Ο ναός του αγίου Νικολάου στην Ερμούπολη

Ο ορθόδοξος ναός του αγίου Νικολάου στην Ερμούπολη της Σύρου είναι ένα από τα επιβλητικότερα θρησκευτικά κτίσματα ολόκληρου του ελληνικού αρχιπελάγους. Οι ντόπιοι τον αποκαλούν και "Άγιο Νικόλαο των Πλουσίων" τόσο λόγω του γεγονότος ότι πολλοί εύποροι άνθρωποι της εποχής υπήρξαν ευεργέτες του όσο και για τον ίδιο τον πλούτο του ναού. Ο έτερος ναός του αγίου Νικολάου βρίσκεται στην Άνω Σύρο και όπως έγραψα σε παλαιότερο άρθρο αποκαλείται "Άγιος Νικόλαος των Πτωχών".

Ο ναός είναι χτισμένος στη συνοικία "Βαπόρια" (μια γειτονιά της Ερμούπολης που έλαβε αυτό το όνομα διότι από εκείνο το σημείο οι κάτοικοι έβλεπαν τα καράβια να διασχίζουν το στενό μεταξύ Σύρου, Τήνου και Μυκόνου) διακόσια μέτρα βορειοανατολικά του Δημαρχιακού Μεγάρου και ελάχιστα μέτρα δίπλα από την θάλασσα. Θεμελιώθηκε το έτος 1858 σε σχέδια του Γ. Μεταξά (τα οποία φαίνεται να επικύρωσε προσωπικά με Βασιλικό Διάταγμα ο Όθωνας) και εγκαινιάστηκε εικοσιδύο χρόνια μετά. Από τότε λειτουργεί απρόσκοπτα μέχρι και τις μέρες μας αποτελώντας μάλιστα τον πολιούχο της πόλης. 

Ο ναός ανήκει στο ρυθμό της τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο. Ο τρούλος μάλιστα από μόνος του είναι ένα έργο τέχνης και το βαθύ γαλάζιο χρώμα του ξεχωρίζει καθώς ο επισκέπτης εισέρχεται στο ερμουπολίτικο λιμάνι. Δυο εντοιχισμένα μαρμάρινα κωδωνοστάσια δυο επιπέδων υπάρχουν στην πρόσοψη του ναού. Αυτό που κυριαρχεί στην πρόσοψη βεβαίως είναι οι τέσσερις μαρμάρινοι κίονες ιωνικού ρυθμού. Πάνω από αυτούς υπάρχουν πέντε ορθογώνια παράθυρα τα οποία φέρουν αετώματα με ακροκέραμα στο μέσον τους. Μεταξύ τους χωρίζονται με έξι ψευδοκίονες κορινθιακού ρυθμού. Στην κορυφή της πρόσοψης υπάρχει αέτωμα δίχως γλυπτές ή ανάγλυφες αναπαραστάσεις. 

Η κεντρική θύρα του ναού είναι ξύλινη και φέρει περιμετρικά της μαρμάρινες παραστάδες. Αυτές ξεχωρίζουν για τον όμορφο ανάγλυφο διάκοσμο τους που αναφέρεται τόσο σε θρησκευτικά (σταυροί) όσο και σε θέματα της φύσης (ανθέμια κτλ). Πάνω από την πόρτα υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη επιγραφή στην οποία αναγράφονται τα παρακάτω λόγια:

ΟΔ ΙΕΡΟΣ ΔΟΜΟΣ

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΕΓΕΡΘΕΙΣ ΕΥΣΕΒΕΙΑ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΈΣΧΕ ΤΟΝ ΘΕΜΕΛΙΟΝ ΛΙΘΟΝ 

ΈΤΕΙ 1848 ΑΩΜΗ

ΒΑΣΙΛΕΥΟΝΤΟΣ ΌΘΩΝΟΣ Α΄

ΕΠΙ ΑΡΧΙΕΡΕΩΣ ΔΑΝΙΗΛ

ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΤΑΡΜΠΟΥΞΗ

Άλλη μια πόρτα - μικρότερων διαστάσεων - υπάρχει στη νότια πλευρά του ναού. Φέρει και αυτή μαρμάρινες παραστάδες και αέτωμα ως επίστεψη. Ο ναός στο εσωτερικό του είναι το ίδιο εντυπωσιακός. Αυτό που βεβαίως ξεχωρίζει είναι το μαρμάρινο τέμπλο έργο του Τήνιου γλύπτη Γεώργιου Βιτάλη. Δύο μαρμάρινοι κίονες κορινθιακού ρυθμού κρατούν το αέτωμα το οποίο υπάρχει πάνω από την είσοδο της ωραίας πύλης. Πάνω στο αέτωμα υπάρχουν τρία ακροκέραμα, ένα δεξιά ένα στο μέσο και ένα αριστερά. Άλλες δυο πανομοιότυπες αλλά μικρότερες σε μέγεθος πόρτες υπάρχουν στα δυο πλαϊνά του ναού. Εντυπωσιακοί είναι επίσης ο άμβωνας και ο επισκοπικός θρόνος, φτιαγμένοι εξ' ολοκλήρου από μάρμαρο. 

