Φωτογραφίες από τον Μακεδονικό Τάφο ΙΙΙ στον Άγιο Αθανάσιο της Θεσσαλονίκης

Συμποσιακή πομπή που απεικονίζει μεταξύ άλλων
 Μακεδόνες στρατιώτες

Μακεδόνας στρατιώτης και από επάνω το σύμβολο του Δία

Το σύμβολο του Δία

Το αποτροπαϊκό σύμβολο της Μέδουσας

Φωτογραφίες από τον Τάφο της Κρίσεως στην αρχαία Μίεζα

Φωτογραφίες από τον Μακεδονικό τάφο στον Ευκλείδη Θεσσαλονίκης

Ο Μακεδονικός τάφος στους Πύργους Εορδαίας

Λόγω καταγωγής, επισκέπτομαι αρκετά συχνά και όποτε μου δίνεται η δυνατότητα την περιοχή της Εορδαίας. Μια περιοχή που στη σύγχρονη εποχή είναι γνωστή για τα κοιτάσματα λιγνίτη εξαιτίας των οποίων φτάνει στα σπίτια ολόκληρων των νοικοκυριών της ελληνικής επικράτειας το ηλεκτρικό ρεύμα. Πέρα όμως από την σύγχρονη μορφή της μουντής ατμόσφαιρας και των μαύρων ηλιοβασιλεμάτων, η Εορδαία έχει και μια άλλη εικόνα. Μια εικόνα που αναδεικνύει το ιστορικό παρελθόν της, ένα παρελθόν γεμάτο από πολιτιστικά ίχνη και διαδρομές. Από βυζαντινούς ναούς και υδραγωγεία μέχρι νεολιθικά απολιθώματα και μακεδονικούς τάφους.

Ένας τέτοιος μακεδονικός τάφος βρίσκεται στο χωριό Πύργοι (Κατράνιτσα η ιστορική ονομασία του χωριού) στα βόρεια του νομού Κοζάνης.

Ιστορικά στοιχεία

Τα στοιχεία που μπόρεσα να συγκεντρώσω για τον συγκεκριμένο τάφο είναι ελάχιστα. Το κείμενο που υπάρχει στην είσοδο του χώρου βρισκόταν σε άθλια κατάσταση όταν επισκέφτηκα το χωριό και δεν μπόρεσα να κατανοήσω το περιεχόμενό του. Επίσης, δεν υπήρχε κάποιος ειδικός επιστήμονας στο σημείο για να τον συμβουλευτώ. Άρα, χρησιμοποιώ μόνο τις πληροφορίες που μπόρεσα να συλλέξω στο internet μιας και δεν υπάρχει ανάλογη βιβλιογραφία.

Ο τάφος ανακαλύφτηκε το 1983 και οι διαδικασίες ανασκαφής του ξεκίνησαν το 1995. Είναι μικρών διαστάσεων, μονοθάλαμος και συλημένος μιας και λείπουν μεταξύ άλλων και όλοι οι θολίτες της κάμαρας. Στο τάφο οδηγούσε κτιστός δρόμος. Οι ειδικοί τοποθετούν το μνημείο στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν εξαιτίας των ευρημάτων στο εσωτερικό του τάφου: ένα χάλκινο νόμισμα του Φιλίππου του Β΄ και μια ερυθρόλευκη πελίκη με παράσταση αμαζονομαχίας. Τα αγγεία αυτά χρονολογούνται στο τρίτο και τέταρτο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα και εξαιτίας αυτών οι επιστήμονες κατέταξαν τον τάφο σε αυτήν την χρονολογική περίοδο.

Συνοψίζοντας - Προσωπικές εντυπώσεις

Πρόκειται για ένα μικρό σε μέγεθος μνημείο που έχει γονατίσει από τις συνεχείς επιδρομές και τις λεηλασίες. Ωστόσο, η μεγάλη του ηλικία (πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια) το κατατάσσει άμεσα σε ένα από τα σημαντικότερα ταφικά μνημεία στη Δυτική Μακεδονία. Στους επιδρομείς που άνοιξαν και λεηλάτησαν τον τάφο καθώς και στην δραστηριότητα της φύσης όλα αυτά τα χρόνια, ήρθε να προστεθεί και η εγκληματική αδιαφορία του ελληνικού κράτους. Αυτό το μοναδικό για την περιοχή μνημείο στέκει αφύλακτο, περιφραγμένο μόνο ένα σκουριασμένο σύρμα που ούτε για μάντρα δεν δύναται να χρησιμοποιηθεί, με μια πόρτα μονίμως ανοιχτή στους εκάστοτε υποψήφιους βέβηλους.

