και πολιτικού Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.

Μερικά λόγια για τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου του 1824 στο νησί της Λευκαδας. Ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας με καταγωγή από την Ήπειρο ενώ η μητέρα του προερχόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Κεφαλλονιάς. Η μεγάλη οικονομική δυνατότητα της οικογένειας του σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο χώρος δράσης του δεν γνώρισε την πολιτική και κοινωνική αναταραχή που έζησε ο υπόλοιπος ελλαδικός χώρος κατά τα πρώτα 30 χρόνια του 19ου αιώνα έδωσαν στον μικρό  Αριστοτέλη την δυνατότητα να λάβει μόρφωση υψηλού επιπέδου.

Αρχικά σπούδασε στην Λευκάδα και μετέπειτα στην Ιόνια Ακαδημία στην Κέρκυρα έχοντας ως δασκάλους του τον Ασώπιο και τον Γιάννη Οικονομίδη. Με το πέρας των σπουδών του έφυγε για το εξωτερικό όπου σπούδασε στην Γενεύη και στο Παρίσι. Λόγω μιας ασθένειας αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του και να επιστρέφει στην Λευκάδα. Ξεπερνάει την αρρώστια του και μεταβαίνει στην Πίζα της Ιταλίας για να συνεχίσει τις σπουδές της Νομικής που είχε αφήσει μισοτελειωμένες στο Παρίσι. Παίρνει το διδακτορικό του δίπλωμα ομόφωνα όμως δεν εξασκεί ποτέ του τη νομική μιας και τον κερδίζει η ποίηση.

Σε όλο αυτό το διάστημα ταξιδεύει στην δυτική Ευρώπη και μελετάει την ζωή των κατοίκων, την κουλτούρα τους και τα αρχαία μνημεία. Το 1852 παντρεύεται με την Ιταλίδα Ελοϊζα Τυπάλδου και ένα χρόνο μετά εγκαθίστανται μόνιμα στην Λευκάδα. Η μεγάλη αγάπη του Βαλαωρίτη για την Ελλάδα που είναι διάχυτη μέσω του πατριωτικού του λόγου σε όλο του το έργο τον στρέφει προς την πολιτική. Βασικός του στόχος είναι η ένωση των Επτανήσων με το ελληνικό κράτος καθώς και η υποστήριξη όλων των απελευθερωτικών κινημάτων στον ελλαδικό χώρο. Στήριξε ιδιαίτερα τα κινήματα στην Ήπειρο (χώρα καταγωγής του) καθώς και στην Κρήτη όπου διετέλεσε και μέλος της κεντρικής επιτροπής του κρητικού επαναστατικού αγώνα. Η όλη του πολιτική στάση που ερχόταν σε αντίθεση με την συντηρητική στάση της οικογένειάς του ανάγκασε τους Άγγλους να τον εξορίσουν για ένα έτος στην Ιταλία όπου και εγκαταστάθηκε στο σπίτι του πεθερού του. Το 1857 εκλέγεται βουλευτής της Ιονίου Πολιτείας αρνούμενος την θέση επάρχου που του προσφέρουν οι Άγγλοι λέγοντας "η ψυχή μου δεν είναι προς πώληση".

Από αυτήν την θέση μάχεται για την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. Σημαντικότερη προσφορά του από αυτήν την θέση ήταν η σύνταξη της επιστολής προς την βασίλισσα της Αγγλίας με την οποία οι Επτανήσιοι δήλωναν την θέλησή τους για διοικητική, οικονομική και πολιτική ένωση με το ελληνικό κράτος. Το 1863 η Ένωση επιτυγχάνεται και ο Βαλαωρίτης συνεχίζει τον αγώνα του από τα έδρανα της Βουλής των Ελλήνων. Ωστόσο διάφορες μικροπολιτικές σκοπιμότητες και κυρίως η αποτυχία της κρητικής επανάστασης την οποία στήριξε με ζήλο τον αναγκάζουν να αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική σκηνή.

Πέθανε στις 24 Ιουλίου 1879 από καρδιακή προσβολή.

Το ποιητικό του έργο είναι πλούσιο και περιστρέφεται γύρω από τον αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία αλλά και γενικότερα γύρω από θέματα σχετικά με την πατρίδα. Ο Βαλαωρίτης υπήρξε φιλόπατρις και αυτή του την αγάπη συναντάμε διάχυτη στο έργο του. Σημαντικότερη του συλλογή θεωρείται αυτή με τον τίτλο "Μνημόσυνα". Πρόκειται για μια σειρά από ποιήματα τα οποία αναφέρονται σε αγωνιστές του 21΄. Ο Βαλαωρίτης χρησιμοποιεί στο κάθε ποίημα για τίτλο το όνομα του αγωνιστή στον οποίο αναφέρεται. Πρόκειται ουσιαστικά για ύμνους προς το κάθε αγωνιστή ξεχωριστά, για ποιήματα τα οποία θα μπορούσαν να σκαλιστούς κάλλιστα πάνω στους τάφους των νεκρών αγωνιστών. Μεταξύ άλλων σε αυτό του το έργο εξυμνεί τον Κανάρη, τον Κατσαντώνη, τον Σαμουήλ.

Το μνημείο

Πρόκειται για μια προτομή η οποία παρουσιάζει τον ποιητή σε ώριμη ηλικία και βρίσκεται στημένη πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο. Ο Βαλαωρίτης παρουσιάζεται με το χαρακτηριστικό του μούσι το οποίο καλύπτει το πάνω χείλος και τα δυο μάγουλα αφήνει όμως ξεσκέπαστο το σαγόνι, φορώντας πουκάμισο, σακάκι και παπιόν. Στο βάθρο είναι χαραγμένα τα λόγια

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ


ΔΑΠΑΝΑΙΣ
ΚΩΣΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗ

χωρίς να αναφέρεται κάποιο επίγραμμα ή έστω η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του. Η προτομή είναι έργο του Φωκίωνα Ρωκ. Τοποθετήθηκε το έτος 1926.

Διαβάστε για τον ποιητή Ι, ΙΙ, ΙΙΙ

Διαβάστε ποιήματα του Βαλαωρίτη Ι, ΙΙ

Φωτογραφίες από την προτομή εδώ

Προσωπογραφίες του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη εδώ

Βιβλιογραφία:

• Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 - 2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003