Το μνημείο ευγνωμοσύνης των Εβραίων στην Ζάκυνθο

Τον Δεκέμβρη του 1943 ήρθε - στο κατεχόμενο από τις δυνάμεις του Άξονα -  νησί της Ζακύνθου διαταγή η οποία απαιτούσε τη συγκέντρωση του εβραϊκού πληθυσμού του νησιού (περίπου 270 άτομα εκείνη την εποχή) και τη μεταφορά του στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι κατοχικές αρχές ζήτησαν από τον Δήμαρχο Λουκά Καρρέρ και από τον ορθόδοξο Μητροπολίτη Χρυσόστομο Α΄ να τους παραδώσουν εντός 72 ωρών κατάλογο με τα ονόματα των Εβραίων της πόλης. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, ο Δήμαρχος και ο Μητροπολίτης φρόντισαν να κρύψουν τους Εβραίους σε ασφαλή μέρη και όταν έληξε η προθεσμία παρέδωσαν στους κατακτητές κατάλογο ο οποίος περιελάμβανε τα εξής δύο ονόματα: του Δημάρχου και του Μητροπολίτη. Η πράξη τους αυτή έσωσε τον εβραϊκό πληθυσμό του νησιού από βέβαιο θάνατο και μνημονεύεται μέχρι τις μέρες μας ως ύψιστη πράξη αυτοθυσίας και ανθρωπισμού. Γι' αυτή τους την στάση τιμήθηκαν από το κράτος του Ισραήλ και εντάχθηκαν στον κατάλογο των "Δίκαιων των Εθνών".

Το 1991 στη θέση όπου βρισκόταν η παλιά εβραϊκή συναγωγή, ανεγέρθηκε μνημείο προς τιμήν των δυο αυτών ηρωικών μορφών του ελληνισμού και της ανθρωπότητας έπειτα από χορηγία του Κεντρικού Ισραηλίτικου Συμβουλίου της Ελλάδας. Πρόκειται για δυο μαρμάρινες στήλες ύψους τριών μέτρων η κάθεμια που φέρουν την μορφή παπύρου. Στην αριστερή στήλη όπως κοιτάμε το μνημείο υπάρχει εντοιχισμένη η ορειχάλκινη ανάγλυφη προτομή του Μητροπολίτη και στη δεξιά η αντίστοιχη ανάγλυφη προτομή του Δημάρχου. Κάτω από τα δυο ανάγλυφα είναι χαραγμένα αντιστοίχως τα λόγια:

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗC

ΧΡΥCΟCΤΟΜΟC ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΜΕ ΤΗ ΓΕΝΑΙΟΨΥΧΑ ΤΟΥ ΕCΩCΕ 

ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥC ΤΗC ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥC ΝΑΖΙ

ΔΗΜΑΡΧΟC 

ΛΟΥΚΑC ΚΑΡΡΕΡ

ΥΠΕΡΑCΠΙCΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΙΤΛΕΡΙΚΗ 

ΚΑΤΟΧΗ ΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗC ΖΑΚΥΝΘΟΥ

Και τα δυο ανάγλυφα είναι υπογεγραμμένα από την γλύπτρια Ειρήνη Χαριάτη. Στην πρόσοψη του μικρού βάθρου είναι χαραγμένη η ακόλουθη επιγραφή:

CE ΑΝΑΓΝΩΡΙCΗ ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙCΡΑΗΛΙΤΙΚΟ CΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥC ΤΙΜΑ

CTON ΙΕΡΟ ΧΩΡΟ ΤΗC ΣΥΝΑΓΩΓΗC ΤΗC ΙCΡΑΗΛΙΤΙΚΗC ΚΟΙΝΟΤΗΤΟC ΖΑΚΥΝΘΟΥ

Στο μνημείο οδηγεί μια πόρτα η οποία βρίσκεται σε τοιχίο που πιθανότατα είναι ότι απέμεινε - ή ότι αναστηλώθηκε - από την συναγωγή η οποία υπήρχε στο σημείο και καταστράφηκε κατά το σεισμό του 1953. Πάνω στον τοίχο ατόν υπάρχουν εντοιχισμένες μια σειρά από μαρμάρινες πλάκες οι οποίες αναγράφουν τα παρακάτω:

ΕΙΣ ΤΟΝ ΧΩΡΟΝ ΤΟΥΤΟΝ

ΥΠΗΡΧΕ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1953 Μ.Χ.

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΒΡΑΪΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ

ΙΔΡΥΘΕΙΣΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΤΟ ΈΤΟΣ

1489 Μ.Χ. ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΣΕΙΣΜΟΝ

ΤΟ ΈΤΟΣ 1953 ΚΑΤΕΣΤΡΑΦΗΣΑΝ

ΔΥΟ ΣΥΝΑΓΩΓΑΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΘΑ ΕΝΘΥΜΟΥΝΤΑΙ

ΌΤΙ ΕΔΩ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΕ ΤΗΝ ΑΝΕΞΗΘΡΗΣΚΕΙΑΝ

Ο ΟΥΓΟΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΕΙΣ ΗΛΙΚΙΑΝ ΕΝΝΕΑ ΕΤΩΝ

ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

ΕΝΕΤΟΙΧΙΣΑΝ ΤΗΝ ΕΠΙΓΡΑΦΗΝ

ΤΑΥΤΗΝ ΕΙΣ ΕΝΔΕΙΞΙΝ ΒΑΘΕΙΑΣ

ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑ-

ΟΝ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΌΣΤΙΣ ΤΟ-

ΣΟΝ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΤΡΕΞΕ ΚΑΙ

ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΕΘΑΛΨΕ ΔΙΩΚΟΜΕ-

ΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΖΟΦΕΡΑΝ

ΕΡΙΟΔΟΝ ΤΗΣ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗΣ

ΚΑΤΟΧΗΣ 1943 - 44

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Η Γλυπτική στα Ιόνια Νησιά, Αθανάσιος Χρήστου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1995
• Η Εβραϊκή Κοινότητα Ζακύννθου, Επίσημη ιστοσελίδα ΚΙΣ

Η προτομή του Κομφούκιου στη Ζάκυνθο

Ο Κομφούκιος υπήρξε Κινέζος φιλόσοφος ο οποίος γεννήθηκε το 551 π.Χ και πέθανε το 479 π.Χ. Η διδασκαλία του υπήρξε καταλυτική για την φιλοσοφική και κοινωνική διαμόρφωση όχι μόνο της Κίνας αλλά και σχεδόν ολόκληρης της ανατολικής Ασίας. Το όλο φιλοσοφικό του σύστημα μετατράπηκε σε μια μορφή θρησκείας η οποία φέρει την ονομασία Κομφουκιανισμός και η οποία απαντάται μέχρι και τις μέρες μας. Σημαντικότερο του έργο είναι τα Ανάλεκτα τα οποία δεν τα έγραψε ο ίδιος αλλά οι μαθητές του. Σε αυτά περιλαμβάνονται διάλογοι με τους ακολούθους του οι οποίοι αναδεικνύουν τον τρόπο ζωής του, τον τρόπο σκέψης του και το όλο φιλοσοφικό του σύστημα.

