Καθώς ο επισκέπτης φτάνει στην
κεντρική πλατεία του νέου οικισμού της Καρδιάς ο οποίος βρίσκεται βορείως της Πτολεμαΐδας
και ουσιαστικά αποτελεί προάστιο αυτής, το βλέμμα του δεν μπορεί παρά να
καθηλωθεί στο κτίριο του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Μέρα». Αναμφίβολα, πρόκειται
για ένα επιβλητικό κτίριο εξαιρετικής ομορφιάς και τεχνοτροπίας, ένα από τα
ελάχιστα κοσμήματα του δημόσιου χώρου όχι μόνο της Πτολεμαΐδας αλλά και της ευρύτερης
εορδαϊκής γης.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Μέρα»
ιδρύθηκε το 1996 από ανθρώπους οι οποίοι κατοικούσαν στον παλαιό, ιστορικό
οικισμό της Καρδιάς. Η ονομασία του υποδηλώνει τοπωνύμιο: «Μέρα» ονομαζόταν
στον παλαιό οικισμό της Καρδιάς μια περιοχή στην οποία γινόντουσαν διάφορες
γεωργικές εργασίες αλλά ταυτόχρονα αποτελούσε και χώρο παιχνιδιού για τα μικρά
παιδιά και γλεντιού για τους μεγαλύτερους. Στόχος του Συλλόγου είναι η διάσωση,
διατήρηση και διάδοση της παράδοσης όχι μόνο της Καρδιάς αλλά και ολόκληρου του
εορδαϊκού πολιτιστικού μωσαϊκού. Πλάι στα χορευτικά τμήματα (όπου πέρα από τους
ντόπιους χορούς διδάσκονται και χοροί από όλον τον ελληνικό χώρο) στο Σύλλογο
λειτουργούν τμήματα ζωγραφικής, γυμναστικής, ψυχαγωγίας καθώς και τμήμα
εκμάθησης υπολογιστών. Κορυφαία βέβαια εκδήλωση του Συλλόγου είναι το τριήμερο
Λαογραφικό Συναπάντημα το οποίο λαμβάνει χώρα συνήθως το πρώτο τριήμερο του
Ιουλίου. Πλάι σε αυτό, ξεχωρίζουν το έθιμο των Καπεταναίων της Πρωτοχρονιάς και
το έθιμο «Κόλντα Μπάμπω» που λαμβάνει χώρα την περίοδο των Χριστουγέννων. Στις μέρες
μας ο δραστήριος αυτός Σύλλογος αριθμεί περίπου 500 μέλη.
Κλείνω την παρένθεση για το
Σύλλογο και τις δραστηριότητες του και επανέρχομαι στο κυρίως θέμα του κειμένου
που είναι το κτίριο το οποίο στεγάζει τις δραστηριότητες του. Πρόκειται για ένα
τριώροφο κτίριο (υπόγειο, ισόγειο και πρώτος όροφος) το οποίο κατασκευάστηκε
σύμφωνα με τα πρότυπα μακεδονικού αρχοντικού σπιτιού. Τα σπίτια στον παλαιό
οικισμό της Καρδιάς ήταν διώροφα με μικρά παράθυρα, μικρές βεράντες και
μεγάλους αυλόγυρους. Επομένως, το κτίριο του Συλλόγου αποτελεί μια νοσταλγική
αναφορά στον παλαιό οικισμό που χάθηκε. Τη μελέτη και κατασκευή ανέλαβε ο
μηχανικός Λιάκος Βασίλειος. Το έργο ξεκίνησε το 2002 και πέντε έτη αργότερα –
τον Ιούλη του 2007 – πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του. Τα έξοδα της κατασκευής καλύφτηκαν με την
οικονομική στήριξη της τότε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης της Κοζάνης αλλά και με προσωπική
εργασία όλων των κατοίκων της Καρδιάς και των μελών του Συλλόγου.
Η κεντρική είσοδος του κτιρίου
βρίσκεται στη νότια πλευρά του. Εκεί υπάρχει μια κλίμακα κατασκευασμένη από
τσιμέντο (όπως όλο το κτίριο) και καλυμμένη με μάρμαρο η οποία οδηγεί στις δυο
κεντρικές θύρες. Πάνω από αυτές υπάρχουν δυο αντίστοιχες μαρμάρινες πλάκες.
Στην πρώτη αναπαρίσταται ανάγλυφα το αστέρι της Βεργίνας με τις δεκάξι ακτίνες
του και στην άλλη είναι χαραγμένα τα λόγια:
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
ΟΙΚ. ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ
«Η ΜΕΡΑ»
ΈΤΟΣ ΊΔΡΥΣΗΣ 1996
Πάνω από την κεντρική θύρα υπάρχει μικρή βεράντα η οποία καλύπτεται
από αέτωμα. Στο μέσο του αετώματος υπάρχει κύκλος μέσα στον οποίο αναγράφεται
το έτος της κατασκευής:
2002
Πανομοιότυπο αέτωμα βρίσκεται
πάνω και από τη δεύτερη βεράντα του κτιρίου, στη δυτική του πλευρά. Η σκεπή
καλύπτεται από κεραμίδια ενώ πράγματι κύριο χαρακτηριστικό αυτού του ορθογώνιου
κτίσματος είναι τα πολλά, μικρά παράθυρα του (μόνο στη δυτική πλευρά μέτρησα 21).
Στο εσωτερικό του κτιρίου, αυτό
που τραβάει την προσοχή του επισκέπτη είναι βεβαίως η λαογραφική συλλογή του
Συλλόγου η οποία εκτίθεται στον όροφο και η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων
παραδοσιακές στολές, χάλκινα καζάνια, αργαλειό, σκάφη, κούνια, εργαλεία
μελισσοκομίας, πρέσα καπνού και πολλά άλλα ενδιαφέροντα πράγματα από την
καθημερινότητα των κατοίκων της Καρδιάς. Η Συλλογή είναι ανοιχτή στο κοινό.
Σε μια περιοχή που μαστίζεται από
την αισθητική ανέχεια του δημόσιου της χώρου, κτίρια όπως αυτό του Πολιτιστικού
Συλλόγου «Η Μέρα» αποτελούν φάρους αρχιτεκτονικής καλαισθησίας.
Κλείνοντας τούτο το κείμενο, θα
ήθελα να ευχαριστήσω και δημοσίως τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Μέρα»
κ. Μπαλτζή Θεοδόσιο και τον Γραμματέα κ. Μπαλτζή Τριαντάφυλλο για την
κατατοπιστική ξενάγηση στο κτίριο του Συλλόγου τους καθώς και για τις πολύτιμες
πληροφορίες που απλόχερα μου έδωσαν όχι μόνο για το κτίριο και το Σύλλογο αλλά
και για τον παλαιό οικισμό της Καρδιάς. Τους εύχομαι δύναμη και καλή συνέχεια
στο έργο τους.
Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ
