Οδός Ελλήνων: Νέα Σμύρνη

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Νέα Σμύρνη. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 25 Μαρτίου 2013

Το Ηρώο του Αϊβαλίου στη Νέα Σμύρνη

Το Αϊβαλί ακόμα και στις μέρες μας είναι μια πανέμορφη αιγαιοπελαγίτικη πόλη. Είχα την τύχη να την επισκεφτώ το καλοκαίρι του 2010 και τα σημάδια του ελληνισμού σχεδόν μια εκατονταετία μετά την φυγή και του τελευταίου Έλληνα από την πόλη είναι ευδιάκριτα παντού. Για το Αϊβαλί, τις Κυδωνίες των Ελλήνων με τα αμέτρητα κυδώνια, θα γράψω σε μελλοντική ανάρτηση. Εδώ θα ασχοληθώ με το μνημείο προς τιμήν τούτης της πόλης που υπάρχει στη Πλατεία Χρυσοστόμου στη Νέα Σμύρνη της Αττικής.

Πρόκειται για ένα ορειχάλκινο γλυπτό το οποίο εδράζεται σε μεταλλική βάση. Είναι δημιουργία του γλύπτη Βάσου Καπάνταη 1. Το γλυπτό είναι μοντέρνας τεχνοτροπίας και η κατασκευή του θυμίζει δυο κέρατα να εκτείνονται προς τον ουρανό. Στα πλάγια είναι λαξευμένα δελφίνια. Στη βάση του γλυπτού μέσα σε έναν κύκλο είναι χαραγμένος ένας ήλιος και τα λόγια:

ΑΪΒΑΛΙ 1580 2

ΕΝΩΣΗ

ΚΥΔΩΝΙΩΝ

στη βάση επίσης είναι χαρμένη η επιγραφή

ΕΣΣΕΤΑΙ ΗΜΑΡ ΝΟΣΤΙΜΟΝ

Το γλυπτό τοποθετήθηκε το 1987 1.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

1: Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης - Τα Υπαίθρια Γλυπτά της Νέας Σμύρνης

2: Αναφέρεται στο έτος ίδρυσης της πόλης από τους κατοίκους της γειτονικής Λέσβου

Το μνημείο των πεσόντων προσκόπων Σωκιών και Αϊδινίου στη Νέα Σμύρνη

Το μνημείο προς τιμήν των πεσόντων προσκόπων του Αϊδινίου και των Σωκών της Μικράς Ασίας βρίσκεται στη πλατεία Χρυσοστόμου στη Νέα Σμύρνη της Αττικής. Πρόκειται για ένα δημιούργημα του γλύπτη Βάσου Καπάνταη 1.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη στην οποία απεικονίζονται δυο μορφές, μια γυναικεία και μια παιδική. Η παιδική μορφή είναι αρσενικού γένους και φέρει προσκοπικά ρούχα. Η γυναίκα - που προφανώς απεικονίζει την Ελλάδα ή την Ελευθερία - αγκαλιάζει το παιδί το οποίο με τη σειρά του κρατάει στο χέρι του το κοντάρι της γυναίκας. Από την πίσω πλευρά υπάρχει μια χάλκινη ασπίδα η οποία φέρει στο κέντρο της το ανάγλυφο σήμα των Προσκόπων, το περίφημο προσκοπικό τριφύλλι. Πάνω από αυτό, περιμετρικά είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΜΙΚΡΑΣΙΑ 1919

ενώ στο κάτω μέρος της ασπίδας υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη και το έτος της κατασκευής:

Β. ΚΑΠΑΝΤΑΗΣ 1975

Κάτω από την ορειχάλκινη ασπίδα είναι χαραγμένα τα εξής λόγια:

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΗΡΩΪΚΩΝ

ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΑΪΔΙΝΙΟΥ 1919 ΚΑΙ

ΣΩΚΙΩΝ 1922 ΠΟΥ ΘΥΣΙΑΣΤΗΚΑΝ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙ

ΣΤΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΙ ΠΡΟΣΚΟ

ΠΟΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΑΥΤΟ

ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΕΣΤΗΣΑΝ ΤΟ 1975

Πολλοί μελετητές και περιηγητές εσφαλμένα θεωρούν ότι τούτο το μνημείο αναφέρεται μόνο στους προσκόπους του Αϊδινίου ενώ από την επιγραφή είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχει αναφορά και στους προσκόπους των Σωκιών. Από την επιγραφή μαθαίνουμε και για το έτος τοποθέτησης (1975) και για τον χορηγό (πρόσκοποι Νέας Σμύρνης).

Όσον αφορά το ιστορικό πλαίσιο, οι πρόσκοποι του Αϊδινίου (πόλη νοτιοανατολικά της Σμύρνης) δολοφονήθηκαν από Τούρκους ατάκτους τον Ιούνη του 1919 μετά από την προσωρινή εγκατάλειψη της πόλης από τον ελληνικό στρατό οι δε πρόσκοποι στα Σώκια δολοφονήθηκαν από τους Τούρκους τον Απρίλη του 1922 λίγο πριν την παράδοση της πόλης από τους Ιταλούς (βρισκόταν στην ιταλική ζώνη κατοχής) στον ελληνικό στρατό.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

1: Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελική Σχολής Νέας Σμύρνης - Τα υπαίθρια γλυπτά της Νέας Σμύρνης

Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2013

Η προτομή του Στέλιου Σπεράντζα στη Νέα Σμύρνη

Ο Στέλιος Σπεράντζας υπήρξε ιατρός από την πόλη της Σμύρνης στην οποία γεννήθηκε το 1888. Οι ρίζες του προερχόντουσαν από τη νησί της Σίφνου. Πέρα από το ιατρικό του επάγγελμα, ασχολήθηκε και με τη συγγραφή γράφοντας διάφορα ποιήματα, θεατρικά κ.α.

Η προτομή του βρίσκεται στη Πλατεία Χρυσοστόμου στη Νέα Σμύρνη και είναι έργο του γλύπτη Νικόλα. Ο Σπεράντζας απεικονίζεται σε μεγάλη ηλικία, χαμογελαστός, με ελάχιστα μαλλιά στην κεφαλή και μουστάκι. Φοράει σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Στην πρόσοψη της βάσης αναγράφονται τα λόγια:

ΣΤΕΛΙΟΣ

ΣΠΕΡΑΝΤΣΑΣ

1888 - 1962

και από κάτω είναι χαραγμένοι μερικοί δικοί του στίχοι:

μια χούφτα χώμα

να γενώ όσο χρειάζε -

ται φτωχό ένα ανθάκι

να φυτρώση 1

Η προτομή τοποθετήθηκε το 1970 2. Τόσο η υπογραφή του γλύπτη όσο και το έτος της κατασκευής βρίσκονται εγχάρακτα στα πλαϊνά της βάσης:

Νικόλας

1970 γλύπτης

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

1: Στο κείμενο ακολουθείτε ο καθαρευοσιάνικος τρόπος στίξης.

Βιβλιογραφία

Υπαίθρια Γλυπτά Νέας Σμύρνης, Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Νέας Σμύρνης

