Φωτογραφίες από την προτομή του Θεόφιλου Καΐρη στην Εθνική Γλυπτοθήκη

Φωτογραφίες από τον ανδριάντα του Δημήτριου Βαφιαδάκη στο Δημαρχείο της Ερμούπολης

Η υπογραφή του γλύπτη και το
έτος της κατασκευής

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στον πόλεμο του 1897 στη Λευκάδα

Η υπογραφή του γλύπτη και το έτος κατασκευής

Φωτογραφίες από τον έφιππο ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο

Το μνημείο πεσόντων Φιλελλήνων στον Δομοκό στο Πεδίο του Άρεως

Στον περίβολο του ναού των Ταξιαρχών στο Πεδίο του Άρεως βρίσκεται το μνημείο προς τιμήν των πεσόντων Φιλελλήνων στην μάχη του Δομοκού. Τούτη η μάχη έλαβε χώρα τον Μάιο του 1897 στον Δομοκό της Θεσσαλίας με αντιμέτωπες δυνάμεις το Ελληνικό Βασίλειο και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το αποτέλεσμα της ήταν η ήττα του ελληνικού στρατού ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις θέσεις του και να υποχωρήσει νοτιότερα πριν την τελική συνθηκολόγηση.

Στην μάχη του Δομοκού αγωνίστηκε γενναία η Λεγεώνα των Φιλελλήνων η οποία αποτελούνταν από 3.000 φιλέλληνες η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν Ιταλοί. 

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη τοποθετημένη πάνω σε κυκλικό, επίσης μαρμάρινο βάθρο. Δημιουργός της είναι ο γλύπτης Λάζαρος Σώχος. Αυτός ο τρομερός Τήνιος καλλιτέχνης μάλιστα έλαβε ενεργά μέρος στην μάχη του Δομοκού υπό την σημαία της Λεγεώνας των Φιλελλήνων. Στην κορυφή υπάρχει ως επίστεψη μια περικεφαλαία ενώ στην πρόσοψη είναι εντοιχισμένο ορειχάλκινο ανάγλυφο μετάλλιο το οποίο απεικονίζει τον Περικλή Βαρατάση ο οποίος υπήρξε επικεφαλής της Λεγεώνας. Στο πρόσωπο του τιμώνται όλοι οι πεσόντες. Πάνω στο ανάγλυφο υπάρχουν χαραγμένα τα λόγια:

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΒΑΡΑΤΑΣΗΣ

ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΗΣ

Χαμηλά στο ανάγλυφο, η υπογραφή του γλύπτη και το έτος κατασκευής:

ΣΩΧΟΣ 1901

Κάτω από το ανάγλυφο είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΒΑΡΑΤΑΣΗΣ

ΛΟΧΑΓΟΣ

ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΛΕΓΕΩΝΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ

ΕΠΕΣΕ ΕΝ ΔΟΜΟΚΩ ΤΗ 6η ΜΑΪΟΥ 1897

Το έργο στήθηκε το έτος 1905.

Βιβλιογραφία

• Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 - 2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003

Το μνημείο του Παύλου Μελά στην Αθήνα

Στην πλατεία Παύλου Μελά, στην συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Ρηγίλλης, πλάι στην προτομή του Πέτρου Σάρογλου βρίσκεται το μνημείο του πρώτου των Μακεδονομάχων, του Παύλου Μελά.

Πρόκειται για ένα γλυπτό το οποίο κατασκευάστηκε με πρωτοβουλία του αθηναϊκού τύπου κι έπειτα από πανελλήνιο έρανο. Γλύπτης του έργου υπήρξε ο Λάζαρος Σώχος. Τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν το 1910. Το έργο είχε τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία της πόλης πριν καταλήξει στο σημερινό σημείο απέναντι από τη Λέσχη Αξιωματικών.

Η όλη κατασκευή είναι φτιαγμένη από μάρμαρο. Αναπαρίσταται ως έξεργο ανάγλυφο με στήλη στο φόντο, μια γυναικεία μορφή. Πρόκειται για την Μακεδονία η οποία στο αριστερό της χέρι κρατάει ανάγλυφη προτομή του Παύλου Μελά σε μορφή μεταλλίου και στο δεξί της χέρι φύλλα δάφνης με τα οποία ετοιμάζεται να στεφανώσει τον ήρωα. Κάτω από την προτομή υπάρχει ένας αετός ο οποίος κρατάει στα πόδια του ένα ξίφος και έχει στραμμένο το κεφάλι του προς την Μακεδονία. Στο πάνω μέρος της στήλης σχηματίζεται αέτωμα με χαραγμένα τα λόγια:

ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ

ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΗΣ

Στην αριστερή πλευρά της στήλης είναι χαραγμένο το όνομα του γλύπτη και το έτος κατασκευής:

ΛΑΖ. Ν. ΣΩΧΟΣ

ΕΠΟΙΕΙ

1910

Βιβλιογραφία:

1. Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 - 2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003. 

