Ο ανδριάντας του Χρυσόστομου Σμύρνης στην Μητρόπολη Αθηνών

Ο ανδριάντας του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου  αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου μνημείου προς τιμήν των θυμάτων της εκκλησίας κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής. Βρίσκεται στην πλατεία ακριβώς πίσω από τη μητρόπολη των Αθηνών και είναι έργο του γλύπτη Κώστα Δημητριάδη.

Ο Χρυσόστομος  αναπαρίσταται ντυμένος με απλοϊκά ράσα, κοιτώντας προς τον ουρανό σε μια στάση μετάνοιας και ικεσίας. Δεξιά και αριστερά από τον ανδριάντα υπάρχουν δυο πλάκες στις οποίες αναγράφονται οι παρακάτω πληροφορίες:

ΕΙΣ ΑΙΩΝΙΟΝ ΜΝΗΜΗΝ

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΜΥΡ

ΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΣΟΥΡΟΥΚΤΣΟΓΛΟΥ ΤΩΝ

ΔΗΜΟΓΕΡΟΝΤΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΜΗΤΡΟ

ΠΟΛΙΤΟΥ ΚΥΔΩΝΙΩΝ ΑΜΒΡΟΣΙΟΥ ΜΗ

ΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΟΣΧΟΝΗΣΙΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ

ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝ

ΤΩΝ ΣΥΝ ΑΥΤΟΙΣ ΚΑΚΩΣΕΙ ΚΑΙ

ΞΙΦΕΙ ΚΑΙ ΑΓΧΟΝΗ ΤΕΛΕΙΟΘΕΝΤΩΝ

στην έτερη πλάκα:

ΕΙΣ ΑΙΩΝΙΟΝ ΜΝΗΜΗΝ

ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΖΗΛΩΝ ΚΑΙ

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΑΪΒΑΖΙΔΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΑΜΑΣΕΙΑΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

ΚΩΦΙΔΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ

ΣΥΝ ΑΥΤΟΙΣ ΚΑΚΩΣΕΙ ΚΑΙ ΞΙΦΕΙ

ΚΑΙ ΑΓΧΟΝΗ ΤΕΛΕΙΟΘΕΝΤΩΝ

όπως βλέπουμε αναφέρονται τα ονόματα των δημογερόντων που δολοφονήθηκαν μαζί με τον Χρυσόστομο καθώς και τα ονόματα μητροπολιτών και κληρικών άλλων περιοχών της Μικράς Ασίας που επίσης δολοφονήθηκαν από τους κεμαλικούς. Πάνω στο βωμό είναι χαραγμένα περιμετρικά (ανά όψη) τα παρακάτω λόγια:

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ

ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ

ΚΑΣΤΡΟΦΗΣ

ΑΙ ΙΕΡΑΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ

ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

ΠΟΝΤΟΥ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΚΑΛΛΙΠΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΓΑΝΟΧΩΡΑΣ

ΣΗΛΥΒΡΙΑΣ

ΜΥΡΙΟΦΥΤΟΥ

ΒΙΖΥΗΣ

ΧΑΛΔΕΙΑΣ

ΔΑΡΔΑΝΕΛΛΙΩΝ

ΠΡΟΙΚΟΝΝΗΣΟΥ

ΡΟΔΟΠΟΛΕΩΣ

ΚΟΛΩΝΙΑΣ

ΤΥΡΟΛΟΗΣ

ΑΙΝΟΥ

ΣΜΥΡΝΗΣ

ΕΦΕΣΟΥ

ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ

ΠΕΡΓΑΜΟΥ

ΗΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΚΥΔΩΝΙΩΝ

ΜΟΣΧΟΝΗΣΙΩΝ

ΚΡΗΝΗΣ

ΒΡΥΟΥΛΛΩΝ

ΑΝΕΩΝ 

ΠΡΟΥΣΣΗΣ

ΚΥΖΙΚΟΥ

ΝΙΚΑΙΑΣ

ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ

ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

ΠΙΣΙΔΕΙΑΣ

ΙΚΟΝΙΟΥ

ΑΜΑΣΕΙΑΣ

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ

ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ

ενώ στη πάνω πλευρά του βωμού αναγράφονται τα λόγια:

ΓΙΝΟΥ ΠΙΣΤΟΣ

ΑΧΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΚΑΙ ΔΩΣΩ ΣΟΙ

ΤΟΝ ΣΤΕΦΑΝΟΝ 

ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Αξίζει να σημειωθεί ότι καμιά από τις παρακάτω μητροπόλεις δεν συνέχισε τη λειτουργία της μετά το 1922. Όλες καταργήθηκαν μετά την καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών.

Το έργο κατασκευάστηκε τα έτη 1935 - 36.