Το Μουσείο του Μάρκου Βαμβακάρη στην Άνω Σύρο

Ο Μάρκος Βαμβακάρης είναι μια από τις πιο μεγάλες φυσιογνωμίες του ρεμπέτικου μουσικού κινήματος το οποίο άνθισε κατά στα τέλη του 19ου και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα (με αποκορύφωμα τα χρόνια του Μεσοπολέμου) στην Ελλάδα και κυρίως στις εργατικές συνοικίες του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Θεωρούνταν μουσική των κατώτερων τάξεων με τον καιρό ωστόσο κατόρθωσε να εδραιωθεί και να αποτελέσει έναν από τους κύριους πυλώνες της σύγχρονης ελληνικής μουσικής δημιουργίας αγκαλιάζοντας το σύνολο σχεδόν της κοινωνίας.

Ο Βαμβακάρης γεννήθηκε στη Σύρο από γονείς καθολικούς. Όντας καθολικός και ο ίδιος γρήγορα απόκτησε το παρατσούκλι "ο Φράγκος". Η καριέρα του χτίστηκε κυρίως στις λαϊκές συνοικίες του Πειραιά όπου έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Πέθανε το 1972 στη Νίκαια όπου κατοικούσε και τάφηκε με καθολική λειτουργία στο Γ΄ Νεκροταφείο των Αθηνών. Στο μεσοδιάστημα μεταξύ γέννησης και θανάτου που αποκαλούμε ζωή, ο Μάρκος Βαμβακάρης κατόρθωσε να γράψει μια σειρά τραγουδιών (τόσο τους στίχους όσο και τη μουσική) που τραγουδιούνται μέχρι και τις μέρες μας από μεγάλες συναυλίες μέχρι μικρές καλοκαιρινές παρέες. Μεταξύ αυτών βεβαίως ξεχωρίζει η Φραγκοσυριανή, τραγούδι του Μεσοπολέμου (1932) το οποίο ο Βαμβακάρης έγραψε για μια συντοπίτισσα του (Καθολική της Σύρου) η οποία είχε έρθει σε μια συναυλία του να τον ακούσει. Οι αυθεντικοί, πρώτοι στίχοι του τραγουδιού είναι οι παρακάτω:

Μια φούντωση, μια φλόγα

έχω μέσα στη καρδιά 

και μάγια μου χεις κάνει

Φραγκοσυριανή γλυκιά

Θα 'ρθω να σε ανταμώσω

πάλι στην ακρογιαλιά

θα 'θελα να με χορτάσεις

όλο χάδια και φιλιά

Θα σε πάρω να γυρίσω

Φοίνικα, Παρακοπή

Γαλησσά και Ντελαγκράτσια

και ας μου 'ρθει συγκοπή

Στο Πατέλι, στο Νυχώρι

φίνα στην Αληθινή

και στο Πισκοπιό ρομάντζα

γλυκιά μου Φραγκοσυριανή

Στις τελευταίες δυο στροφές του τραγουδιού μας παραδίδονται μια σειρά από συριανά τοπωνύμια όπως ο Γαλησσάς, η Αληθινή, η Νετελαγκράτσια (Ποσειδωνία), το Πατέλι και το Νυχώρι.

Στο κέντρο της Άνω Σύρου, πλάι στην πλατεία όπου είναι τοποθετημένη η προτομή του, λειτουργεί σε διώροφο σπίτι από το 1997 το "Μουσείο του Μάρκου Βαμβακάρη". Σε αυτό εκτίθενται μια σειρά από προσωπικά αντικείμενα του ρεμπέτη: το διαβατήριο του, ένα αποδεικτικό εξέτασης στην οφθαλμολογική κλινική του νοσοκομείου του ΕΕΣ, το βιβλιάριο του Σωματείου Εκδορέων Αθηνών (εκδορέας είναι κοινώς ο χασάπης, επάγγελμα το οποίο ασκούσε ο Βαμβακάρης) καθώς και το βιβλιάριο του Συλλόγου Συνθετών - Συγγραφέων Ελληνικού Λαϊκού Τραγουδιού. Υπάρχουν επίσης αποκόμματα εφημερίδων που αναφέρονται στον τραγουδοποιό καθώς και χειρόγραφα του αλλά και τα ρούχα του - μια τραγιάσκα, ένα παλτό, ένα κασκόλ και ένα ζευγάρι παπούτσια.

Στο κάτω όροφο προβάλλεται ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους για την ιστορία του ρεμπέτικου τραγουδιού.

Φωτογραφίες από το μουσείο εδώ