Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου στις Στενιές της Άνδρου

Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται επί της οδού Ναυάρχου Κουντουριώτη, στο βορειοδυτικό τμήμα των Στενιών της Άνδρου.

Πρόκειται για έναν μικρό ναό στο ρυθμό της μονόκλιτης βασιλικής. Η σκεπή του είναι καλυμμένη με κεραμίδια με τέσσερα ακροκέραμα στις αντίστοιχες γωνίες του ναού. Στην κορυφή της πρόσοψης υπάρχει έξεργος σταυρός. Το κωδωνοστάσιο είναι έξεργο και βρίσκεται περίπου τρία μέτρα νοτιοδυτικά της κεντρικής εισόδου του ναού. Το ύψος του ξεπερνάει τα εφτά μέτρα. Στον εξωτερικό τοίχο υπάρχουν εντοιχισμένες μια σειρά από μαρμάρινες πλάκες από τις οποίες αντλούμε σημαντικές πληροφορίες για το ναό:

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ

ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΣΤΕΝΙΩΝ ΆΝΔΡΟΥ

Ο ΜΕΓΑΣ ΚΟΔΩΝ ΕΓΕΝΕΤΟ ΕΥΣΕΒΕΙ ΔΩΡΕΑ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΚΑΙ ΛΑΣΚΑΡΙΤΣΑΣ Θ. ΣΙΓΑΛΑ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΤΩΝ

ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΙΓΑΛΑ

1984

Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ

ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ

ΚΩΔΩΝΟΣΤΑΣΙΟΥ ΕΓΕΝΕΤΟ

ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΙ

ΈΦΗΣ ΚΑΤΣΙΚΗ

1975

Η ΠΛΑΚΟΣΤΡΩΣΙΣ ΤΗΣ ΑΥΛΗΣ

ΚΑΙ Η ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ ΚΛΙΜΑΞ 

ΕΓΕΝΟΝΤΟ ΔΑΠΑΝΑΣΙ ΥΙΩΝ

ΑΝΤΩΝΙΟΥ Π. ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΕΙΣ

ΜΝΗΜΗΝ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΕΝΗΣ

1971

Ο ΑΥΤΟΜΑΤΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΩΔΩΝΩΝ

Ο ΕΞΩΣΤΗΣ ΤΟΥ ΚΩΔΩΝΟΣΤΑΣΙΟΥ

ΚΑΙ Η ΜΕΤΕΧΥΣΙΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΚΩΔΩΝΟΣ

ΕΓΕΝΟΝΤΟ ΔΩΡΕΑ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΚΑΙ ΛΑΣΚΑΡΩΣ ΣΙΓΑΛΑ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΤΩΝ

ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΙΓΑΛΑ

1984

Συνοψίζοντας τις παραπάνω πληροφορίες από τις επιγραφές, διακρίνουμε πως το κωδωνοστάσιο μαζί με τον αυτόματο μηχανισμό κατασκευάστηκαν το 1984. Προηγήθηκαν το 1975 ο εξωτερικός φωτισμός και το 1971 η πλακόστρωση της αυλής και η ορθομαρμάρωσης της σκάλας.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο των ευεργετών στις Στενιές της Άνδρου

Το μνημείο προς τιμήν των ευεργετών και δωρητών της κοινότητας των Στενιών της Άνδρου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη αναθηματική πλάκα ύψους περίπου δύο μέτρων η οποία είναι εντοιχισμένη πάνω σε τσιμεντένιο τοίχο. Η πλάκα είναι λιτή στην κατασκευή της και δεν έχει κάποιο ανάγλυφο ή έξεργο γλυπτό έργο παρά μόνο επιγραφές οι οποίες αναγράφουν τα παρακάτω λόγια:

ΤΟΙΣ ΕΥΓΕΝΕΣΤΑΤΟΙΣ ΜΕΓΑΛΟΙΣ ΕΥΕΡΓΕΤΑΙΣ

ΚΑΙ ΔΩΡΗΤΑΙΣ ΑΥΤΗΣ

Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΣΤΕΝΙΩΝ

ΕΙΣ ΈΝΔΕΙΞΙΝ ΒΑΘΥΤΑΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ

ΤΗΝΔΕ ΤΗΝ ΣΤΗΛΗΝ ΕΘΕΤΟ

ΕΝ ΈΤΕΙ 1954

από κάτω ακολουθούν τα ονοματεπώνυμα των ευεργετών καθώς και το έτος μαζί με το χρηματικό ποσό της χορηγίας (σε ελληνικές δραχμές):

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ 1895 2000

ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ Κ. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ 1906 10268

ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ 1915 3000

ΚΛΕΑΝΘΗΣ Α. ΠΟΛΕΜΗΣ 1915 2000

ΛΕΩΝΙΔΑΣ Δ. ΒΟΓΙΑΖΙΔΗΣ 1915 1000

ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΣΑΣ 1915 100

ΕΚ ΤΟΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ 1915 100

ΑΝΤΩΝΙΟΣ Μ. ΚΟΥΛΟΥΘΡΟΣ 1915 100

ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ Α. ΧΑΖΑΠΗΣ 1915 2000

ΥΙΟΙ ΝΙΚΟΛ. ΑΡ. ΜΠΙΣΤΗ

ΕΙΣΕΝΕΓΚΟΝΤΕΣ ΕΚ ΤΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ

ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΗΘΕΙΣΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΛΙΘΩΝ 1915 [...]

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΙΩΑΝΝΟΥ Λ. ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΥ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Μ. ΜΑΡΗΣ 1938 [...]

ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ Λ. ΓΙΑΛΟΥΡΗΣ ΟΙΚΙΑΝ ΑΞΙΑΣ 1939 150000

Ε.Ε.Κ.Α.Ο.Σ.Α. ΕΞ ΕΡΑΝΩΝ 1949 -50 270 ΕΚΑΤ.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ Ι. ΓΟΥΛΑΝΡΗΣ 1952 [...] ΕΚΑΤ.

ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΣΑΣ ΚΑΙ ΥΙΟΙ 1952 80 ΕΚΑΤ.

ΜΑΡΙΑ Λ. ΒΟΓΙΑΖΙΔΟΥ ΚΑΙ ΥΙΟΣ 1953 8 ΕΚΑΤ.

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΣΑ 1954 8.6 ΕΚΑΤ.

ΑΝΔΡΕΑΣ Λ. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ 1954 4 ΕΚΑΤ.

ΕΙΡΗΝΗ ΑΝΔ. ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΥ ΑΚΙΝΗΤΑ ΑΞΙΑΣ 1954 25 ΕΚΑΤ.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΡ. ΡΑΠΤΑΚΗΣ 1954 250 ΕΚΑΤ.

Ε.Ε.Η.Κ.Σ. ΕΞ ΕΡΑΝΩΝ 1952 - 54 [...]

ΑΝΔΡΕΑΣ Λ. ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΣ ΟΙΚΟΠΕΔΟΝ ΑΞΙΑΣ 1954 14 ΕΚΑΤ.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δ. ΡΑΛΛΙΑΣ 1954 11 ΕΚΑΤ.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΚΟΝΔΥΛΗΣ 1957 5.000

ΑΝΤΩΝΙΟΣ Π. ΣΤΕΦΑΝΟΥ 1957 36.000

ΜΙΧΑΗΛ Σ. ΠΟΛΕΜΗΣ 1957 33.000

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΤ. ΧΑΖΑΠΗΣ 1957 7.500

Πολύ κοντά στο μνημείο, υπάρχουν ακόμα τρεις εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες οι οποίες νομίζω πως αξίζει να μνημονευθούν και οι οποίες φέρουν τις παρακάτω επιγραφές:

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ

ΠΛΑΤΕΙΑΣ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ Γ. ΧΑΖΑΠΗ

1998

Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΓΕΝΕΤΟ ΈΤΕΙ 1915 ΔΑΠΑΝΑΙΣ

ΛΕΩΝΙΔΑ ΘΡ. ΒΟΓΙΑΖΙΔΟΥ

ΑΝΕΚΑΙΝΙΣΘΗ ΔΕ ΈΤΕΙ 1953 ΔΑΠΑΝΑΙΣ

ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ Λ. ΒΟΓΙΑΖΙΔΟΥ 

Η ΠΛΑΚΟΣΤΡΩΣΙΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

ΈΓΙΝΕ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗΣ

ΠΑΛΑΙΟΚΡΑΣΣΑ

ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟ ΈΤΟΣ 1998

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η βρύση του Μπαλή στο Γαύριο της Άνδρου

Η βρύση του Μπαλή βρίσκεται στον παραλιακό δρόμο του Γαύριου, πολύ κοντά στην είσοδο του λιμανιού που ενώνει ακτοπλοϊκά το νησί της Άνδρου με την Ραφήνα και τις υπόλοιπες Κυκλάδες. Πρόκειται για μια τσιμεντένια κατασκευή η οποία καλύπτεται στο σύνολο της με επενδυμένη πέτρα. Έχει ύψος περίπου ενός μέτρου και πενήντα εκατοστών. Είναι λιτή, ορθογώνιου σχήματος και στη βάση της έχει γούρνα. Πάνω από την βρύση υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα η οποία αναγράφει τα παρακάτω λόγια:

Η ΒΡΥΣΗ ΤΟΥ ΜΠΑΛΗ

ΝΕΡΟ ΠΗΓΗΣ ΑΜΟΛΟΧΟΥ

1988

Το επίθετο Μπαλής συναντάται στην Άνδρο με γνωστότερο όλων τον Δημήτριο Μπαλή, αρχηγό του κινήματος του 1822 στο νησί. Ο Αμόλοχος από την άλλη είναι οικισμός στο βόρειο τμήμα του νησιού, πάλαι ποτέ πληθυσμιακά εύρωστος, στις μέρες μας σχεδόν εγκαταλελειμμένος. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο του Αφανούς Ναύτη στην Ερμούπολη

Στην ανατολική πλευρά του λιμανιού της Ερμούπολης, δίπλα στο κτίριο του Τελωνείου και απέναντι από τον περίφημο φάρο της βραχονησίδας "Γάιδαρος" (συναντάται και ως Διδύμη ή Γαϊδουρονήσι) βρίσκεται το μνημείο του Αφανούς Ναύτη. Πρόκειται για ένα μνημείο προς τιμήν όλων εκείνων των ναυτικών οι οποίοι έχασαν την ζωή τους στα ποντοπόρα ταξίδια. Το γλυπτό κατασκευάστηκε το έτος 1974 από τον γλύπτη Γιάννη Παππά. Είναι ένα από τα λιγότερο γνωστά αξιοθέατα του νησιού και συνήθως οι περισσότεροι επισκέπτες το προσπερνούν με αδιαφορία. Ωστόσο πρόκειται για ένα σημαντικό γλυπτό ενός σπουδαίου νεοέλληνα γλύπτη.

Η όλη σύνθεση είναι αφαιρετική και αποτελείται από δυο στοιχεία. Το πρώτο στοιχείο είναι μια περίπου τεσσάρων μέτρων ύψους στήλη στην μορφή ιστίου ή φουγάρου πλοίου που συμβολίζει την ίδια την ύπαρξη του πλοίου ενώ το δεύτερο στοιχείο είναι μια ορειχάλκινη αφαιρετική μορφή η οποία εδράζεται πάνω σε βάθρο, φαίνεται να χει ανοιχτά χέρια της και μπορεί να συμβολίζει τόσο τον ναυτικό όσο και τα πανιά τα οποία φουντώνουν με τον θαλασσινό αέρα. 

