Η προτομή του Σπύρου Μερκούρη στην Κυψέλη

Καθώς ανηφορίζουμε την Φωκίωνος Νέγρη στην Κυψέλη των Αθηνών μετά την προτομή του Κοτζιά  συναντάμε περίπου διακόσια μέτρα βορειοανατολικότερα κατά την ροή της οδού την προτομή ενός έτερου πολιτικού που διετέλεσε Δήμαρχος της πόλης, του Σπύρου Μερκούρη.

Ο Σπύρος Μερκούρης γεννήθηκε το 1856 στην Ερμιόνη Κρανιδίου. Πολιτεύτηκε σε σχετικά νεαρή ηλικία και το 1899 εκλέχτηκε Δήμαρχος Αθηναίων. Παρέμεινε στην θέση αυτή για 15 ολόκληρα χρόνια αποχωρώντας το 1914. Το 1916 κατηγορήθηκε για την διοργάνωση των Νοεμβριανών (πρόκειται για τα επεισόδια που οργάνωσαν και εκτέλεσαν οι βασιλόφρονες εναντίων των Βενιζελικών, ουσιαστικά ένα εκτεταμένο αντιβενιζελικό πογκρόμ που περιελάμβανε και το περίφημο ανάθεμα του Βενιζέλου) και ένα χρόνο μετά όταν επανήλθε στην εξουσία ο Βενιζέλος εξορίστηκε μαζί με άλλους αντιβενιζελικούς στο νησί της Κορσικής. 

Το 1920 όταν ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές και ανέλαβε και πάλι η φιλοβασιλική παράταξη υπό τον Δημήτριο Γούναρη ο Μερκούρης επέστρεψε από την εξορία ενώ η εις βάρος του θανατική καταδίκη διαγράφτηκε. Το 1929 εξελέγη και πάλι Δήμαρχος Αθηνών μέχρι το 1932. Διετέλεσε και βουλευτής Αττικοβοιωτίας. Ο γιος του ήταν επίσης βουλευτής ενώ εγγονή του ήταν η γνωστή σε όλους μας Μελίνα Μερκούρη.

Η προτομή του είναι στημένη πάνω σε ένα βάθρο περίπου ενός μέτρου. Η προτομή δείχνει τον Μερκούρη σοβαρό με χαρακτηριστικά που προσδίδουν ώριμη εώς και προχωρημένη ηλικία. Φοράει σακάκι κουμπωμένο και από μέσα διακρίνεται ο γιακάς του πουκάμισου και η γραβάτα. Είναι σχεδόν φαλακρός με ελάχιστα μαλλιά στα πλαϊνά του κεφαλιού του και διαθέτει μούσι στο σαγόνι και μουστάκι. Στην βάση της προτομής αναγράφονται τα εξής λόγια:

ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ

ΔΗΜΑΡΧΟΣ 

ΑΘΗΝΑΙΩΝ

1899 - 1914

1929 - 1934

Δημιουργός της προτομής είναι ο γλύπτης Βάσος Φαληρέας. Η προτομή υπογράφεται από τον καλλιτέχνη το έτος 1931 (βλ. βιβλιογραφία).

Βιβλιογραφία

• Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003