Η προτομή του Ιωάννη Συκουτρή στη Νέα Σμύρνη

Ο Ιωάννης Συκρουτρής υπήρξε μια σπουδαία περίπτωση πνευματικού ανθρώπου του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα. Χιώτης στην καταγωγή αλλά μεγαλωμένος στη Σμύρνη, αν και δεν προερχόταν από πλούσια οικογένεια κατόρθωσε να φοιτήσει πρώτα στην Ευαγγελική Σχολή της Νέας Σμύρνης και μετέπειτα στη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών και στα πανεπιστήμια του Βερολίνου και της Λειψίας. Ασχολήθηκε με τη μελέτη των αρχαίων ελληνικών κειμένων. Σημαντικότερα έργα του θεωρούνται οι εισαγωγές και τα σχόλια πάνω στα έργα "Ποιητική" του Αριστοτέλη και "Συμπόσιο" του Πλάτωνα. Το δεύτερο, προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις τόσο από την ορθόδοξη εκκλησία όσο και από διάφορους ακαδημαϊκούς. Η έντονη πολεμική που δέχτηκε το έργο του σε συνδυασμό με την απογοήτευση του από ένα ταξίδι στη ναζιστική Γερμανία, φαίνεται ότι υπήρξαν αιτία για την αυτοκτονία του. Έβαλε τέλος στη ζωή του το 1937 σε ηλικία μόλις 36 ετών.

Ουσιαστικά, ο Συκουτρής έπεσε νέος διότι υπήρξε ένα φοβερά φωτεινό μυαλό μέσα σε μια εξόχως σκοτεινή εποχή. Δεν ήταν ο μόνος φιλόλογος που έπεσε με τέτοιο τρόπο - οι δολοφονίες του σκοταδισμού στην Ελλάδα έχουν και συνέχεια και φτάνουν ίσα με το τέλος του εικοστού αιώνα. Αλλά ας επανέλθω στο θέμα.

Ο Δήμος Νέας Σμύρνης λοιπόν τίμησε τη μνήμη αυτού του σημαντικού τέκνου της πόλης στήνοντας την προτομή του στην Πλατεία Χρυσοστόμου. Η ορειχάλκινη προτομή είναι έργο του γλύπτη Γιάννη Παππά 1 και εδράζεται πάνω σε μαρμάρινη βάση. Ο Συκουτρής αναπαρίσταται σε νεαρή ηλικία με κοντά μαλλιά, σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Στην πρόσοψη της βάσης αναγράφονται τα λόγια:

ΙΩΑΝΝΗΣ

ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ

1901 - 1937

ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΦΩΤΙΖΕΣ

ΤΕΛΕΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΝΟΣΥΝΗ

ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

ΚΑΙ ΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

Υπαίθρια Γλυπτά Νέας Σμύρνης, Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Νέας Σμύρνης

Η προτομή του Χρήστου Σολομωνίδη στη Νέα Σμύρνη

Ο Χρήστος Σολομωνίδης υπήρξε ένας Σμυρναίος λογοτέχνης ο οποίος μέσω των έργων του προσπάθησε να διασώσει τη ζωή στη Σμύρνη προ της καταστροφής. Σπούδασε νομικά, διετέλεσε βουλευτής ενώ μεταξύ των βιβλίων του συγκαταλέγονται τα "Η εκκλησία στη Σμύρνη" και "Το Θέατρο στη Σμύρνη". Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1897 και έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών το 1976.

Για το έτος κατασκευής της μαρμάρινης προτομής του Σολομωνίδη (έργο του γλύπτη Νικόλα) δεν έχω πληροφορίες. Σίγουρα, είναι μεταγενέστερη του θανάτου του (1976 και πέρα). Απεικονίζει τον συγγραφέα με πουκάμισο, γραβάτα και σακάκι σε νεαρή σχετικά ηλικία. Στη πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΩΚΡ.

ΣΟΛΟΜΩΝΙΔΗΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ Κ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ

ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

1897 - 1976

ενω παρακάτω είναι χαραγμένα τα λόγια:

Η ΠΟΛΙΣ ΚΑΙ Η ΕΣΤΙΑ

ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΣΑΙ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

Υπαίθρια Γλυπτά Νέας Σμύρνης, Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Νέας Σμύρνης

Η προτομή του Δημήτριου Αρχιγένη στη Νέα Σμύρνη

Ο Δημήτριος Αρχιγένης υπήρξε γιατρός με καταγωγή από την πόλη της Σμύρνης όπου και γεννήθηκε (το έτος 1900). Πέρα από το ιατρικό επάγγελμα ασχολήθηκε και με την συγγραφή, καταγινόμενος με θέματα κυρίως της αγαπημένης αλλά χαμένης για πάντα πατρίδας του. Μεταξύ των βιβλίων που έγραψε συγκαταλέγονται τα "Μαρτυρίες απ΄τη Μικρασιατική Καταστροφή" και "Η ζωή στη Σμύρνη". Τελείωσε τη ζωή του στη νέα πατρίδα ως πρόσφυγας το 1987.