Η αλήθεια είναι ότι η Ζάκυνθος είναι το τελευταίο μέρος στο οποίο θα περίμενε να δει κανείς προτομή του σπουδαίου αυτού Κινέζου στοχαστή δεδομένου του ότι οι διδαχές του δεν άσκησαν απολύτως καμία επιρροή στον ελληνικό κόσμο. Το έργο βρίσκεται τοποθετημένο στην πλατεία αγίου Λουκά, επί του παραλιακού δρόμου της Ζακύνθου. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη προτομή, μεγάλου μεγέθους, η οποία αναπαριστά τον Κομφούκιο με κινέζικα ρούχα, μακριά μαλλιά και μεγάλο μούσι. Το βάθρο είναι ντυμένο με γρανίτη και στην κορυφή του έχει περιμετρικά εγχάρακτους μαίανδρους. Στην πρόσοψη είναι χαραγμένη μια επιγραφή στη κινέζικη γλώσσα και από κάτω ακολουθεί η μετάφραση της στα αγγλικά:

Confucius

(551BC - 479BC)

The great philosopher, educator and the founder

of Confucianism in ancient China.

Presented by Information Office of the

People's Goverment of Shandong Province

July, 2014

Η μετάφραση του παραπάνω επιγράμματος έχει ως εξής: Κομφούκιος, ο μεγάλος φιλόσοφος, διδάσκαλος και ιδρυτής του Κομφουκιανισμού στην αρχαία Κίνα. Δωρήθηκε από το Γραφείο Πληροφοριών της Λαϊκής Κυβέρνησης της Επαρχίας Shandong, Ιούλιος 2014.

Η προτομή δωρήθηκε από την επαρχία Σαντόνγκ της Κίνας στο Δήμο της Ζακύνθου τον Ιούλιο του 2014 στα πλαίσια της σύναψης συμφωνιών αδελφοποίησης και ανταλλαγής τουριστικών και πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ των δυο φορέων. Το έργο έμεινε για μερικούς μήνες στο Τελωνείο και τελικά τοποθετήθηκε - χωρίς τελετές αποκαλυπτηρίων και επισημότητες - στη πλατεία του αγίου Λουκά τον Οκτώβρη του 2014.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Ζάκυνθος: αδελφοποίηση με την ιδιαίτερη πατρίδα του Κομφούκιου, Ναυτεμπορική, 07.07.2014
• Ο Κομφούκιος βρήκε στη στην πλατεία Αγίου Λουκά, Ημέρα Ζακύνθου, 03.10.2014

Το μνημείο των Σουλιωτών στη Ζάκυνθο

Στην πλατεία ακριβώς μπροστά από τον ορθόδοξο ναό της Κυράς των Αγγέλων στην πόλη της Ζακύνθου, βρίσκεται τοποθετημένο το γλυπτό προς τιμήν των Σουλιωτών αγωνιστών. Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή, πανομοιότυπη με τα αντίστοιχα έργα προς τιμήν των Σουλιωτών στην Ηγουμενίτσα και την Άρτα.

Το έργο αποτελείται από μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων η οποία στηρίζεται από δεξιά και από αριστερά με δυο περίτεχνα μαρμάρινα ανάγλυφα μικρότερου μεγέθους. Στην κορυφή της στήλης υπάρχει ένας εγχάρακτος σταυρός στον οποίο αναγράφονται οι λέξεις ΖΑΚΥΝΘΟΣ και ΣΟΥΛΙ 1821. Φέρει ρόδακες και στο φόντο του έχει έναν ήλιο. Από πάνω είναι χαραγμένη η επιγραφή:

ΧΑΙΡΕ Ω ΧΑΙΡΕ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Κάτω από τον σταυρό είναι χαραγμένη η επιγραφή:

ΖΑΚΥΝΘΩ ΤΗ ΚΑΛΛΙΣΤΗ

ΑΝΘ ΩΝ ΈΠΡΑΞΕ ΥΠΕΡ 

ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ

ΗΡΩΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΣΟΥΛΙΟΥ

Παρακάτω ακολουθεί εντοιχισμένο μαρμάρινο ανάγλυφο κυκλικού σχήματος το οποίο απεικονίζει τον θεό Απόλλωνα καθιστό με τη λύρα του. Περιμετρικά του κύκλου είναι χαραγμένα τα λόγια ΖΑΚΥΝΘΙΩΝ και

Ω ΦΙΛΤΑΤΗ ΠΑΤΡΙΣ Ω ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΝΗΣΟΣ Α. ΚΑΛΒΟΣ

Στο κάτω μέρος της στήλης υπάρχει η επιγραφή:

ΙΔΡΥΘΗ ΕΠΙ ΤΗ 150ΕΤΗΡΙΔΗ ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ ΤΟΥ 

ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ 1790 - 9.8.1823

Στο πίσω μέρος της στήλης υπάρχει η επιγραφή:

1973 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Τ. ΝΟΤΗ ΜΠΟΤΣΑΡΗ

Δεν αναγράφεται πουθενά του όνομα του γλύπτη.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Τα γλυπτά της πόλης της Ζακύνθου: Ενότητα Α΄ - Μέρος Η΄, Γιάννης Δεμέτης, Ημέρα της Ζακύνθου, 01.04.2015

Το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στη Ζάκυνθο

Στην κεντρική πλατεία της Ζακύνθου που φέρει το όνομα του Διονύσιου Σολωμού εκτός των άλλων μνημείων βρίσκεται και το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης.

Πρόκειται για μια ογκώδη - μάλλον άκομψη - ορθογώνια στήλη ύψους περίπου τριών μέτρων η οποία φέρει ως επίστεψη ένα περιστέρι, το σύμβολο της ειρήνης. Στην πρόσοψη του μνημείου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΣΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΥΣ

ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΝ ΑΓΩΝΑ

1941 - 1944

Από κάτω ακολουθεί ένα ακαλαίσθητο ανάγλυφο με μάλλον κακές αναλογίες και έλλειψη ισορροπίας που απεικονίζει ένα νεαρό άνδρα να κρατά στο αριστερό του χέρι τουφέκι και με το δεξί να ετοιμάζεται να ρίξει μια πέτρα στον πεσμένο εχθρό. Στις υπόλοιπες τρεις πλευρές του μνημείου υπάρχουν εγχάρακτες οι ακόλουθες επιγραφές:

ΣΚΟΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ

ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ

ΟΙ ΕΞΗΣ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΙ

ΒΥΘΟΥΛΚΑΣ ΧΑΡΑΛ.

ΓΟΥΛΙΑΡΗΣ ΠΑΝ.

ΖΟΥΓΡΑΣ ΔΙΟΝ.

ΚΑΣΣΙΜΑΤΗΣ ΓΙΩΡ.

ΚΟΡΦΙΑΤΗΣ ΚΟΡΦ.

ΚΑΡΔΑΡΗΣ ΧΡΗΣ.

ΚΟΥΡΟΥΜΑΛΟΣ ΓΙΑΝ.

ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ ΠΡΟΚ.

ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ ΠΑΝ.

ΛΟΜΠΟΤΕΣΗΣ ΚΥΡ.

ΜΑΡΙΝΟΣ ΔΙΟΝ.

ΞΕΝΟΣ ΧΑΡΑΛ.

ΠΑΛΑΙΟΘΟΔΩΡΟΣ ΒΑΣ.

ΣΟΥΡΜΠΗΣ ΑΝΔΡ.

ΣΟΥΛΗΣ ΛΑΜΠΡ.

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ

ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

ΣΤΟΝ ΑΗ-ΔΗΜΗΤΡΗ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΑΣ

ΕΠΕΣΑΝ

7-9-1944

ΖΗΒΑΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ

ΛΙΘΑΚΙΑΣ ΚΑΤΑ

ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

10-9-1944

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΑΣ

ΈΠΕΣΑΝ

ΜΠΟΖΙΚΗΣ ΓΙΑΝ.

