Ο βυζαντινός ναός των Αγίων Θεοδώρων στην πλατεία Κλαυθμώνος

Η σύγχρονη Αθήνα, ζώντας μέσα σε ένα τεράστιο όγκο τσιμέντου, θορύβου και τύψεων συχνά καλύπτει τις ομορφιές τις οι οποίες χάνονται μέσα στον κυκεώνα της υπερβολής. Των μεγάλων κενών κτηρίων, των απροσάρμοστων πλατειών, των ανέκφραστων και απροσπέλαστων δρόμων. Οι ομορφιές αυτές ωστόσο είναι υπαρκτές και βρίσκονται συχνά μπροστά στα πόδια μας. Λίγοι Αθηναίοι γνωρίζουν πως πίσω από την Πλατεία Κλαυθμώνος (μια πλατεία που έχει περάσει και αυτή από χίλια μύρια κύματα - όχι βέβαια τόσο όσα η γειτονική της πλατεία Ομόνοιας αλλά αρκετά) στέκει αγέρωχος ένας ναός ο οποίος χρονολογείται από τα μέσα του 11ου μ. Χ. αιώνα. Είναι ο Ναός που αφιερώθηκε στους Αγίους Θεοδώρους.

Ιστορικά Στοιχεία

Όπως αναφέραμε ο ναός χρονολογείται από τα μέσα του 11ου αιώνα. Πάνω από την είσοδο του ναού, στη δυτική πλευρά, υπάρχει η μαρτυρία της κατασκευής του ναού σε μαρμάρινη πλάκα πάνω στον τοίχο. Επειδή ωστόσο δεν είναι ευανάγνωστη οι μελετητές καταλήγουν σε δυο ημερομηνίες: 1049 ή 1065. Όπως και να χει, μιλάμε για ένα ναό που στέκει όρθιος για χίλια περίπου χρόνια. Ιδρυτής του μνημείου αναφέρεται ο Βυζαντινός αξιωματούχος Νικόλαος Καλόμαλος. Έχει χτιστεί πάνω σε παλαιότερο κτίσμα και ανήκει στην κατηγορία των απλών δίστυλων σταυροειδών εγγεγραμμένων ναών. Η εσωτερική διακόσμηση του ναού είναι μεταγενέστερη (20ος αιώνας) και ανήκει στον Αθανάσιο Κανδρή. Μεταγενέστερο είναι και το καμπαναριό του ναού.

Συνοψίζοντας - προσωπικές εντυπώσεις

Πρόκειται για έναν συντηρημένο ναό. Εξωτερικά μοιάζει με τους υπόλοιπους βυζαντινούς ναούς των Αθηνών (εξάλλου η συντριπτική τους πλειοψηφία είναι χτισμένη με την ίδια τεχνοτροπία) ενώ στο εσωτερικό του αυτό που εντυπωσιάζει είναι η κτητορική επιγραφή. Αξίζει μόνο και μόνο γι' αυτό τον λόγο να επισκεφτεί κανείς το ναό και να διαβάσει τα λόγια που χάραξε ο κτήτορας του ναού:

"Τον πριν παλαιόν όντα σου ναόν μάρτυς/και μικρόν και πήλινον και σαθρόν λίαν / ανήγειρε Νικόλαος ο σος οικέτης / ο Καλόμαλος σπαθαροκανδιδάτος ος εύρε σε προστάτην παιδιόθεν μέγαν / βοηθόν και πρόμαχον πολλών κινδύνων/ όν πρέσβευε του άνω τυχειν κλήρου/ λαβόντα την άφεσιν των εσφαλμένων.

Μηνί Σεπτεμβρίω ινδικτιώνος γ΄. Έτους ΣΤΦΝΗ (σ.σ. σε αυτό το σημείο η επιγραφή έχει υποστεί φθορά και οι μελετητές έχουν διαφωνίες σχετικά με την ημερομηνία που αναγράφεται)

Μτφρ: Τον παλιό σου ναό, που ήταν μικρός, χωμάτινος και σαθρός, ξανάχτισε ο δούλος σου Νικόλαος ο Καλόμαλος, σπαθαροκανδιδάτος (σ.σ. το αξίωμα που κατείχε), ο οποίος από παιδί σε είχε προστάτη και μεγάλο βοηθό και υπερασπιστή σε πολλούς κινδύνους, γι' αυτόν μεσολάβησε να τύχει της άνωθεν σωτηρίας, αφού λάβει άφεση των αμαρτιών του].

Σεπτέμβριος, Τρίτη ινδικτιών, έτος 6.588 από Κτίσεως Κόσμου (1049 μ.Χ.)

Πως θα πάμε

Ο ναός των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται στο κέντρο των Αθηνών, στη νοτιοδυτική πλευρά της πλατείας Κλαυθμώνος. Με το μετρό κατεβαίνουμε στη στάση "Πανεπιστήμιο" (κόκκινη γραμμή) προχωράμε νότια διασχίζοντας την οδό Πανεπιστημίου, την Πλατεία Κοραή και την οδό Σταδίου. Ο ναός των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται στο τέρμα της οδού Δραγατσανίου στο δεξί άκρο της πλατείας όπως ερχόμαστε από την Πανεπιστημίου.

Φωτογραφίες από το ναό εδώ

Διαβάστε για το ναό Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV


Βιβλιογραφία:

• Στα ίχνη της βυζαντινής Αθήνας, Νάνσυ Σελέντη - Σταυρουλάκη Φανή, ΥΠ.ΠΟ., Αθήνα, 2001