Ο έφιππος ανδριάντας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Αθήνας

Ο έφιππος ανδριάντας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη που βρίσκεται μπροστά από το Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο (το κτίριο της παλιάς Βουλής) αποτελεί αντίγραφο του αντίστοιχου έργου που βρίσκεται στο Ναύπλιο. Ο ανδριάντας του Ναυπλίου τοποθετήθηκε το 1901 ενώ αυτός των Αθηνών τρία χρόνια αργότερα, το 1904.

Ο Κολοκοτρώνης αναπαρίσταται έφιππος με την περικεφαλαία του (παρά την θέληση του γλύπτη Λάζαρου Σώχου ο οποίος επιθυμούσε τον Κολοκοτρώνη ασκεπή κι έτσι τον παρουσίασε στο Παρίσι). Φοράει φουστανέλα, έχει πυκνό και παχύ μουστάκι και είναι οπλισμένος με σπαθί και πιστόλες στη μέση. Το δεξί του χέρι είναι τεντωμένο προς τα μπροστά σε μια κίνηση υπόδειξης. Η όλη του στάση είναι επιβλητική. Πάνω στο γλυπτό υπάρχουν αρκετές υπογραφές. Η Αντωνοπούλου τις καταγράφει όλες στο έργο της στο οποίο και σας παραπέμπω. Υπάρχει υπογραφή του Σώχου στην περικεφαλαία η οποία επιβεβαιώνει τα σχετικά με την τοποθέτηση της.  

Ο ανδριάντας κατασκευάστηκε με χορηγία του ελληνικού λαού έπειτα από πανελλήνιο έρανο. Ολοκληρώθηκε το 1900 με τη χύτευση του να πραγματοποιείται στο Παρίσι, στα εργαστήρια των αδερφών Τιεμπώ. Ένα χρόνο μετά τοποθετήθηκε στο Ναύπλιο ενώ το αντίγραφο των Αθηνών τοποθετήθηκε το 1904. Το μαρμάρινο βάθρο κατασκεύασε ο Ιωάννης Καρακατσάνης σε σχέδια Αλέξανδρου Νικολούδη ενώ οι δυο ορειχάλκινες ανάγλυφες αναπαραστάσεις που κοσμούν το βάθρο είναι κι αυτές έργο του Λάζαρου Σώχου. Στο πρώτο ανάγλυφο ο Κολοκοτρώνης αναπαρίσταται κατά την μάχη των Δερβενακίων να κατατροπώνει την στρατιά του Δράμαλη πασά ενώ στο δεύτερο ο Κολοκοτρώνης εμψυχώνει τον ελληνικό πληθυσμό και καίει τα συγχωροχάρτια του Ιμπραήμ πασά - φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους ήταν η περίφημη φράση του. 

Η επιγραφή στο πίσω μέρος του βάθρου 

Το ανάγλυφο που αναπαριστά την μάχη στα Δερβενάκια

Το ανάγλυφο που αναπαριστά τον Κολοκοτρώνη να εμψυχώνει τον πληθυσμό

Η πρόσοψη του βάθρου

Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΘΕΟΔΩΡΟΣ 

ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

1821

ΕΦΙΠΠΟΣ ΧΩΡΕΙ

ΓΕΝΝΑΙΕ ΣΤΡΑΤΗΓΕ

ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΑΣ

ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ

ΠΩΣ ΟΙ ΔΟΥΛΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ

Στο πίσω μέρος του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΤΟΝ ΧΑΛΚΟΥΝ ΤΟΝΔΕ 

ΑΝΔΡΙΑΝΤΑ

ΟΙ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΈΛΛΗΝΕΣ

ΚΟΙΝΩ ΕΡΑΝΩ

ΑΝΙΔΡΥΣΑΝ 

1904

Βιβλιογραφία

• Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 - 2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003

EDIT: η τελευταία φωτογραφία είναι τραβηγμένη τον Μάιο του 2024