ΛΥΚΟΥΡΕΣΗΣ ΤΙΜΟΘ.

ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ 

ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ 9.9.44

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΑΣ ΈΠΕΣΑΝ

ΤΖΑΒΑΛΑΣ ΜΙΚ.

ΦΕΡΑΔΟΥΡΟΣ ΓΙΑΝ.

ΓΙΑΚΟΥΜΕΛΟΣ ΔΙΟ.

ΑΓΑΛΙΑΝΟΣ ΓΙΑΝ.

ΑΓΑΛΙΑΝΟΥ ΜΑΥΡΑ

Η μάχη του Αγίου Δημητρίου διεξήχθη στις 7 Σεπτεμβρίου του 1944 στο ομώνυμο χωριό του νησιού. Ο Βασίλης Σταμίρης συμμετείχε σε αυτήν και κατέθεσε δεκαετίες αργότερα τη μαρτυρία του στην εφημερίδα "Ημέρα της Ζακύνθου". Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν την μαρτυρία, οι Γερμανοί έπεσαν σε ενέδρα των ανταρτών του ΕΛΑΣ οι οποίοι κατάφεραν να σκοτώσουν τον διοικητή τους. Οι περισσότεροι παραδόθηκαν στους αντάρτες οι οποίοι τους οδήγησαν στον Γαλάρο. Για τις υπόλοιπες δυο μάχες δεν μπόρεσα να βρω πληροφορίες πέρα από κάποιες καταχωρήσεις στον Ριζοσπάστη που αφορούν δωρεές στη μνήμη ανθρώπων οι οποίοι πολέμησαν στην μάχη της Λιθακιάς.

Σύμφωνα με άρθρο του Γιάννη Δεμέτη στην "Ημέρα της Ζακύνθου" το έργο φιλοτέχνησε από ντόπια πέτρα ο λιθοξόος Νικόλαος Ξένος - Τζάρης. Το μνημείο όταν το επισκέφτηκα το καλοκαίρι του 2017 βρισκόταν σε κακή κατάσταση. Στις αρχές του 2020 ο αρχιτέκτονας Νικόλαος Λυκούρεσης ανέλαβε αφιλοκερδώς να εκπονήσει μελέτη προκειμένου να αποκατασταθούν οι μεγάλες φθορές. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Ζάκυνθος: Ο τελευταίος επιζών της μάχης με τους Γερμανούς αφηγείται, Ημέρα Ζακύνθου, 30.08.2018
• Αποκατάσταση του Μνημείο Εθνικής Αντίστασης: Δωρεά της μελέτης από το Ν. Λυκούρεση, ΕΡΜΗΣnews.gr, 26.01.2020
• Τα γλυπτά της πόλης της Ζακύνθου - Ενότητα Α - Μέρος Ε, Γιάννης Δεμέτης, Ημέρα της Ζακύνθου, 11.03.2015 

Το μνημείο των πεσόντων Ζακυνθίων ομήρων αξιωματικών στη Ζάκυνθο

Στις 21 Ιανουαρίου του 1943 το ιταλικό πλοίο "Citta Di Genova" διέσχιζε το Ιόνιο Πέλαγος προκειμένου να περάσει από την Ελλάδα στην Ιταλία. Μεταξύ άλλων μετέφερε 152 Έλληνες αξιωματικούς αιχμάλωτους πολέμου που προορίζονταν για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας και της Ιταλίας. Οι Ιταλοί προχώρησαν σε αυτή την κίνηση προκειμένου να τρομοκρατήσουν το τότε ανερχόμενο αντιστασιακό κίνημα της Ελλάδας. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Ηπειρώτη αξιωματικού του Ιππικού Ηρακλή Γκερλιώτη την οποία διέσωσε ο Τάσος Κοντογιαννίδης, το επιταγμένο εμπορικό πλοίο δέχτηκε τορπίλη πιθανότατα από αγγλικό υποβρύχιο. Εκτός των 152 Ελλήνων ομήρων, στο πλοίο επέβαιναν και περίπου 800 Ιταλοί στρατιώτες οι οποίοι μετέβαιναν στην Ιταλία ως αδειούχοι. Ο τορπιλισμός του πλοίου πραγματοποιήθηκε έξω από τη νήσο Σάσων, στα ανοιχτά της Αλβανίας. Συνολικά πνίγηκαν 81 Έλληνες αξιωματικοί μεταξύ των οποίων και ο θρυλικός συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης.

Στην πόλη της Ζακύνθου, στον δρόμο που συνδέει την πλατεία του αγίου Μάρκου με την πλατεία του Διονύσιου Σολωμού υπάρχει μνημείο προς τιμήν των Ζακυνθίων αξιωματικών που έχασαν τη ζωή τους σε εκείνο το τραγικό ναυάγιο. Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου τριών μέτρων. Εδράζεται πάνω σε πέτρινο βράχο. Στην κορυφή της φέρει ως επίστεψη αέτωμα διακοσμημένο με φυτική διακόσμηση. Στην πρόσοψη υπάρχουν εγχάρακτα φύλλα δάφνης και από κάτω ακολουθεί η επιγραφή:

ΤΟΔΕ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟΝ

ΟΙ ΖΑΚΥΝΘΙΟΙ

ΕΥΛΑΒΩΣ ΑΦΙΕΡΟΥΣΙ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ 21-01-1943

ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

ΠΝΙΓΕΝΤΩΝ ΟΜΗΡΩΝ

παρακάτω ακολουθούν εγχάρακτα τα ονόματα των Ζακυθίων αξιωματικών που πνίγηκαν εκείνη την μέρα:

ΑΝΤ. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΣΥΝ/ΡΧΗΣ

ΣΠΥΡ. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗΣ ΤΑΓ/ΧΗΣ

ΠΑΝ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΛΟΧΑΓΟΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΛΟΧΑΓΟΣ

ΑΝΤ. ΠΑΤΡΑΣ ΛΟΧΑΓΟΣ

ΓΕΡΑΣ ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΣ ΥΠΟΛ/ΓΟΣ

ΕΥΑΓ. ΜΑΚΡΗΣ ΑΝΘ/ΠΟΙΟΣ

ΚΩΝ. ΚΟΛΥΒΑΣ ΑΝΘ/ΓΟΣ

ΠΑΥΛΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΑΝΘ/ΓΟΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΣ ΑΝΘ/ΓΟΣ

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΚΑΡΒΕΛΑΣ ΑΝΘ/ΓΟΣ

Δεν αναφέρεται πουθενά το έτος κατασκευής του μνημείου και ο δημιουργός του.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Όταν οι συμμαχικές τορπίλες βύθιζαν το "Citta Di Genova", Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης, Real news, 21.02.2014

Το μνημείο του Δημήτριου Λάγιου στη Ζάκυνθο

Ο Δημήτρης Λάγιος γεννήθηκε το 1952 στο νησί της Ζακύνθου. Σπούδασε πιάνο, κιθάρα και θεωρητικά στο Εθνικό Ωδείο και συνέχισε τις σπουδές του στο Σικάγο των Η.Π.Α. Το 1980 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και αφοσιώθηκε ολότελα στη μουσική δημιουργία. Κυκλοφόρησε μια σειρά από δίσκους σταθμούς όπως  "Ο Αη Λαός" (1983 σε ερμηνεία Σωτηρίας Μπέλλου και στίχους Μιχάλη Μπουρμπούλη) "Ο ¨Ήλιος ο Ηλιάτορας" (1982 σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη) καθώς και μελοποιημένα έργα Κυπρίων αγωνιστών ("Των Αθανάτων" που κυκλοφόρησε μεταθανάτια το 1994). Ασχολήθηκε σε βάθος με τη μεγάλη μουσική παράδοση της ιδιαίτερης πατρίδας του μελετώντας τόσο τα λαϊκά τραγούδια όσο και την εκκλησιαστική της μουσική. Πέθανε το 1991 σε ηλικία 39 ετών, από καρκίνο, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στη μουσική τέχνη της χώρας μας.