Ο Δήμος της Νέας Σμύρνης, δυο χρόνια μετά τον θάνατο του (το 1989 δηλαδή 1) έστησε στην Πλατεία Χρυσοστόμου την προτομή του. Πρόκειται για ένα ορειχάλκινο έργο (δημιουργός του ο γλύπτης Βάσος Καπάνταης) το οποίο εδράζεται πάνω σε μαρμάρινη βάση. Ο Αρχιγένης αναπαρίσταται σε μεγάλη ηλικία με γερασμένο πρόσωπο και φαλάκρα. Φοράει κουστούμι, πουκάμισο και γραβάτα. Στην πρόσοψη της βάσης αναγράφονται τα λόγια:

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝ.

ΑΡΧΙΓΕΝΗΣ

ΙΑΤΡΟΣ - ΣΥΓΓΡΑΦΕΥΣ

ΣΜΥΡΝΗ 1900 - Ν. ΣΜΥΡΝΗ 1987

επίσης πάνω στην βάση αναγράφονται τα παρακάτω λόγια σχετικά με την ημερομηνία κατασκευής και τον χορηγό του έργου:

ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΣ Κ. ΚΑΒΑΔΕΛΛΑ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΡΙΤΣΑΣ Γ. ΑΓΙ

ΑΝΔΡΙΤΗ 1989

Στα πλάγια η υπογραφή του γλύπτη:

ΚΑΠΑΝΤΑΗΣ

Και σε αυτό το γλυπτό του Καπάνταη συναντούμε πάνω στην βάση την φράση "ΧΑΙΡΕ ΙΩΝ".

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

1: Όσον αφορά την ημερομηνία κατασκευής της προτομής η εργασία του Πειραματικού Γυμνασίου Ευαγγελικής Σχολής Νέας Σμύρνης, αναφέρει το έτος 1987. Δέχομαι ως ορθό όμως αυτό την ημερομηνία που αναγράφεται στο βάθρο (1989).

Βιβλιογραφία

Υπαίθρια Γλυπτά Νέας Σμύρνης, Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Νέας Σμύρνης

Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013

Η προτομή του Λεωνίδα Παρασκευόπουλου στη Νέα Σμύρνη

Η προτομή του Λεωνίδα Παρασκευόπουλου βρίσκεται στην πλατεία Χρυσοστόμου στην πόλη της Νέας Σμύρνης. Με την τοποθέτηση της προτομής αυτής ο Δήμος της Νέας Σμύρνης εκπλήρωσε ένα διπλό χρέος: πρώτον, τίμησε ένα άξιο τέκνο της πόλης (ο Παρασκευόπουλος γεννήθηκε στην Κύθνο καταγόταν όμως από την Σμύρνη) και δεύτερον τίμησε τον Αρχιστράτηγο κατά την διάρκεια της υπηρεσίας του οποίου απελευθερώθηκε η Σμύρνη και η γύρω περιοχή, η Ανατολική Θράκη ενώ ξεκίνησε και η νικηφόρα προέλαση προς Προύσα και Ουσάκ. Ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος έχει ταυτιστεί στη συλλογική μνήμη των μικρασιατών Ελλήνων με τις νικηφόρες μέρες του 1919 - 1920, πριν την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές και πριν την οριστική καταστροφή.

