Πλατανίτης

 Τα μνημεία στον Πλατανίτη της Αργολίδας

1. Μνημείο Βελλίνη Γεώργιου
2. Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
3. Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Πλατανίτη Αργολίδας

    Ο ορθόδοξος χριστιανικός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα βρίσκεται στην βόρεια είσοδο του Πλατανίτη, πάνω στον κεντρικό οδικό άξονα που συνδέει τον οικισμό με το Ανύφι. Μαζί με το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου αποτελούν τα δύο σημαντικότερα μνημεία του μικρού αυτού οικισμού της Αργολίδας. 

    Πρόκειται για μικρών διαστάσεων ναό, ο οποίος ανήκει στον σχετικά σπάνιο αρχιτεκτονικό τύπο του συνεπτυγμένου σταυροειδούς εγγεγραμμένου. Οι ναοί αυτού του τύπου παρουσιάζουν ομοιότητες με τους σταυροειδείς εγγεγραμμένους, διαφοροποιούνται όμως ως προς το ότι οι πεσσοί που στηρίζουν τον τρούλλο είναι ενσωματωμένοι στους πλάγιους τοίχους. Έτσι, στο εσωτερικό δεν διακρίνονται τα γωνιακά διαμερίσματα, γεγονός που τους προσδίδει μορφή παρόμοια με εκείνη των περίκεντρων οικοδομημάτων που κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο χρησίμευαν συνήθως ως βαπτιστήρια ή ταφικά μνημεία.

    Σήμερα, ο ναός διαθέτει μία είσοδο στη δυτική πλευρά και μεγάλη τρίπλευρη αψίδα στα ανατολικά, η οποία αρχικά είχε τρίλοβο παράθυρο, το οποίο πλέον έχει φραχτεί. Στη βόρεια όψη υπήρχε αρχικά θύρα, ενώ στη νότια υπήρχε τετράπλευρη μνημειακή προσθήκη (πιθανότατα τάφος) σε επαφή με το κτίσμα. Το στοιχείο αυτό ενισχύει την εκδοχή ότι η αρχική λειτουργία του ναού ήταν ταφική. Σε μεταγενέστερη φάση, η βόρεια θύρα χτίστηκε, ενώ η νότια ταφική κατασκευή κατεδαφίστηκε και απομονώθηκε από τον ναό.

      Το δίλοβο παράθυρο στη νότια πλευρά κοσμείται με πλίνθινο ανακουφιστικό τόξο, το οποίο φέρει οδοντωτή ταινία. Οι μικρές διαστάσεις, η επιμελημένη τοιχοποιία και ο ‘αθηναϊκού’ τύπου τρούλλος με τα λοξότμητα πώρινα γείσα προσδίδουν στο μνημείο ιδιαίτερη κομψότητα και χάρη. Η κατασκευή του ναού τοποθετείται στην πρώτη πεντηκονταετία του 12ου αιώνα.

Δυστυχώς, κατά την επίσκεψη μας ο ναός ήταν κλειστός και δεν μπορέσαμε να εισέλθουμε στο εσωτερικό του. 

 

Πηγές:

• Ι.Ν. Μεταμόρφωση του Σωτήρος - Πλατανίτι, Περιήγηση στα Μνημεία της Αργολίδας, www.argolidsculture.gr, ημ. ανάκτησης 16/10/2025

Το μνημείο του Γεώργιου Βελλίνη στον Πλατανίτη Αργολίδας

 

Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου στον Πλατανίτη Αργολίδας

    Ο χριστιανικός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται μερικά μέτρα νοτίως της κεντρικής πλατείας του οικισμού που φέρει την ονομασία Πλατανίτης (απαντάται και ως Πλατανίτι - ουδέτερο) στο νομό της Αργολίδας. Μαζί με το ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα αποτελούν τα δύο σημαντικότερα μνημεία του οικισμού.

    Το μνημείο ανήκει στον τύπο του σταυρεπίστεγου ναού, και συγκεκριμένα στην παραλλαγή Α3. Στην ανατολική πλευρά διαμορφώνεται τρίπλευρη αψίδα με σχισμοειδές παράθυρο, ενώ είσοδοι ανοίγονται στη δυτική, τη βόρεια και τη νότια όψη του ναού.

    Η κάτω ζώνη της τοιχοποιίας αποτελείται από μεγάλες κατεργασμένες λιθοπλίνθους, στοιχείο που προσδίδει στο κτίσμα αρχαιοπρεπή και επιβλητική όψη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένας λίθος με επιγραφή που αναφέρει:

«Απολλωνί / χρη[στ]ά / και άλυπε / χαίρε. / Απολλωνί».

    Στη δυτική πλευρά του ναού υψώνεται το κωδωνοστάσιο, σύγχρονο της κατασκευής του μνημείου, στο οποίο έχουν εντοιχιστεί τρία αγγεία (σκυφία) που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα.

    Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου εντάσσεται σε ομάδα ναών του ίδιου τύπου, οι οποίοι ανεγέρθηκαν στην Αργολίδα κατά τα τέλη του 17ου αιώνα, στη διάρκεια της Β΄ Ενετοκρατίας.

 

    Δυστυχώς, όταν επισκεφτήκαμε το χωριό, ο ναός ήταν κλειστός, επομένως δεν μπορέσουμε να θαυμάσουμε το εσωτερικό του.

Πηγές:

• Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου - Πλατανίτι, Περιήγηση στα Μνημεία της Αργολίδας, www.argolidsculture.gr, ημ. ανάκτησης 16/10/2025