Στη γενέτειρα του πόλη της Ζακύνθου έχει ανεγερθεί μνημείο προς τιμήν του. Το γλυπτό βρίσκεται σε πλατεία που φέρει το όνομα του στη βόρεια πλευρά της πόλης, επί της παραλιακής λεωφόρου, μπροστά από τη δημοτική πλαζ. Πρόκειται για ένα μεγάλο κομμάτι πέτρινου βράχου το οποίο είναι λαξευμένο διαγωνίως από τη μια πλευρά. Σε αυτή την πλευρά υπάρχει εντοιχισμένη ορειχάλκινη ανάγλυφη προτομή η οποία αποδίδει τον Λάγιο με μακριά μαλλιά και μούσι. Πάνω από την ανάγλυφη προτομή (η οποία έχει κυκλικό σχήμα μεταλλίου) είναι χαραγμένα τα λόγια: 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΓΙΟΣ

ΣΥΝΘΕΤΗΣ

ΈΦΥΓΕ ΤΟ 1991

ΕΤΩΝ 39

ΝΑ ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΙ ΑΠ' ΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΩ

ΝΑ ΜΠΑΙΝΩ ΜΕΣΑ ΣΟΥ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΜΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΠΕΘΑΙΝΩ

Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΡΜΙ ΣΟΥ

Σε μια μικρή πλάκα στη βάση του έργου είναι χαραγμένα τα λόγια:

Η ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ

Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΔΙΚΟΣ

ΚΑΙ

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Ο Ανδρέας Λαδικός ήταν Δήμαρχος Ζακυνθίων από το 1990 μέχρι το 1996 οπότε και η δεύτερη θητεία του διακόπηκε απότομα από τον θάνατο του. Επομένως το μνημείο πρέπει να τοποθετήθηκε μετά το 1991 - έτος θανάτου του Λάγιου - και πριν το 1996, έτος θανάτου του Λαδικού. Σύμφωνα με άρθρο του Γιάννη Δεμέτη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ημέρα της Ζακύνθου" την ανάγλυφη προτομή κατασκεύασε ο γλύπτη Πραξιτέλης Τζανουλίνος. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Τα γλυπτά της πόλης της Ζακύνθου: Ενότητα Α΄ - Μέρος ΣΤ, Γιάννης Δεμέτης, Ημέρα της Ζακύνθου, 18.03.2015

Το μνημείο των Ζακυνθίων που συμμετείχαν στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου στη Ζάκυνθο

Νοτίως της πλατείας του Διονύσιου Σολωμού στη πόλη της Ζακύνθου, πάνω σε μια τριγωνική νησίδα επί του βραχίονα του λιμανιού βρίσκεται μνημείο προς τιμήν των Ζακυνθίων που συμμετείχαν στη ναυμαχία της Ναυπάκτου η οποία διεξήχθη το 1571. Οι Ζακυνθινοί ως υπήκοοι της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, συμμετείχαν στην ιστορική εκείνη σύγκρουση ως στρατιώτες και πληρώματα του ενωμένου στόλου της Ιερής Ένωσης (Lega Santa) εναντίον του Οθωμανικού Στόλου. 

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων έργο του γλύπτη Ιάκωβου Μαλακατέ. Στην κορυφή της υπάρχει ως επίστεψη φυτική διακόσμηση. Από κάτω ακολουθούν εγχάρακτοι μαίανδροι και παρακάτω δυο αγγελικές μορφές ανάμεσα σε φυτική διακόσμηση. Η κύρια γλυπτική σύνθεση βρίσκεται επίσης στην πρόσοψη και αναπαριστά εγχάρακτα μια γυναικεία μορφή γονατιστή σε στάση θρήνου. Από κάτω υπάρχει η υπογραφή του γλύπτη:

ΙΑΚΩΒΟΣ ΜΑΛΑΚΑΤΕΣ ΕΠΟΙΕΙ

Κάτω από την υπογραφή του γλύπτη υπάρχει ένα λυχνάρι και παρακάτω η επιγραφή:

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ

7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1971

Μεταξύ των αγγέλων και της  γυναικείας μορφής υπάρχει η παρακάτω επιγραφή:

Η

ΖΑΚΥΝΘΟΣ

ΤΙΜΩΣΑ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΜΝΗΜΗΝ

ΤΩΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΑΝΤΩΝ 

ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΝΕΥΡΩΠΗΝ

ΖΑΚΥΝΘΙΩΝ

ΤΗΝ ΣΤΗΛΗ ΤΑΥΤΗΝ

ΕΥΓΝΩΜΟΝΩΣ ΑΝΗΓΕΙΡΕΝ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο των ΕΑΜιτών στη Ζάκυνθο

Στην πλατεία του αγίου Μάρκου στην πόλη της Ζακύνθου πέρα από τα υπόλοιπα μνημεία υπάρχει και μια αναθηματική στήλη προς τιμήν του Γιάννη Κουρουμάλου και του Ανδρέα Σούρμπη. Οι δυο αυτοί Έλληνες κρεμάστηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται η στήλη στις 17 Αυγούστου του 1943.

Η στήλη είναι κατασκευασμένη από μάρμαρο και έχει ύψος περίπου δύο μέτρα. Είναι λιτή και απέριττη. Στην πρόσοψη της είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

ΕΔΩ ΜΠΡΟΣΤΑ

ΚΡΕΜΑΣΑΝ

ΟΙ ΝΑΖΙ ΚΑΤΑΧΤΗΤΕΣ

ΣΤΙΣ 17-8-1944

ΤΟΥΣ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ

ΤΟΥ ΕΑΜ

ΚΟΥΡΟΥΜΑΛΟ ΓΙΑΝΝΗ ΔΙΟΝ

ΣΟΥΡΜΠΗ ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΝ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του Αντώνιου Μαρτελάου στη Ζάκυνθο

Ο Αντώνιος Μαρτελάος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1754. Γιος ιερέα, φόρεσε και ο ίδιος το ορθόδοξο ράσο προκειμένου να διακονήσει στην ιδιόκτητη εκκλησία της Αναλήψεως στην πόλη της Ζακύνθου. Φιλομαθής και ανήσυχος, ασχολήθηκε με τη διδασκαλία και την ποίηση. Έγραφε σε απλή δημοτική γλώσσα, κάτι που τον κάνει έναν από τους πρώτους δημοτικιστές. Υπήρξε δάσκαλος τόσο του Διονύσιου Σολωμού όσο και του Ugo Foscolo. Αν και ευγενικής καταγωγής ο ίδιος, γρήγορα ασπάστηκε τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής επανάστασης τις οποίες διέδιδε τόσο μέσω του άμβωνα όσο και μέσω της διδασκαλίας του. Πριν πεθάνει (το 1818) έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας.

