Το μνημείο πεσόντων στην Καστοριά

Το μνημείο πεσόντων βρίσκεται στη πλατεία Μακεδονομάχων, στη βόρεια όχθη της Καστοριάς, κοντά στο Δημαρχείο της πόλης. Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή, έργο του γλύπτη Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Πάνω σε ένα βάθρο, είναι τοποθετημένες δυο μορφές σε φυσικό μέγεθος. Η πρώτη μορφή απεικονίζει ένα νεαρό στρατιώτη σύγχρονης εποχής, ντυμένο με πλήρη πολεμική εξάρτηση. Ακριβώς δίπλα του είναι τοποθετημένη η δεύτερη μορφή η οποία απεικονίζει έναν αρχαίο Έλληνα πολεμιστή ο οποίος φέρει κράνος στο κεφάλι, θώρακα, σπαθί και ασπίδα. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΤΟΙΣ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΠΕΣΟΥΣΙ

Πάνω στον γλυπτό εντοπίζουμε εγχάρακτη την υπογραφή του γλύπτη:

Θ. Κολοκοτρώνης

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Ο ανδριάντας του Αθανάσιου Χριστόπουλου στην Καστοριά

Ο Αθανάσιος Χριστόπουλος γεννήθηκε το 1772 στην πόλη της Καστοριάς. Γιος ιερέα, μετακόμισε με την οικογένεια του στο Βουκουρέστι σε ηλικία οκτώ ετών όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Βούδας και της Πάντοβας και επέστρεψε στο Βουκουρέστι όπου και τέθηκε στην υπηρεσία του ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Αλέξανδρου Μουρούζη. Άσκησε το αξίωμα του δικαστή στις ηγεμονίες και ασχολήθηκε με την συγγραφή γράφοντας πλήθος πραγματειών μεγάλο μέρος των οποίων έχουν δυστυχώς χαθεί. Γνωστότερος ωστόσο είναι για το ποιητικό του έργο το οποίο έγραψε εξ' ολοκλήρου στη δημοτική γλώσσα, γεγονός το οποίο υπήρξε τομή για τη νεοελληνική λογοτεχνία. Το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Πέθανε το 1847 στο Βουκουρέστι.

Ο ανδριάντας του βρίσκεται στον κεντρικό λόφο της Καστοριάς επί της οδού 15ης Μεραρχίας. Είναι τοποθετημένος με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να κοιτάζει την βόρεια όχθη της πόλης. Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή, έργο αγνώστου γλύπτη. Ο Χριστόπουλος αποδίδεται σε μέση ηλικία. Έχει πυκνά, κοντά, σπαστά μαλλιά και παχύ μουστάκι. Φοράει γούνινο παλτό που παραπέμπει στο δικαστικό του αξίωμα. Το δεξί του χέρι είναι υψωμένο στο ύψος της μέσης του και το δεξί του χέρι είναι ελαφρώς προτεταμένο. Στο αριστερό του χέρι κρατά έναν πάπυρο. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια: 

ΑΘΑΝΑCIΟC XΡICΤΟΠΟΥΛΟC

Κάτω από την επιγραφή υπάρχει ένα ανάγλυφο το οποίο αναπαριστά τρεις μορφές η μια εκ των οποίων παίζει έναν αυλό. Δεν μπόρεσα να εντοπίσω το όνομα του γλύπτη και το έτος της κατασκευής.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από το βυζαντινό ναό του αγίου Νικολάου στην Καστοριά

Φωτογραφίες από το μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας στην Καστοριά

Φωτογραφίες από το Ενυδρείο της Καστοριάς

Φωτογραφίες από το παρεκκλήσι των αγίων Αναργύρων στην Κλεισούρα

Πλάι στην κεντρική θύρα, εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα με
το όνομα του χορηγού και το έτος
της ανέγερσης

Φωτογραφίες από την προτομή του Παπαντούλα Γεώργιου στην Κλεισούρα

Η υπογραφή του γλύπτη εγχάρακτη στην προτομή

Το μνημείο των αδελφών Εμμανουήλ στην Καστοριά

Τα αδέρφια Ιωάννης και Παναγιώτης Εμμανουήλ γεννήθηκαν στην πόλη της Καστοριάς, ο πρώτος το 1774 και ο δεύτερος το 1776. Υπήρξαν συνεργάτες του Ρήγα Φεραίου κατά την επαναστατική δράση του δεύτερου στην Αυστροουγγαρία και τον ακολούθησαν μέχρι την τελευταία του πνοή στον Πύργο Νεμπόισα του Βελιγραδίου, όπου στραγγαλίστηκαν από τους Οθωμανούς το 1798 σε ηλικία 24 και 22 ετών αντίστοιχα.