Ας επανέλθω όμως στο έργο. Αυτή η ορειχάλκινη προτομή που εδράζεται πάνω σε μαρμάρινη βάση είναι δημιουργία του γλύπτη Νικόλα 1. Κατασκευάστηκε το 1983 1. Ο Παρασκευόπουλος αναπαρίσταται σε μέση ηλικία. Φέρει στρατιωτική στολή, με πηλήκιο και έχει μουστάκι. Στο βάθρο της προτομής (το οποίο παρουσίαζε εξαιρετικά άθλια εικόνα όταν το επισκέφτηκα πριν δυόμιση χρόνια για να το φωτογραφίσω όπως μπορείτε να διαπιστώσετε και από τις φωτογραφίες) είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΛΕΩΝ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ

1861 - 1936

ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

ΗΝ. ΣΤΡΑΤΙΑΣ Μ. ΑΣΙΑΣ

ΦΕΒ 1919 - ΝΟΕ 1920

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

Υπαίθρια Γλυπτά Νέας Σμύρνης, Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Νέας Σμύρνης

Ο ανδριάντας του Χρυσοστόμου Σμύρνης στη Νέα Σμύρνη

Ο ανδριάντας του Χρυσοστόμου Σμύρνης βρίσκεται στην πλατεία της Νέας Σμύρνης που φέρει το όνομα του. Τούτη η πλατεία αποτελεί την βασική είσοδο στην πόλη της Νέας Σμύρνης από την Λεωφόρο Συγγρού, απέναντι ακριβώς από την Καλλιθέα. Σε αυτήν την πλατεία υπάρχει πλήθος γλυπτών μεταξύ των οποίων η προτομές του Σεφέρη, του Horton και του Αρχιγένη. Ο ανδριάντας του Χρυσόστομου βρίσκεται στην αρχή της πλατείας, καλωσορίζοντας με αυτόν τον τρόπο τους επισκέπτες στην πόλη.

Πρόκειται για έναν ορειχάλκινο ανδριάντα, έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη. Ο ιερέας αναπαρίσταται σε στιγμή έντονης αγόρευσης προς το ποίμνιο του. Φέρει καλυμμαύχι στο κεφάλι, φοράει ράσα, έχει πυκνά και μακριά μούσια ενώ και τα δυο του χέρι είναι υψωμένα στον αέρα με το αριστερό να φέρει την ποιμαντορική ράβδο.

Στη βάση της προτομής υπάρχουν μαρμάρινες ανάγλυφες αναπαραστάσεις από τη ζωή του Χρυσόστομου και τις τελευταίες στιγμές του ελληνικού πληθυσμού της Σμύρνης. Στο πρώτο ανάγλυφο αναπαρίσταται ο Χρυσόστομος περικυκλωμένος από τον τούρκικο όχλο. Πρόκειται για την στιγμή του μαρτυρίου. Ενώ στο έτερο ανάγλυφο αναπαρίστανται άνδρες, γυναίκες και παιδιά με πράγματα στα χέρια και την πλάτη, να εγκαταλείπουν την φλεγόμενη και γεμάτη πτώματα πόλη. Είναι η στιγμή του ξεριζωμού.

Στα πλάγια της βάσης υπάρχει πλάκα η οποία αναγράφει τα λόγια:

ΑΟΠΛΟΣ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΩΝ

ΟΠΛΩΝ ΔΙΕΣΩΣΕΣ

ΤΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΩΝ ΗΞΙΩΣΕΣ

ΤΗΝ ΥΠΕΡΟΨΙΑΝ ΤΩΝ

ΤΥΡΑΝΝΩΝ ΚΑΤΕΡΑΚΩΣΕΣ

ΤΗΝ ΜΑΝΙΑΝ ΤΩΝ ΔΗΜΙΩΝ

ΑΠΤΟΗΤΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΣ

ΤΗΝ ΥΠΕΡΤΑΤΗΝ ΘΥΣΙΑΝ

ΣΤΟ ΕΘΝΟΣ ΑΥΤΟΠΡΟΑΙ-

ΡΕΤΩΣ ΠΡΟΣΕΦΕΡΕΣ