Η μαρμάρινη προτομή του βρίσκεται έξω από την είσοδο του ορθόδοξου ναού της Αναλήψεως στην πόλη της Ζακύνθου. Όπως έγραψα παραπάνω, σε αυτό το ναό διακόνησε για δεκαετίες. Ο Μαρτελάος αποδίδεται με ιερατική αμφίεση και μούσι. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΑΡΤΕΛΑΟΣ

1754 - 1818

Πάνω στο βάθρο υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη Κωνσταντίνου Δικέφαλου:

ΓΛΥΠΤΗΣ

Κ. ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του Διονύσιου Σολωμού στο λόφο Στράνη της Ζακύνθου

Ο λόφος του Στράνη βρίσκεται 1,5 χιλιόμετρο βορειοδυτικά του κέντρου της Ζακύνθου, πάνω στο σημείο όπου ο κεντρικός επαρχιακός δρόμος διασταυρώνεται με τον δρόμο που οδηγεί στον οικισμό της Μπόχαλης. Πήρε το όνομα του από την οικογένεια του Samuele Strani η έπαυλη της οποίας βρισκόταν σε εκείνο το σημείο. Ο Strani ήταν ευγενικής καταγωγής και διετέλεσε πρόξενος του βασιλιά του ηνωμένου βασιλείου Σουηδίας - Νορβηγίας στην Πάτρα. Ο Σολωμός ήταν συχνός επισκέπτης της έπαυλης μάλιστα με τον γιο του Samuele Λουδοβίκο είχε αδελφικές σχέσεις και μάλιστα του έχει αφιερώσει και δυο από τα ποιήματα του. Θρυλείται ότι σε αυτό το λόφο ο ποιητής Διονύσιος Σολωμός ακούγοντας του κανονιοβολισμούς από το Μεσολόγγι εμπνεύστηκε και έγραψε τόσο τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" όσο και τον "Ύμνο εις της Ελευθερία".

Σήμερα το σύνολο του λόφου αποτελεί έναν πολύ όμορφο χώρο αναψυχής και περιπάτου. Οι αρχές τον διαμόρφωσαν με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να είναι προσβάσιμος ελεύθερα από όλους τους επισκέπτες της περιοχής. Στην κορυφή του λόφου είναι τοποθετημένη η προτομή του Διονύσιου Σολωμού. Το όλο μνημείο λειτουργεί ως ορόσημο. Η προτομή είναι τοποθετημένη πάνω σε ψηλό βάθρο ύψος περίπου πέντε μέτρων. Το βάθρο είναι πέτρινο και στην πρόσοψη του φέρει ορειχάλκινο ανάγλυφο μιας γυναικείας μορφής (η ελευθερία) η οποία έχει υψωμένο το δεξί της χέρι κρατώντας σπαθί, έτοιμη να καταβάλει των εχθρό. Από κάτω, με μεταλλικά ανάγλυφα είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΧΑΙΡΕ Ω ΧΑΙΡΕ 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Στις υπόλοιπες τρεις πλευρές υπάρχουν αντίστοιχα τρεις μαρμάρινες πλάκες στις οποίες είναι χαραγμένες οι παρακάτω επιγραφές:

ΜΑΓΕΜΑ Η ΦΥΣΙΣ ΚΙ ΌΝΕΙΡΟ ΣΤΗΝ ΟΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΧΑΡΙ

Η ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ ΟΛΟΧΡΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΞΕΡΟ ΧΟΡΤΑΡΙ

ΜΕ ΧΙΛΙΕΣ ΒΡΥΣΕΣ ΧΥΝΕΤΑΙ ΜΕ ΧΙΛΙΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΡΑΙΝΕΙ

ΌΠΟΙΟΣ ΠΕΘΑΝΗ ΣΗΜΕΡΑ ΧΙΛΙΕΣ ΦΟΡΕΣ ΠΕΘΑΙΝΗ

Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ

ΛΑΜΨΙΝ ΈΧΕΙ ΟΛΗ ΦΛΟΓΩΔΗ

ΧΕΙΛΟΣ ΜΕΤΩΠΟ ΟΦΘΑΛΜΟΣ

ΦΩΣ ΤΟ ΧΕΡΙ ΦΩΣ ΤΟ ΠΟΔΙ

ΚΙ ΌΛΑ ΓΥΡΩ ΣΟΥ ΕΊΝΑΙ ΦΩΣ

Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ

ΦΩΣ ΠΟΥ ΠΑΤΕΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ

ΤΟΝ ΆΔΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΧΑΡΟ

Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ

Όσον αφορά την ίδια την προτομή, είναι κατασκευασμένη από μάρμαρο. Ο Σολωμός αποδίδεται σε νεαρή ηλικία, φορώντας ευρωπαϊκή ενδυμασία. Έχει πυκνά, φουντωτά μαλλιά. Σύμφωνα με άρθρο του Γιάννη Δεμέτη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ημέρα της Ζακύνθου" το βάθρο αρχικά αποτελούσε μαζί με το ανάγλυφο, αυτόνομο, ξεχωριστό έργο το οποίο τοποθετήθηκε το 1951. Το ανάγλυφο κατασκευάστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Χρήστου Ρουσέα στο χυτήριο του Ζακυνθινού Σπύρου Γκιουστόζη. Το 1957 τοποθετήθηκε παραδίπλα η μαρμάρινη προτομή, έργο του γλύπτη Κωνσταντίνου Δημητριάδη και μεταγενέστερα η προτομή τοποθετήθηκε πάνω στο στήλη που έκτοτε λειτουργεί ως βάθρο. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Τα γλυπτά της πόλης της Ζακύνθου:Ενότητα Α΄ - Μέρος Ζ΄, Γιάννης Δεμέτης, Εφημερίδα Ημέρα, 24.03.2015

Το μνημείο της ελευθερίας στη Ζάκυνθο

Το μνημείο της Ελευθερίας βρίσκεται τοποθετημένο στην κεντρική πλατεία της Ζακύνθου, εξήντα μέτρα νοτιοανατολικά του ανδριάντα του Διονύσιου Σολωμού. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη κατασκευή, έργο του γλύπτη Γεώργιου Καστριώτη. Το άγαλμα αναπαριστά με αφαιρετικό τρόπο μια γυναικεία μορφή (την ελευθερία) να αναδύεται μέσα από ένα σωρό συντριμμιών, έχοντας τα δυο τις χέρια υψωμένα προς τον ουρανό και κρατώντας σε αυτά ένα δάφνινο στεφάνι. Το έργο είναι τοποθετημένο πάνω σε μεγάλο, κυκλικό, πέτρινο βάθρο. Πάνω στο βάθρο υπάρχουν δυο εντοιχισμένες μεταλλικές πλάκες οι οποίες αναγράφουν τα παρακάτω:

Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη

των Ελλήνων τα ιερά

και σαν πρώτα ανδρειωμένη

Χαίρε ω χαίρε Ελευθεριά

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΖΑΚΥΝΘΟΝ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΑΓΝΗΣ ΚΥΡΟΥ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΗΣ ΑΛΕΞΗ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ Κ. ΚΥΡΟΥ

1974

Σύμφωνα λοιπόν με την παραπάνω επιγραφή, το έργο υπήρξε χορηγία της Αγνής Κύρου προς το Δήμο της Ζακύνθου και τοποθετήθηκε το 1974. Η Αγνή Κύρου ήταν σύζυγος του Αλέξη Κύρου ο οποίος υπηρέτησε για χρόνια στο διπλωματικό σώμα της Ελλάδας ως υποπρόξενος στο Γενικό προξενείο Κωνσταντινούπολης, ως γραμματέας στην πρεσβεία στο Βερολίνο και το Βελιγράδι, και ως αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ από το 1947 μέχρι και το 1953. Ασχολήθηκε με την διεθνοποίηση του κυπριακού ζητήματος. Πέθανε το 1969 σε ηλικία 68 ετών. 

Πάνω στη βάση του αγάλματος υπάρχει χαραγμένο το έτος της επανάστασης (1821) καθώς και η υπογραφή του γλύπτη και το χυτηρίου:

G.A. CASTRIOTIS

ΧΥΤΗΡΙΟΝ 

Δ. ΓΑΒΑΛΑΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομου Α΄ στη Ζάκυνθο

Ο μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος ο Α΄ υπήρξε ιεράρχης του ιόνιου νησιού κατά τα δύσκολα χρόνια 1934 - 1957. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής του νησιού από τις δυνάμεις του Άξονα, διατήρησε την θέση του και έμεινε στην ιστορία ως "Δίκαιος των Εθνών" για το παρακάτω περιστατικό: τον Δεκέμβρη του 1943 ήρθε στη Ζάκυνθο διαταγή η οποία απαιτούσε τη συγκέντρωση του εβραϊκού πληθυσμού του νησιού (περίπου 270 άτομα) και τη μεταφορά του στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι κατοχικές αρχές ζήτησαν από τον Δήμαρχο Λουκά Καρρέρ και από τον Μητροπολίτη να τους παραδώσουν εντός 72 ωρών κατάλογο με τα ονόματα των Εβραίων της πόλης. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, ο Δήμαρχος και ο Μητροπολίτης φρόντισαν να κρύψουν τους Εβραίους και όταν έληξε η προθεσμία παρέδωσαν στους κατακτητές κατάλογο ο οποίος περιελάμβανε τα εξής δύο ονόματα: του Δημάρχου και του Μητροπολίτη. Η πράξη τους αυτή έσωσε τον εβραϊκό πληθυσμό του νησιού από βέβαιο θάνατο και μνημονεύεται μέχρις τις μέρες μας ως ύψιστη πράξη αυτοθυσίας και ανθρωπισμού.

Η προτομή του Χρυσόστομου του Α΄ βρίσκεται στον περίβολο του ναού του αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο. Την κατασκεύασε το 2004 ο γλύπτης Τζανουλίνος Πραξιτέλης. Ο μητροπολίτης αποδίδεται με πλήρη ιερατική ενδυμασία και πυκνά, μακριά γένια. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα παρακάτω λόγια:

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗC ΖΑΚΥΝΘΟΥ

ΧΡΥCΟCTOMOC Α΄

(ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ)

1934 - 1957

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτο το όνομα του γλύπτη και το έτος της κατασκευής:

Π. Τζανουλίνος

2004

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του μητροπολίτη Ζακύνθου Διονύσιου Γ΄ στη Ζάκυνθο

Ο Διονύσιος ο τρίτος, γεννήθηκε στην Καλλιθέα της Ζακύνθου το 1852 φέροντας το κοσμικό όνομα Δημήτριος. Το 1870 εισήλθε ως δόκιμος μοναχός στη μονή Στροφάδων και το 1877 εκάρη μοναχός. Σπούδασε θεολογία στα πανεπιστήμια του Μονάχου και του Βερολίνου  ενώ το 1886 αναγορεύτηκε υφηγητής στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών. Το 1894 εκλέχτηκε Μητροπολίτης στην επισκοπή της Ζακύνθου θέση που κράτησε μέχρι το θάνατο του το 1933. Συμμετείχε ενεργά στα εκκλησιαστικά πράγματα και ήταν ένας από τους ιερείς της εκκλησίας που συμμετείχε στις δίκες των μητροπολιτών που διοργάνωσαν το ανάθεμα εναντίον του Βενιζέλου. 

Η προτομή του βρίσκεται στον περίβολο του ναού του αγίου Διονυσίου στην πόλη της Ζακύνθου. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη κατασκευή, έργο του γλύπτη Τζανουλίνου Πραξιτέλη. Ο ιεράρχης αποδίδεται με πυκνό μούσι, φορώντας την ιερατική του ενδυμασία. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια: 

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗC ZΑΚΥΝΘΟΥ

ΔΙΟΝΥCΙΟC Γ

(ΠΛΑΙCΑC)

1894 - 1933

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη καθώς και το έτος της κατασκευής (2004):

Π. Τζανουλίνος

2004

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Παναγιώτης Καποδίστριας, Ζακυνθινοί Επίσκοποι στον Κόσμο, Εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου, 2004

Η προτομή του Ανδρέα Μιαούλη στη Ζάκυνθο

Η προτομή του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη βρίσκεται σε μικρό πάρκο το οποίο φέρει το όνομα του, απέναντι από το Λιμεναρχείο της Ζακύνθου στη νότια πλευρά της πόλης. Ο Μιαούλης ανέπτυξε ιδιαίτερες σχέσεις με το νησί της Ζακύνθου κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Μην ξεχνάμε πως εκείνη την εποχή δραστηριοποιούνταν η περίφημη "Επιτροπή Ζακύνθου" υπό τον Διονύσιο Ρώμα η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο ειδικότερα στον τομέα της υλικοτεχνικής βοήθειας. Ο Μιαούλης είναι αυτός ο οποίος μεταφέρει εφόδια από την Ζάκυνθο στο πολιορκημένο Μεσολόγγι ενώ διατηρεί αλληλογραφία με τον Ρώμα. 

Πρόκειται για μια ορειχάλκινη κατασκευή. Ο Μιαούλης αποδίδεται με ναυτική ενδυμασία, μουστάκι και φορώντας φέσι στο κεφάλι. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΑΟΥΛΗΣ

1769  - 1835

Το έργο είναι αγνώστου γλύπτη. Η Κατερίνα Δεμέτη αποδίδει το έργο στον γλύπτη Αντώνιο Καραχάλιο με το σκεπτικό ότι φιλοτέχνησε και την προτομή του Κολοκοτρώνη που βρίσκεται στο νησί και τοποθετήθηκε την ίδια περίοδο με την προτομή του Μιαούλη. Ο Αθανάσιος Χρήστου αναφέρει τη λέξη"άγνωστος" στον καλλιτέχνη του έργου. Σύμφωνα πάλι με την Δεμέτη - η οποία μελέτησε τόσο το Αρχείο της οικογένειας Ρώμα όσο και τον μετασειμικό τοπικό τύπο της Ζακύνθου - η προτομή πρέπει να τοποθετήθηκε κάπου μεταξύ 1967 και 1969 επί νομαρχίας Ανδρέα Ιωάννου. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

1. Η Γλυπτική στα Ιόνια Νησιά, Αθανάσιος Χρήστου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1995
2. Ο Ανδρέας Μιαούλης και η Ζάκυνθος στα χρόνια του Αγώνα, Κατερίνα Δεμέτη, Ημέρα Ζακύθου, 30.03.2011

Το μνημείο του Ugo Foscolo στη Ζάκυνθο

Το σπίτι στο οποίο γεννήθηκε ο μεγάλος Ιταλός ποιητής Ugo Foscolo βρισκόταν στο κέντρο της Ζακύνθου, πλάι στο ναό της Οδηγήτριας. Καταστράφηκε το 1953 - όπως και σχεδόν όλη η υπόλοιπη πόλη - από τους φονικούς σεισμούς που χτύπησαν τη Ζάκυνθο και την Κεφαλλονιά. Το 2009, ορισμένοι δραστήριοι Ζακυνθινοί δημιούργησαν τον πολιτιστικό σύλλογο "Ούγος Φώσκολος" και μέσω αυτού άσκησαν πίεση στους φορείς προκειμένου να χτιστεί στο ίδιο σημείο ένα νέο κτίριο το οποίο θα μοιάζει με την αυθεντική οικία του ποιητή. Τα σχέδια εκπόνησε ο καθηγητής του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Διονύσης Ζήβας. 