Ο Δήμος της γενέθλιας πόλης της Καστοριάς, τίμησε αυτά τα νέα παλικάρια στήνοντας αναθηματική στήλη στην πλατεία της περιοχής Ντολτσό σε απόσταση λίγων μέτρων από το πατρικό αρχοντικό τους το οποίο σώζεται μέχρι και τις μέρες μας. Η στήλη τοποθετήθηκε το έτος 1956 και είναι δημιουργία του γλύπτη Π. Ευγενίδη.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων. Στην πρόσοψη της υπάρχουν δυο κλαδιά δάφνης τοποθετημένα χιαστί και από κάτω είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΕΙΣ ΑΪΔΙΟΝ ΜΝΗΜΗΝ

ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΩΝ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕ

ΡΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ

ΡΗΓΑ ΤΟΥ ΦΕΡΡΑΙΟΥ 

ΑΔΕΛΦΩΝ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ

Ο ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές:

• Μνημείο Αφών Εμμαουήλ - http://smartculture-webgis.eu

Η προτομή του Κωνσταντίνου Κανάρη στην Καστοριά

Η προτομή του Κωνσταντίνου Κανάρη βρίσκεται στη νότια παραλία της Καστοριάς, επί του παραλιακού δρόμου. Γι' αυτό το μνημείο, οι πληροφορίες μου είναι ελάχιστες. Η προτομή είναι ανυπόγραφη ενώ και στην πρόσοψη του βάθρου δεν αναγράφεται τίποτα. Το έργο είναι κατασκευασμένο από ορείχαλκο. Ο Κανάρης (ο επισκέπτης καταλαβαίνει ότι το απεικονιζόμενο πρόσωπο είναι αυτός από τα χαρακτηριστικά του αφού όπως προείπα στο βάθρο δεν αναγράφεται τίποτα) αναπαρίσταται με μουστάκι και ναυτική ενδυμασία.

Δεδομένου του γεγονότος ότι ο Κωνσταντίνος Κανάρης δεν συνδέεται ιστορικά με την Καστοριά, είναι πολύ πιθανόν η προτομή να τοποθετήθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό ως δώρο στην πόλη της Καστοριάς εξ' αφορμής της ναυτικής εβδομάδας το 2008, όπως συνέβη στη γειτονική Φλώρινα αλλά και στην Καβάλα σε αντίστοιχες ναυτικές εβδομάδες.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο του Ποντιακού Ελληνισμού στην Καστοριά

Το μνημείο προς τιμήν του ποντιακού ελληνισμού βρίσκεται σε κεντρική πλατεία της Καστοριάς, στην αρχή του παρλιακού δρόμου της νότιας παραλιακής ζώνης της πόλης.

Πρόκειται για μια ογκώδη κατασκευή η οποία αποτελείται από δυο στοιχεία. Το πρώτο στοιχείο, είναι μια ορειχάλκινη προτομή η οποία αναπαριστά έναν μεσήλικα άνδρα ο οποίος έχει στραμμένο το κεφάλι του προς τα δεξιά. Έχει κοντά μαλλιά και μουστάκι. Φοράει σακάκι, πουκάμισο και παπιγιόν. Τα χέρια του είναι σταυρωμένα και κρατάει στην αγκαλιά του κάτι που μοιάζει με χαρτί. Στην εξωτερική πλευρά του βραχίονα του δεξιού του χεριού είναι χαραγμένο το όνομα του γλύπτη:

ΓΛΥΠΤΗΣ ΧΑΡΗΣ

Χ''ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένος ο μονοκέφαλος αετός καθώς και ένας χάρτης του Πόντου. Από κάτω ακολουθούν εγχάρακτα τα λόγια:

προτου χιλιαδες χρονε εσταλτσεν η Αργω

μαζι με τους τρανελενναςστου ποντου τον γιαλον

και εγωμοσαν μνημεια τρανον πολιτισμόν

εναν αποφραδαν ημεραν στα 1922 εκαψαν και εμαντσαν

εναν λαμπρον λαον

ξεριζωμεντς φορτωναντς απαν και σην Αργω

και φερνε και φκαιρωναντς σο τοπον των θεων

ο ελλενοποντον κε επεθανεν επεμνεν μοναχος

και θα περμεν αιωνια να κλωσκεται η Αργω

Εύξεινος Λέσχη Καστοριας

1998

Το επίγραμμα σε όλο του το μήκος είναι ατόνιστο και γραμμένο στην ποντιακή διάλεκτο. Σε ελεύθερη μετάφραση αναφέρει τα παρακάτω: πριν από χιλιάδες χρόνια στάλθηκε η Αργώ μαζί με τους τρανούς Έλληνες στου Πόντου το γιαλό, και τον γέμισαν με μνημεία και τρανό πολιτισμό. Μια αποφράδα ημέρα στα 1922 έκαψαν και μάδισαν έναν λαμπρό λαό. Ξεριζωμένους τους φορτώνουν επάνω στην Αργώ και τους φέρνουν και τους αφήνουν στον τόπο των θεών. Ο ελληνικός πόντος δεν πέθανε μα έμεινε μονάχος και θα περιμένει αιώνια να επιστρέψει η Αργώ.

Από το επίγραμμα (πέρα από την αναφορά στο μύθο της αργοναυτικής εκστρατείας και τη σύνδεση του με τον ελληνισμό του Πόντου) αντλούμε την πληροφορία ότι το μνημείο τοποθετήθηκε το 1998 με χορηγό την Εύξεινο Λέσχη της Καστοριάς.

Το δεύτερο στοιχείο του έργου είναι μια μεγάλη ορθογώνια στήλη ύψους δύο μέτρων και μήκους περίπου εφτά. Σε αυτήν αναπαρίστανται ανάγλυφα πάνω στο μάρμαρο στιγμές από την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού. Διακρίνεται το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, ο μονοκέφαλος αετός, η μονή της Παναγίας Σουμελά, στιγμές από το ηρωικό αντάρτικο του Πόντου και τη γενοκτονία. η Αργώ, το Χρυσόμαλλο Δέρας και άλλα πολλά. Σε δυο κυκλικά ανάγλυφα που έχουν την μορφή μεταλλίου αναπαρίστανται οι μορφές του Μιθριδάτη του Ευπάτορα και του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού.

Αριστερά της στήλης, πάνω σε ανάγλυφο βιβλίο, είναι χαραγμένα και πάλι τα ονόματα του χορηγού και του γλύπτη καθώς και το έτος της κατασκευής:

ΕΥΞΕΙΝΟΣ

ΛΕΣΧΗ

ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Γλύπτης

Χάρης

Χ΄΄βασιλειάδης

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από την προτομή του Κωνσταντίνου Κανάρη στην Καστοριά

Στη θέση αυτή στη πρόσοψη του βάθρου προφανώς υπήρχε επιγραφή
με το όνομα του απεικονιζόμενου

Φωτογραφίες από την κρήνη του Δημήτριου Τζήμα στην Καστοριά

Φωτογραφίες από την κρήνη του Νίκου Φιλιππίδη στην Καστοριά

Εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στο αέτωμα
της κρήνης

Φωτογραφίες από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα στη Καστοριά

Φωτογραφίες από το ναό του αγίου Ανδρέα Καρίβη στην Καστοριά

EDIT: Από εδώ και κάτω οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν τον Μάιο του 2021

Το μνημείο του Κοσμά του Αιτωλού έξω από το ναό.

Εντοιχισμένη πλάκα στο καμπαναριό του ναού

Αγιογραφία πάνω από την κεντρική είσοδο. Αναπαριστά τους
αγίους Κοσμά και Ανδρέα.

Εντοιχισμένη πλάκα στο μνημείο του Κοσμά
του Αιτωλού

Τμήμα από το δέντρο κάτω από το οποίο
δίδαξε ο Κοσμάς ο Αιτωλός