Ο ανδριάντας του Φιλίππου Β΄ στην Θεσσαλονίκη

Ιστορικά Στοιχεία

Αναμφισβήτητα, ο Φίλιππος ο δεύτερος της Μακεδονίας υπήρξε μια από τις πιο επιδραστικές μορφές του αρχαίου κόσμου. Ήταν αυτός ο οποίος παρέλαβε ένα βασίλειο εσωστρεφές, πολιτικά αδύναμο και το μετέβαλε σε μια παγκόσμια υπερδύναμη καταλύοντας τις δημοκρατίες της νοτίου Ελλάδας και θέτοντας τις βάσεις για την ολοκληρωτική καταστροφή της περσικής ηγεμονίας.

Οι βάσεις της στρατηγικής σκέψης του  Μακεδόνα βασιλιά μπήκαν στην πόλη της Θήβας, εκεί όπου έζησε κάποια χρόνια ως πολιτικός κρατούμενος και είχε την τύχη να θαυμάσει τις πρακτικές και την δομή του περίφημου Ιερού Λόχου που κατατρόπωσε την λακεδαιμόνια υπεροψία. Επιστρέφοντας στην Μακεδονία και ανεβαίνοντας στον θρόνο, αναδιοργάνωσε ριζικά τον μακεδονικό στρατό εξοπλίζοντας την μακεδονική φάλαγγα με την σάρισα, το όπλο το οποίο θα κατέλυε κάθε αρχή της εποχής.

Βεβαίως, η μεγαλύτερη στιγμή του Φιλίππου είναι η μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ εκεί όπου μαζί με τον γιο του Αλέξανδρο κατατρόπωσε τις συνασπισμένες δυνάμεις των Αθηναίων, των Θηβαίων και άλλων νοτιοελλαδιτών. Μετά την Χαιρώνεια  ουσιαστικά οι πόλεις - κράτη μετατρέπονται σε δορυφόρο της Μακεδονίας η οποία για τα επόμενα διακόσια χρόνια μέχρι και την μάχη της Πύδνας θα ναι η κυρίαρχη δύναμη στον ελληνικό χώρο.

Ως γνωστόν, στο απόγειο της δύναμης του ο Φίλιππος δολοφονήθηκε (336 π.Χ) από έναν σωματοφύλακα του ονόματι Παυσανία, κατά την διάρκεια εορτασμών στο θέατρο των Αιγών. Καμιά πηγή δεν μας αναφέρει τους ηθικούς αυτουργούς της πράξης. Μα θα μπορούσαν να ναι πολλοί: οι Πέρσες οι οποίοι ήταν ο άμεσος στόχος του Φιλίππου. Οι νοτιοελλαδίτες, που με αυτόν τον τρόπο θα απαλλάσσονταν απ' αυτόν που κατέλυσε την ελευθερία τους. Και βεβαίως, η ίδια η γυναίκα του η Ολυμπιάδα για λόγους εκδίκησης (ο Φίλιππος είχε παντρευτεί μιαν άλλη γυναίκα) αλλά και προστασίας του γιου της Αλέξανδρου στην κούρσα διαδοχής του θρόνου. 

Όπως και να χει, ο Φίλιππος έπεσε και την εξουσία ανέλαβε ο Αλέξανδρος με τη συνέχεια να είναι σε όλους μας λίγο - πολύ γνωστή...

Το μνημείο

Πρόκειται για έναν ολόσωμο ανδριάντα σε φυσικό μέγεθος. Ο Φίλιππος παρουσιάζεται με στολή εκστρατείας, ως ένας πολεμικός άνδρας που έζησε το μεγαλύτερο μέρος του βίου του στα πεδία των μαχών. Φοράει σανδάλια, δεν φέρει ασπίδα και περικνημίδες, ούτε ξίφος. Έχει βγαλμένη την περικεφαλαία του την οποία κρατάει στο δεξί του χέρι. Το γεγονός ότι λείπουν αρκετά εξαρτήματα από την πολεμική του ενδυμασία μας δείχνει ότι ο καλλιτέχνης τον φαντάστηκε όχι κατά την διάρκεια της μάχης αλλά κατά την προπαρασκευή αυτής.

Το ακάλυπτο πρόσωπο του Φίλιππου φέρει πυκνή κόμη και πλούσια γενειάδα. Αξίζει να παρατηρήσει ο θεατής το τραυματισμένο από μάχη δεξί μάτι το οποίο αναπαριστά μια ιστορική πραγματικότητα τουλάχιστον σύμφωνα με τα ευρήματα της Βεργίνας.

Στην βάση του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΦΙΛΙΠΠΟΣ Β

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ

κι ακολουθεί το αστέρι της Βεργίνας. Το έργο είναι δημιουργία του Γεώργιου Νικολαϊδη και τοποθετήθηκε το 1994 (βλ. βιβλιογραφία).

Πως θα πάμε

Ο ανδριάντας του Φιλίππου Β΄ είναι τοποθετημένος στο πάρκο της ΧΑΝΘ ακριβώς στη συμβολή των οδών Νικ. Γερμανού και Λεωφόρου Νίκης.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Προσεγγίζοντας τα υπαίθρια γλυπτά της Θεσσαλονίκης, Συλλογικό έργο, 14ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης, Ιδιωτική Έκδοση, Θεσσαλονίκη, 2009