Μετά τον σεισμό του 1953 και πριν το χτίσιμο της σημερινής οικίας, στο κενό που υπήρχε στο οικόπεδο είχε τοποθετηθεί ένα κενοτάφιο στη μνήμη του ποιητή. Πρόκειται για ένα γλυπτό έργο το οποίο σύμφωνα με τον Διονύση Λυκογιάννη σμίλεψε ο γλύπτης Ιωάννης Βιτσάρης και το οποίο αρχικά ήταν τοποθετημένο στον τάφο της Ελένης Π. Στουπάθη στο Ά Νεκροταφείο της Ζακύνθου. Επί Νομαρχίας Ανδρέου Ιωάννου το έργο αγοράστηκε έναντι του ποσού των 50.000 δραχμών και μεταφέρθηκε στο οικόπεδο της οικίας του Ugo Foscolo προκειμένου να λειτουργήσει ως κενοτάφιο.

Το έργο αποτελείται από μια μαρμάρινη, ορθογώνια σαρκοφάγο πάνω στην οποία υπάρχει μια μορφή ενός πενθούντος πνεύματος. Πρόκειται για έναν γυμνό άγγελο με φτερά στην πλάτη ο οποίος είναι ξαπλωμένος πάνω στη σαρκοφάγο και κοιτάζει σπαρακτικά προς αυτήν. Το έργο έχει πολλές ομοιότητες με τον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη στο Μεσολόγγι - έργο του David D' Angers -, εκεί όπου το πενθούν πνεύμα είναι μια νεαρή κοπέλα. Στην πρόσοψη της σαρκοφάγου υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

O MATERNA MIA TERRA 

A NOI PRESCRISSE IL FATO 

ILLACRIMATA SEPOLTURA

Πρόκειται για απόσπασμα από το ποίημα του ποιητή "Στη Ζάκυνθο" το οποίο μεταφράζεται στα ελληνικά (μετάφραση Στέφανος Μαρτζώκης): "από το παιδί σου το άχαρο, ω μητρική μου γη, μονάχα το τραγούδι του θα έχεις συντροφιά". 

Μπροστά από την σαρκοφάγο υπάρχει μαρμάρινη πλάκα στο χώμα στην οποία αναγράφεται η παρακάτω επιγραφή:

ΟΥΓΟΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

1778 - 1827

Ο Αθανάσιος Χρήστου γράφει πως το έργο κατασκευάστηκε το 1887. Το μνημείο όπως έγραψα και παραπάνω είναι κενοτάφιο. Ο Ugo Foscolo πέθανε στην Αγγλία το 1827 και τάφηκε  στην αγγλικανική εκκλησία του αγίου Νικολάου, στο προάστιο Chiswick του δυτικού Λονδίνου όπου ο τάφος του παραμένει μέχρι και τις μέρες μας. Το 1871 τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Φλωρεντία όπου και τάφηκαν πλάι στους έτερους μεγάλους του ιταλικού πνεύματος στην βασιλική της Santa Croce.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

1. Η Γλυπτική στα Ιόνια Νησιά, Αθανάσιος Χρήστου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1995
2. Τα μνημεία του Nicolo Ugo Foscolo στη Ζάκυνθο, Διονύσης Λυκογιάννης, Εφημερία Ερμής, αρ. φ. 2710, 18.06.2007

Η προτομή του Ugo Foscolo στη Ζάκυνθο

O Ugo Foscolo υπήρξε ποιητής με καταγωγή το νησί της Ζακύνθου. Γεννήθηκε το 1778 στο όμορφο νησί του Ιονίου από Ελληνίδα μητέρα και Ενετό πατέρα. Το 1794 εγκαταστάθηκε στη Βενετία όπου και διεύρυνε τις σπουδές του. Αν και Ενετός ο ίδιος, χαιρέτησε την κατάλυση της Δημοκρατίας της Βενετίας από το Ναπολέοντα θεωρώντας την ως μια νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων της Ευρώπης εις βάρος της ολιγαρχίας. Πολέμησε στο πλευρό των γαλλικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια των ναπολεόντειων πολέμων σύντομα όμως έπεσε σε δυσμένεια εξαιτίας κάποιων σατυρικών του στίχων και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το στράτευμα. Έπειτα από περιπλάνηση, βρέθηκε το 1816 στην Αγγλία. Εκεί άφησε την τελευταία του πνοή έντεκα χρόνια μετά το 1827.

Σημαντικότερο έργο του θεωρείται το "Dei Sepolcri" (οι τάφοι) ένα ποίημα το οποίο γράφτηκε έπειτα από την έκδοση του διατάγματος αναφορικά με τους τάφους από το Ναπολέοντα. Το διάταγμα όριζε πως στα πλαίσια της Δημοκρατίας, όλοι οι τάφοι έπρεπε να είναι ίδιοι.

Η προτομή του βρίσκεται στην κεντρική πλατεία (Σολωμού) της Ζακύνθου. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη κατασκευή έργο του γλύπτη Κωνσταντίνου Δημητριάδη. Ο ποιητής αναπαρίσταται σε νεαρή ηλικία με τα χαρακτηριστικά φουντωτά του μαλλιά και το παιχνιδιάρικο βλέμμα του. Έχει μεγάλες φαβορίτες και φορά τα αστικά ρούχα της εποχής. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΟΥΓΚΟΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΕΓΕΝΝΗΘΗ ΕΝ ΖΑΚΥΝΘΩ

26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1778

ΑΠΕΘΑΝΕ ΕΝ ΛΟΝΔΙΝΩ

10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1827

Στα πλαϊνά του βάθρου υπάρχει εγχάρακτο ένα μικρό απόσπασμα από το ποίημα "Στη Ζάκυνθο":

ΠΛΙΑ ΣΤΗ ΖΩΗ

ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΤΕΙ

ΤΟ ΔΥΣΤΥΧΟ ΠΟΔΑΡΙ

ΤΙΣ ΆΓΙΕΣ ΌΧΘΕΣ

ΠΟΥ ΆΓΓΙΖΑ

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΑ ΧΡΥΣΑ

Ω ΠΟΘΗΤΗ ΜΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟ

ΠΟΥ ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΕ ΧΑΡΗ

ΣΤΟ ΚΥΜΑ ΚΑΘΡΕΦΤΙΖΕΣΑΙ

ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΕΡΑ

Ακολουθεί επίγραμμα του ίδιου αποσπάσματος στην ιταλική. Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η επωνυμία του χυτηρίου:

Alexis Rudier

Paris

O Αθανάσιος Χρήστου αποδίδει το έργο (με ερωτηματικό) στον γλύπτη Alexis Brudile. Προφανώς, δεν μπόρεσε να διακρίνει ορθώς την επιγραφή που βρίσκεται πάνω στην προτομή η οποία ανήκει στον Alexis Rudier που διατηρούσε χυτήριο στο Παρίσι στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Διονύσιος Λυκογιάννης σε άρθρο του στην εφημερίδα Ερμής το 2007 αναφέρει πως η προτομή είναι έργο του γλύπτη Κωνσταντίνου Δημητριάδη και πως τα αποκαλυπτήρια της πραγματοποιήθηκαν το 1927, στην συμπλήρωση των 100 ετών από τον θάνατο του ποιητή. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

