Η προτομή του Παναγιώτη Αναγνωστόπουλου στο Κολωνάκι

Στην Πλατεία Κολωνακίου που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης  των Αθηνών, λίγα μέρα μακριά από το μέγαρο της Βουλής υπάρχουν οι προτομές των τριών Φιλικών (καθώς και κάποια άλλα γλυπτά με τα οποία θα ασχοληθούμε στο μέλλον) του Παναγιώτη Αναγνωστόπουλου, του Τσακάλωφ και του Σκουφά. Ξεκινάμε την βόλτα μας στην Πλατεία του Κολωνακίου με την περιγραφή της προτομής του Παναγιώτη Αναγνωστόπολου.

Ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα του νομού Αρκαδίας το 1790. Το 1808 μετανάστευσε μαζί με την οικογένεια του στην Σμύρνη και από εκεί σην Κωνσταντινούπολη όπου και παρακολούθησε μαθήματα σε ελληνικό σχολείο. Μετά το πέρασμα του από την Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκε στην Οδησσό όπου και ήρθε σε επαφή με τον Σκουφά. Έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και αφοσιώθηκε στους σκοπούς της. Ταξίδεψε στην Βλαχία και την Ιταλία για να στρατολογήσει μέλη για την οργάνωση ενώ είχε σημαντικό ρόλο στην δολοφονία του Νικόλαου Γαλάτη ενός μέλους της Εταιρείας ο οποίος είχε πέσει σε δυσμένεια και θεωρούνταν επικίνδυνος για τους σκοπούς της Εταιρείας.

Κατά καιρούς ήρθε σε σύγκρουση με τον Εμμανουήλ Ξάνθο σε μια κόντρα η οποία θα συνεχιζόταν για πολλά χρόνια ακόμα. Με την έναρξη της Επανάστασης κατέβηκε στην Πελοπόννησο και πήρε ενεργό μέρος στις μάχες στο πλευρό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Αναγνωσταρά (τον οποίο είχε ο ίδιος μυήσει στην Εταιρεία). Στην τρίτη Εθνοσυνέλευση αρνήθηκε να υπογράψει το ψήφισμα για την αγγλική προστασία. Με την έλευση του Καποδίστρια διορίστηκε νομάρχης Ηλείας ενώ αργότερα κατέλαβε και άλλες πολιτικές θέσεις όπως αυτή του διοικητή Εύβοιας. 

Πέθανε το 1854 από χολέρα στην Αθήνα.

Η προτομή του βρίσκεται ξεχωριστά από τις προτομές των τριών Φιλικών - Ξάνθος, Σκουφάς, Τσακάλωφ - και ίσως αυτή η τοποθέτηση να είναι μια επίσημη παραδοχή του γεγονότος ότι ο Αναγνωστόπουλος δεν υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας. Η διαμάχη του με τον Ξάνθο ήταν μεγάλη επί τούτου και οι ιστορικοί ακόμα και στις μέρες μας δεν έχουν καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα.

Πρόκειται λοιπόν για μια προτομή η οποία απεικονίζει τον Αναγνωστόπουλο με μουστάκι, φορώντας τα επίσημα ρούχα του - παπιγιόν και σακάκι. Έχει σοβαρό βλέμμα και μουσάκι στο πιγούνι. Στην πέτρινη βάση αναγράφονται τα λόγια:

Π. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΦΙΛΙΚΟΣ

ΕΞ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΗΣ

στην πλαϊνή πλευρά είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΔΩΡΕΑ

ΓΡΑΙΚΙΩΤΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΕΔΡ. Δ. ΓΡΑΙΚΙΩΤΗ

ΜΕΡΙΜΝΗ ΤΩΝ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ

ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΗΣ

και στην άλλη πλευρά:

Θ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ

Από αυτές τις επιγραφές λοιπόν μας γίνεται γνωστό το όνομα του γλύπτη (Θεόδωρος Παπαγιάννης) αλλά και των χορηγών του μνημείο (Γραικιώτικος Ίδρυμα και οι Σύλλογοι της Ανδρίτσαινας στην Αθήνα). Δεν γνωρίζουμε ωστόσο ημερομηνία.

Διαβάστε για τον Αναγνωστόπουλο Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV

Φωτογραφίες από την προτομή εδώ

Βιβλιογραφία

• Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003