Το μνημείο είναι στραμμένο προς την πλευρά της θάλασσας και καμία επιγραφή δεν υποδηλώνει περί τίνος πρόκειται. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του Ιωάννη Βαρδάκα στην Ερμούπολη

Ο Ιωάννης Βαρδάκας υπήρξε ένας από τους δυο μεγάλους ευεργέτες του Δημοτικού Νοσοκομείο της Ερμούπολης (ο έτερος ήταν ο Σταμάτιος Πρώιος για τον οποίο μιλήσαμε σε προηγούμενο άρθρο). Η δωρεά του Βαρδάκα έλαβε χώρα το έτος 1945 και ως αναγνώριση αυτής της πράξης το νοσοκομείο ονομάστηκε "Γενικό Νοσοκομείου Σύρου Βαρδάκειο και Πρώιο". Επίσης, τοποθετήθηκε η προτομή του στο προαύλιο του νοσοκομείου.

Το συγκεκριμένο έργο φιλοτέχνησε ο γλύπτης Μιχάλης Τόμπρος. Ο Βαρδάκας αποδίδεται σε μέση ηλικία. Έχει κοντά μαλλιά, μεγάλο μέτωπο και παχύ μουστάκι. Φοράει σακάκι, γιλέκο και παπιγιόν ενώ φέρει σταυρό ως παράσημο στο λαιμό. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

Ι. Κ. ΒΑΡΔΑΚΑΣ

ΜΕΓΑΣ

ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ

ΤΟΥ 

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ

1945

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη:

Μ. ΤΟΜΠΡΟΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του Μητροπολίτη Ηλείας Αντώνιου Πολίτη στην Ερμούπολη

Ο Αντώνιος Πολίτης γεννήθηκε στο νησί της Σύρου το 1890. Υπήρξε ιερέας της ορθόδοξης εκκλησίας, φτάνοντας μάλιστα μέχρι το αξίωμα του Μητροπολίτη Ηλείας (1922). Γνωστότερος ωστόσο είναι για την συμμετοχή του στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης στις τάξεις του ΕΑΜ (ένας από τους δυο μητροπολίτες του ΕΑΜ ο έτερος ήταν ο Κοζάνης Ιωακείμ) και τον ενεργό αγώνα του εναντίον των κατακτητών. Μετά την Απελευθέρωση, η Εκκλησία της Ελλάδος τίμησε αυτόν τον αγνό πατριώτη καθαιρώντας τον (!!!) από το αξίωμα του. Συνέχισε να ιερουργεί ως απλός ιερέας στο Αιγάλεω. Πέθανε το 1963.

Ο Δήμος της Ερμούπολης, ο γενέθλιος Δήμος του αντιστασιακού ιερωμένου, δεν ξέχασε την προσφορά του προς την δοκιμαζόμενη πατρίδα και το 1987 έστησε τη μαρμάρινη προτομή του στην είσοδο του ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Το έργο κατασκεύασε ο γλύπτης Νικόλαος Παρασκευάς. Ο Μητροπολίτης αποδίδεται σε μεγάλη ηλικία, με πυκνό και μεγάλο μούσι και φορώντας όλα τα ιερατικά ενδύματα. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΑΝΤΩΝΙΟΣ Ν. ΠΟΛΙΤΗΣ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ

1890 - 1963

ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΙΕΡΑΡΧΗ

ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

ΜΕ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΙΜΗ

Ο ΓΕΝΕΘΛΙΟΣ ΔΗΜΟΣ ΤΟΥ

ΝΟΕΜΒΡΗΣ 1987

ΛΕΥΤ. ΠΙΤΑΟΥΛΗΣ

ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη καθώς και το έτος της κατασκευής:

Ν.Γ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ 1987

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