1. Η Γλυπτική στα Ιόνια Νησιά, Αθανάσιος Χρήστου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1995
2. Τα μνημεία του Nicolo Ugo Foscoloστην Ζάκυνθο, Διονύσιος Λυκογιάννης, Εφημερίδα Ερμής, αρ. φ. 2710, 18.06.2007

Η προτομή του Κωνσταντίνου Λομβάρδου στη Ζάκυνθο

Ο Κωνσταντίνος Λομβάρδος γεννήθηκε το 1820 στη Ζάκυνθο. Υπήρξε μέλος του κόμματος των Ριζοσπαστών που κύρια πολιτική του θέση ήταν η ένωση των Επτανήσων με το βασίλειο της Ελλάδας. Έχοντας αυτό κατά νου, ο Λομβάρδος οργάνωσε στη Ζάκυνθο το κομιτάτο της Ζακύνθου - στα πρότυπα του κομιτάτου της Γένοβας - και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ιταλία προκειμένου να έρθει σε συνεννόηση τόσο με τον Γαριβάλδι όσο και με τον Βίκτωρα Εμμανουήλ προκειμένου να επιτευχθεί μια κοινή δράση μεταξύ των ελληνικών και ιταλικών επαναστατικών κινημάτων. Υπήρξε βουλευτής των Ηνωμένων Πολιτείιών των Ιόνιων Νήσων ενώ μετά την ένωση με την Ελλάδα, διετέλεσε βουλευτής Ζακύνθου του ελληνικού κοινοβουλίου φτάνοντας μέχρι και την θέση του Υπουργού. Όταν πέθανε το 1888 ήταν εν ενεργεία Υπουργός Εσωτερικών.

Η προτομή του βρίσκεται έξω από την είσοδο της πρώην νομαρχίας Ζακύνθου, πλάι σε αυτήν του Διονύσιου Ρώμα. Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή, έργο του γλύπτη Γεώργιου Γεωργίου. Ο Λομβάρδος αποδίδεται με παχύ μουστάκι και κοντά μαλλιά. Φοράει παλτό και πουκάμισο. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΚΩΝΣ/ΤΙΝΟΣ

ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη:

Γ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Η Γλυπτική στα Ιόνια Νησιά, Αθανάσιος Χρήστου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1995

Η προτομή του Διονύσιου Ρώμα στη Ζάκυνθο

Ο Διονύσιος Ρώμας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής πολιτικής ιστορίας, έχοντας παίξει σημαντικό ρόλο στην οργάνωση, διεξαγωγή και ενίσχυση της επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στην Ζάκυνθο το 1771. Σπούδασε νομική στη Πάδοβα της Ιταλίας και επέστρεψε στο νησί προκειμένου να ασκήσει την δικηγορία. Το 1794 θα διαδεχτεί τον πατέρα του στη θέση του Γενικού Πρόξενου της Δημοκρατίας της Βενετίας στην Πελοπόννησο και την Ρούμελη. Εκεί ανέπτυξε ιδιαίτερες επαφές με τους προκρίτους του ελληνισμού, διαπιστώνοντας την δεινή θέση στην οποία είχε περιέλθει το ελληνικό έθνος έπειτα από χρόνια σκλαβιάς. Το 1809 εκλέγεται γερουσιαστής και το 1815 ιδρύει την τεκτονική στοά της Ζακύνθου με τίτλο "Αναγεννηθείς Φοίνιξ". Το 1819 μυείται στη Φιλική Εταιρεία και έκτοτε το αρχοντικό του γίνεται χώρος συνάθροισης αγωνιστών από όλη την Ελλάδα μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης.

Το 1820 οι Άγγλοι - στην κατοχή των οποίων είχαν περάσει τα Επτάνησα - αντιλαμβάνονται τις επαναστατικές του κινήσεις και ο Ρώμας προκειμένου να γλιτώσει, φεύγει στη Βενετία όπου και παρέμεινε για τέσσερα χρόνια. Επέστρεψε στη Ζάκυνθο το 1824 όπου και δημιούργησε την "Επιτροπή Ζακύνθου" με σκοπό την υλική υποστήριξη του Αγώνα. Κατά την διάρκεια αυτών των ετών, ξόδεψε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του υπέρ της επανάστασης. Ήταν τόσο σημαντική η επιρροή του που αποτελούσε τη δεύτερη πρόταση για τη θέση του Κυβερνήτη της Ελλάδας μετά από αυτή του σπουδαίου Ιωάννη Καποδίστρια. Πέθανε το 1857 στη Ζάκυνθο. 

Η προτομή του βρίσκεται έξω από την είσοδο της πρώην Νομαρχίας Ζακύνθου. Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή έργο του γλύπτη Γεώργιου Γεωργίου. Ο Ρώμας αναπαρίσταται με μουστάκι και ευρωπαϊκή ενδυμασία. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

ΡΩΜΑΣ

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη:

Γ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Η Γλυπτική στα Ιόνια Νησιά, Αθανάσιος Χρήστου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1995

Η προτομή του Γεώργιου Τερτσέτη στη Ζάκυνθο

Η προτομή του δικαστικού Γεώργιου Τερτσέτη βρίσκεται έξω από το Δικαστικό Μέγαρο της Ζακύνθου. Ο Τερτσέτης συνδέεται με την Ζάκυνθο αφού εκεί γεννήθηκε το 1800. Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή, έργο του γλύπτη Γεώργιου Γεωργίου. Ο Τερτσέτης αποδίδεται σε μέση ηλικία. Έχει μούσι και κοντά μαλλιά ενώ φοράει ευρωπαϊκή ενδυμασία. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΤΕΡΤΣΕΤΗΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Η Γλυπτική στα Ιόνια Νησιά, Αθανάσιος Χρήστου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1995

Η προτομή του Γρηγόριου Ξενόπουλου στη Ζάκυνθο

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος γεννήθηκε το 1867 στην Κωνσταντινούπολη. Η καταγωγή του ήταν από το νησί της Ζακύνθου. Έγραψε μια πληθώρα πεζογραφημάτων μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται μυθιστορήματα, διηγήματα και θεατρικά. Υπήρξε ο ιδρυτής του περιοδικού "Νέα Εστία" καθώς και αρχισυντάκτης του περιοδικού "Διάπλασις των Παίδων" από το 1896 μέχρι και το 1948. Ίδρυσε μαζί με άλλους σπουδαίους λογοτέχνες την "Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών" και διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της από το 1934 μέχρι το 1937. Πέθανε - πλήρης ημερών - το 1951. 

Η προτομή του βρίσκεται στο πάρκο βορείως του ναού του αγίου Διονυσίου στην πόλη της Ζακύνθου. Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή έργου του Κρητικού γλύπτη Νίκου Σοφιαλάκη. Ο συγγραφέας αποδίδεται σε μεγάλη ηλικία. Έχει κοντά μαλλιά και μικρό μουστάκι. Φοράει σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Στη βάση της προτομής είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ

1867 - 1951

Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένη η επιγραφή:

ΣΤΟΝ ΦΑΙΔΩΝΑ

ΟΙ ΜΑΘΗΤΑΙ ΜΕΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

1959 - 1960

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη:

Ν. ΣΟΦΙΑΛΑΚΗΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