Το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στη Ζάκυνθο

Στην κεντρική πλατεία της Ζακύνθου που φέρει το όνομα του Διονύσιου Σολωμού εκτός των άλλων μνημείων βρίσκεται και το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης.

Πρόκειται για μια ογκώδη - μάλλον άκομψη - ορθογώνια στήλη ύψους περίπου τριών μέτρων η οποία φέρει ως επίστεψη ένα περιστέρι, το σύμβολο της ειρήνης. Στην πρόσοψη του μνημείου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΣΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΥΣ

ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΝ ΑΓΩΝΑ

1941 - 1944

Από κάτω ακολουθεί ένα ακαλαίσθητο ανάγλυφο με μάλλον κακές αναλογίες και έλλειψη ισορροπίας που απεικονίζει ένα νεαρό άνδρα να κρατά στο αριστερό του χέρι τουφέκι και με το δεξί να ετοιμάζεται να ρίξει μια πέτρα στον πεσμένο εχθρό. Στις υπόλοιπες τρεις πλευρές του μνημείου υπάρχουν εγχάρακτες οι ακόλουθες επιγραφές:

ΣΚΟΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ

ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ

ΟΙ ΕΞΗΣ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΙ

ΒΥΘΟΥΛΚΑΣ ΧΑΡΑΛ.

ΓΟΥΛΙΑΡΗΣ ΠΑΝ.

ΖΟΥΓΡΑΣ ΔΙΟΝ.

ΚΑΣΣΙΜΑΤΗΣ ΓΙΩΡ.

ΚΟΡΦΙΑΤΗΣ ΚΟΡΦ.

ΚΑΡΔΑΡΗΣ ΧΡΗΣ.

ΚΟΥΡΟΥΜΑΛΟΣ ΓΙΑΝ.

ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ ΠΡΟΚ.

ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ ΠΑΝ.

ΛΟΜΠΟΤΕΣΗΣ ΚΥΡ.

ΜΑΡΙΝΟΣ ΔΙΟΝ.

ΞΕΝΟΣ ΧΑΡΑΛ.

ΠΑΛΑΙΟΘΟΔΩΡΟΣ ΒΑΣ.

ΣΟΥΡΜΠΗΣ ΑΝΔΡ.

ΣΟΥΛΗΣ ΛΑΜΠΡ.

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ

ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

ΣΤΟΝ ΑΗ-ΔΗΜΗΤΡΗ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΑΣ

ΕΠΕΣΑΝ

7-9-1944

ΖΗΒΑΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ

ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΚΑΤΑ

ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

10-9-1944

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΑΣ

ΈΠΕΣΑΝ

ΜΠΟΖΙΚΗΣ ΓΙΑΝ.

ΛΥΚΟΥΡΕΣΗΣ ΤΙΜΟΘ.

ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ 

ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ 9.9.44

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΑΣ ΈΠΕΣΑΝ

ΤΖΑΒΑΛΑΣ ΜΙΚ.

ΦΕΡΑΔΟΥΡΟΣ ΓΙΑΝ.

ΓΙΑΚΟΥΜΕΛΟΣ ΔΙΟ.

ΑΓΑΛΙΑΝΟΣ ΓΙΑΝ.

ΑΓΑΛΙΑΝΟΥ ΜΑΥΡΑ

Η μάχη του Αγίου Δημητρίου διεξήχθη στις 7 Σεπτεμβρίου του 1944 στο ομώνυμο χωριό του νησιού. Ο Βασίλης Σταμίρης συμμετείχε σε αυτήν και κατέθεσε δεκαετίες αργότερα τη μαρτυρία του στην εφημερίδα "Ημέρα της Ζακύνθου". Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν την μαρτυρία, οι Γερμανοί έπεσαν σε ενέδρα των ανταρτών του ΕΛΑΣ οι οποίοι κατάφεραν να σκοτώσουν τον διοικητή τους. Οι περισσότεροι παραδόθηκαν στους αντάρτες οι οποίοι τους οδήγησαν στον Γαλάρο. Για τις υπόλοιπες δυο μάχες δεν μπόρεσα να βρω πληροφορίες πέρα από κάποιες καταχωρήσεις στον Ριζοσπάστη που αφορούν δωρεές στη μνήμη ανθρώπων οι οποίοι πολέμησαν στην μάχη της Λιθακιάς.

Σύμφωνα με άρθρο του Γιάννη Δεμέτη στην "Ημέρα της Ζακύνθου" το έργο φιλοτέχνησε από ντόπια πέτρα ο λιθοξόος Νικόλαος Ξένος - Τζάρης. Το μνημείο όταν το επισκέφτηκα το καλοκαίρι του 2017 βρισκόταν σε κακή κατάσταση. Στις αρχές του 2020 ο αρχιτέκτονας Νικόλαος Λυκούρεσης ανέλαβε αφιλοκερδώς να εκπονήσει μελέτη προκειμένου να αποκατασταθούν οι μεγάλες φθορές. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Ζάκυνθος: Ο τελευταίος επιζών της μάχης με τους Γερμανούς αφηγείται, Ημέρα Ζακύνθου, 30.08.2018
• Αποκατάσταση του Μνημείο Εθνικής Αντίστασης: Δωρεά της μελέτης από το Ν. Λυκούρεση, ΕΡΜΗΣnews.gr, 26.01.2020
• Τα γλυπτά της πόλης της Ζακύνθου - Ενότητα Α - Μέρος Ε, Γιάννης Δεμέτης, Ημέρα της Ζακύνθου, 11.03.2015