Το μνημείο πεσόντων στο Αμύνταιο

Στη κεντρική πλατεία του Αμυνταίου και τριάντα περίπου μέτρα νοτίως του ναού των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης βρίσκεται το μνημείο πεσόντων προς τιμήν των κατοίκων της κωμόπολης που έπεσαν στις πολεμικές συρράξεις του έθνους κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου αιώνα.

Το έργο είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο. Πρόκειται για ένα κίονα ο οποίος εδράζεται πάνω σε βάση που έχει το σχήμα κύβου. Στη κορυφή του κίονα, πάνω ακριβώς από το κιονόκρανο υπάρχει τοποθετημένος φοίνικας με ανοιχτά τα φτερά του. Το κιονόκρανο δεν είναι ούτε ιωνικού, ούτε δωρικού ούτε και κορινθιακού ρυθμού αλλά είναι ενός ρυθμού που δεν τον έχω ξανασυναντήσει στις περιηγήσεις μου. Πάνω στον κίονα υπάρχει εγχάρακτο ένα κλαδί δάφνης.

Στο πάνω μέρος της βάσης υπάρχει αέτωμα. Στη πρόσοψη της είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΣΟΡΟΒΙΤΣ 

ΑΝΗΓΕΙΡΕΝ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ

ΚΑΤΩΘΙ ΕΝΔΟΞΩΣ ΠΕΣΟΝΤΩΝ

ΝΙΚ ΚΑΡΚΑΤΣΗΣ

ΔΗΜ ΠΑΤΣΙΑΡΗΣ

ΔΗΜ ΕΜΠΟΡΗΣ

ΝΙΚ ΜΑΤΚΑΡΗΣ

ΕΠΑΜ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

ΝΙΚ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ

Στην πλαϊνή πλευρά της βάσης είναι χαραγμένα τα παρακάτω:

ΣΤΗΛΗ ΑΦΙΕΡΩΘΕΙΣΑ

ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑ

ΤΗΝ 25 8/ΒΡΙΟΥ 1912

ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΩΝ

Στο πίσω μέρος της βάσης είναι χαραγμένα τα παρακάτω:

ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑ

ΚΤΗΤΙΚΟ ΙΤΑΛΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ 

(ΜΕΤΩΠΟ ΑΛΒΑΝΙΑΣ) 1940-41

ΗΛΙΑΣ ΔΕΪΤΣΗΣ

ΓΕΩΡ Θ. ΜΥΛΩΝΑΣ

ΠΑΥΛ ΣΤΑΪΟΠΟΥΛΟΣ

ΤΡ. ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ

Ε,ΤΕ;

και από κάτω ακολουθούν δυο ανάγλυφα κλαδιά δάφνης τοποθετημένα χιαστί. Τέλος, στην έτερη πλαϊνή πλευρά είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΣΤΗΛΗ ΑΦΙΕΡΩΘΕΙΣΑ ΥΠΕΡ

ΤΩΝ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΕΠΤΑ ΑΓΝΩΣΤΩΝ

ΣΥΠΑΤΡΙΩΤΩΝ ΜΑΣ

Για το μνημείο δεν έχω πληροφορίες σχετικά με το έτος τοποθέτησης του και το όνομα του γλύπτη. Η ονομασία Σόροβιτς (πρότερη του 1928 ονομασία του Αμυνταίου) μας αποδεικνύει ότι το μνημείο χτίστηκε πριν τον πόλεμο του 1940 πιθανότατα για να τιμήσει τους νεκρούς στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και ειδικότερα στη πολύνεκρη μάχη του Σόροβιτς που διεξήχθη στις 23 με 25 Οκτωβρίου του 1912 και οδήγησε σε ήττα της 5ης Μεραρχίας του ελληνικού στρατού και υποχώρηση της στην Κοζάνη. Το λόγου το αληθές το αποδεικνύει και η επιγραφή που υπάρχει στα πλαϊνά. Επίσης, τα ονόματα των πεσόντων του ελληνο - ιταλικού πολέμου υπάρχουν εγχάρακτα πάνω σε μαρμάρινη πλάκα η οποία εντοιχίστηκε μετέπειτα πάνω στην πίσω πλευρά της βάσης του μνημείου. Όλα τα παραπάνω νομίζω ότι δικαιώνουν την χρονολογική τοποθέτηση της κατασκευής του μνημείου μεταξύ της λήξης του Α Βαλκανικού Πολέμου (1913) και της μετονομασίας του οικισμού (1928). Για τους τριάντα επτά άγνωστους συμπατριώτες που αναφέρονται στο πλάι της βάσης, δεν έχω πληροφορίες.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