Τέσσερις είναι οι εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες οι οποίες υπάρχουν στο ναό και αναγράφουν αντίστοιχα τα παρακάτω λόγια:

ΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΙΕΡΑΧΟΥ ΜΥΡΕΩΝ ΚΑΙ ΕΦΟΡΟΥ ΣΥΡΙΩΝ

ΑΠΟΤΜΗΜΑ ΤΙΜΙΟΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΑΓΙΩΝ

ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄ Ο ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΙΩΤΗΣ

ΜΟΧΘΟΙΣ ΑΟΚΝΟΙΣ Θ' ΙΔΡΩΣΗ ΘΕΟΔΕΚΤΟΣ

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΠΑΜΑΝΩΛΗ

ΦΙΛΑΔΕΛΦΩ ΜΕΣΙΤΕΙΑ

ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΗ ΣΥΡΩ ΕΞ ΙΤΑΛΙΑΣ ΜΕΤΗΝΕΓΚΕΝ

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΤΕΤΤΑΜΑΝΤΣΙ

ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΣ ΕΚΛΑΜΠΡΟΤΑΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

ΠΡΟΦΡΩΝ ΔΩΡΗΤΗΣ, ΣΤΕΡΡΟΣ Τ' ΕΓΓΥΗΤΗΣ

ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΟΣ ΓΕΓΟΝΕΝ

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Ο ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΟΙΜΗΝ Ο ΚΛΕΙΝΟΣ

ΘΕΟΦΙΛΩΣ ΥΠΕΔΕΞΑΤΟ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΣ ΧΕΡΣΙ

ΦΕΡΩΝΥΜΩ ΝΑΩ ΕΝΑΠΕΘΕΤΩ

ΙΓ ΜΑΪΩ ΜΗΝΙ ΈΤΕΙ ΣΩΤΗΡΙΩ ΒΣΤ΄

ΤΗΝ ΘΗΚΩΝ ΔΕ ΤΑΥΤΗΝ

ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΦΙΛΑΓΙΟΣ

ΕΥΣΕΒΩΣ ΕΧΟΡΗΓΗΣΕΝ

(Αλέξ. Γ. Μαρκουΐζος, συνέθεσεν)

ΈΤΕΙ ΑΩΜΗ

ΔΑΝΙΗΛ ΤΟΥ ΚΟΝΤΟΥΔΗ ΙΕΡΑΡΧΟΥΝΤΟΣ

ΌΘΩΝΟΣ ΤΕ ΒΑΣΙΛΕΥΟΝΤΟΣ

ΝΙΚΟΛΑΩ

ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕΓΑΛΩ ΘΕΡΑΠΟΝΤΙ

ΠΕΡΙΚΑΛΛΕΑ ΤΟΝΔΕ ΝΗΟΝ

ΝΑΥΣΙΚΛΥΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΣΥΡΟΥ 

ΕΥΣΕΒΕΣ ΠΛΗΡΩΜ' ΕΔΕΙΜΑΤΟ

ΣΟΦΙΗΣ ΔΙ' ΕΜΠΛΕΩΣ ΠΟΙΜΗΝ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ

ΈΤΕΙ ΑΩΟ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΙΔ΄

ΕΝΕΚΑΙΝΙΑΣΕΝ

ΟΠΛΟΤΕΡΟΣ ΔΕ ΤΟΥΤΩΝ

ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄ Ο ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΙΩΤΗΣ

ΦΙΛΟΚΑΛΙΗ ΠΕΠΝΥΜΕΝΟΣ ΙΕΡΟΦΑΝΤΗΣ

ΕΤΕΣΙ ΒΕ - ΒΣΤ

ΚΡΕΙΣΣΟΝΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΗΣ ΩΠΑΣΕΝ ΑΓΛΑΪΗΝ

ΕΙΣ ΘΕΟΔΕΚΤΟΝ ΑΓΕΙΡΑΣ ΧΟΡΗΓΙΑΝ ΤΟΥΣ

ΒΕΝΤΟΥΡΗΝ ΓΕΩΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ

ΕΚ ΚΙΜΩΛΟΥ, ΔΑΨΙΛΩΣ ΔΑΠΑΝΗΣΑΝΤΑ

ΑΡΧΙΜ. ΜΑΡΑΓΚΟΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΝ, ΕΚ ΤΗΝΟΥ

ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟΝ ΕΠΙΤΡΟΠΟΝ Ι.Μ ΣΥΡΟΥ

ΒΑΡΔΑΛΑΧΟΝ ΝΙΚ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ, ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΒΑΣΙΛΑΝ ΕΥΓΕΝ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΝ. ΕΚ ΜΥΚΟΝΟΥ

ΒΑΤΤΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΛΕΝΗΝ, ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΒΕΝΤΟΥΡΗΝ ΚΩΝ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΝ, ΕΚ ΚΙΜΩΛΟΥ

ΒΕΝΤΟΥΡΗΝ ΚΩΝ. ΕΥΑΓΓΕΛΟΝ, ΕΚ ΚΙΜΩΛΟΥ

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ - ΕΥΓΕΝΙΔΗΝ ΙΩΑΝ. ΛΕΩΝΙΔΑ, ΕΚ ΣΙΦΝΟΥ

ΚΑΡΑΣΤΑΜΑΤΗ ΕΠΑΜ. ΙΩΑΝΝΗΝ, ΕΞ ΆΝΔΡΟΥ

ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΝ, ΕΚ ΝΑΞΟΥ

ΛΕΒΕΝΤΑΚΗΝ ΔΗΜ. ΝΙΚΟΛΑΟ, ΕΚ ΚΕΑΣ

ΛΥΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑΝ, ΕΚ ΛΟΝΔΙΝΟΥ

ΜΑΥΡΑΚΗΝ ΔΗΜ. ΕΥΑΓΓΕΛΟΝ, ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΝΙΩΤΗ ΙΩΑΝ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΝ, ΕΚ ΣΑΜΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ ΙΕΡΟΝ ΊΔΡΥΜΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΤΗΝΟΥ

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΝ ΣΤΑΥΡΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ, ΕΚ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜ. ΗΛΙΑΝ, ΕΞ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΑΤΕΡΑ ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΝΙΚΟΛΑΝ, ΕΚ ΧΙΟΥ

ΣΤΡΙΝΤΖΗΝ ΔΗΜ. ΓΕΡΑΣΙΜΟΝ, ΕΚ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ

ΦΟΥΣΤΑΝΟΝ ΜΙΚΕ ΓΕΩΡΓΙΟΝ, ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΧΑΤΖΗΛΙΑ ΕΜΜΑΝ. ΜΑΡΙΑΝ, ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΧΟΝΤΟΝ ΣΩΤ. ΝΙΚΟΛΑΟΝ, ΕΞ ΑΓΡΑΦΩΝ

ΠΡΟΣ ΔΕ ΤΟΥΤΟΙΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΣ ΣΥΝΕΔΡΑΜΟΝ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ (2001 & 2006)

Ο.Π.Α.Π. Α.Ε.

ΝΕΩΡΙΟΝ ΝΕΑ Α.Ε. ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΣΥΡΟΥ

Α. ΚΑΡΑΜΠΟΥΛΑ & ΣΙΑ Ο.Ε.

ΑΦΟΙ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ Ε.Π.Ε.

ΑΙΓΑΙΟ Ε.Π.Ε.

HELLENIC SEA WAYS

ΩΝ ΤΗΝ ΦΙΛΑΓΙΟΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑΝ ΕΜΙΜΗΣΑΝΤΟ

ΠΟΛΕΜΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΕΞ ΆΝΔΡΟΥ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΕΚ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΜΑΡΤΙΝΟΣ ΙΩΑΝ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΚ ΣΤΕΜΝΙΤΣΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΟΥΡΟΥΚΟΥ

ΟΙΣ ΝΙΚΗΣ ΛΑΟΥ ΦΕΡΩΝΥΜΕ

ΧΡΙΣΤΟΝ ΕΚΔΥΣΩΠΕΙ

ΩΝ ΕΚΑΜΟΝ ΜΙΣΘΟΝ

ΕΠΑΞΙΟΝ ΔΩΡΗΣΑΣΘΑΙ

ΕΥΑΓΓΕΛΟΝ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑ ΡΟΥΣΣΟΥ ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΜΑΡΙΟΝ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΝ ΕΚ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΝ ΙΩΑΝΝ. ΓΟΥΤΟΝ ΕΚ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ

ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΌΛΓΑΣ ΚΟΜΝΗΝΟΥ ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΓΕΩΡΓΙΟΝ ΙΩΑΝΝ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΕΚ ΓΛΥΦΑΔΑΣ

ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΙ ΆΝΝΑΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΕΚ ΣΥΡΟΥ

ΣΤΑΪΚΟΥ ΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΖΗΣΗ & ΤΗΣ ΈΛΛΗΣ ΕΚ ΒΟΥΡΛΩΝ

Η πρώτη από τις πλάκες μνημονεύει το γεγονός της τοποθέτησης τμήματος του λειψάνου του αγίου στο ναό ενώ οι υπόλοιπες τρεις μνημονεύουν τα ονόματα των χορηγών.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