Στα ανύπαρκτα μέτρα φύλαξης του μνημείου, έρχεται να προστεθεί η κακιά σήμανση και ο ερειπωμένος πίνακας μέσα στον οποίο υπάρχει το κείμενο που κατατοπίζει τον επισκέπτη στον χώρο. Η πινακίδα με το χαρακτηριστικό καφετί χρώμα γράφει "Αρχαιολογικός χώρος" αντί να γράφει "Μακεδονικός Τάφος" ,"Μακεδονικό Ταφικό Μνημείο" ή τέλος πάντων κάτι που να κατατοπίζει άμεσα τον επισκέπτη ενώ το ο ενημερωτικός πίνακας είναι λερωμένος, σκουριασμένος με το κείμενο στο εσωτερικό του να είναι επίσης λερωμένο και σχισμένο - επομένως δυσανάγνωστο και άχρηστο. Και σε όλα αυτά ως κερασάκι στην τούρτα έρχεται να προστεθεί το στέγαστρο οι βάσεις του οποίου βρίσκονται ακριβώς μπροστά στην είσοδο του μνημείου με αποτέλεσμα να χαλούν όλη την αισθητική του καθώς και ο κάδος σκουπιδιών με μια φαρδιά - πλατιά επιγραφή επάνω του "Δήμος Βερμίου" που έχει τοποθετηθεί ακριβώς δίπλα στην είσοδο του μνημείου καταστρέφοντας όλη την εικόνα.

Κάποια πράγματα είναι εύκολο να βελτιωθούν, δίχως μεγάλο κόστος αρκεί να υπάρχει η ανάλογη θέληση. Μια καινούργια πινακίδα που να γράφει "Μακεδονικός Τάφος", η μετατόπιση του κάδου σκουπιδιών έξω από τον περιφραγμένο χώρο, η δημιουργία νέας καλαίσθητης περίφραξης που θα προσφέρει ταυτόχρονα και ασφάλεια, η δημιουργία ενός νέου ενημερωτικού πίνακα και ενός στεγάστρου που δεν θα παρεμβαίνει τόσο άμεσα στην αισθητική του μνημείου είναι κινήσεις που θα ομορφύνουν και θα αναδείξουν το μνημείο.

Πως θα πάμε

Οι Πύργοι βρίσκονται στο νομό Κοζάνης. Απέχουν 530 χλμ από την Αθήνα και 130 χλμ από την Θεσσαλονίκη. Η πιο κοντινή πόλη είναι η Πτολεμαΐδα. Προχωρώντας με Ι.Χ. από την Πτολεμαΐδα, κινούμαστε βόρεια προς τα χωριά του πρώην Δήμου Βερμίου. Πρώτα συναντάμε το Ανατολικό, μετά τα Κομνηνά, έπειτα το Μεσόβουνο και φτάνουμε στους Πύργους έχοντας διανύσει μια απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων σε επαρχιακό οδικό δίκτυο με δρόμους διπλής κατεύθυνσης και υψηλής επικινδυνότητας. Προτιμούμε τους περιφερειακούς δρόμους τόσο στα Κομνηνά όσο και στο Ανατολικό για να αποφύγουμε τα απρόοπτα της οδήγησης μέσα σ' ένα χωριό (παιδάκια που παίζουν, ηλικιωμένοι που περπατούν στην μέση του δρόμου, κότες και σκυλιά κτλ). Η χρονική απόσταση είναι περίπου μισή ώρα.

Ο μακεδονικός τάφος βρίσκεται στην είσοδο του χωριού στο αριστερό μας χέρι όπως ερχόμαστε από Πτολεμαΐδα, ακριβώς πάνω στον κεντρικό δρόμο.

Διαβάστε για τον τάφο Ι,ΙΙ,ΙΙΙ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από τον Μακεδονικό τάφο στους Πύργους Εορδαίας

Βανδαλισμοί του μνημείου

Η πρόχειρη περίφραξη του μνημείου

Σε κακή κατάσταση το κείμενο επεξήγησης