Ο ναός του αγίου Γεωργίου στη Σπηλιά της Εορδαίας

Ακριβώς στο κέντρο του οικισμού της Σπηλιάς Εορδαίας είναι χτισμένος ο ορθόδοξος ναός που τιμά τη μνήμη του αγίου Γεωργίου. Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική άνευ τρούλου κατασκευασμένη από πέτρα. Στη δυτική πλευρά υπάρχει ψηλό καμπαναριό περίπου εφτά μέτρων εντοιχισμένο στο κυρίως αρχιτεκτονικό σώμα του ναού. Στην κορυφή του ναού υπάρχει σιδερένιος σταυρός ενώ λίγο πιο πάνω από την θύρα υπάρχουν δυο εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες οι οποίες γράφουν τα παρακάτω:

Η πρώτη:

ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ 1957

ΔΩΡΕΑ ΟΜΟΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ

ΕΞ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΝΑΣΤ. ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ

και η δεύτερη:

Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ

ΠΕΤΡΑΣ ΣΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ ΤΟΥ Ι.ΝΑΟΥ

ΕΙΝΑΙ ΔΩΡΕΑ

ΤΗΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΕΥΔΟΚΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΑΥΤΗΣ

ΕΝ ΕΤΕΙ 2011 ΒΙΑ

Διακρίνουμε πως το καμπαναριό χτίστηκε το 1957 οπότε ο ναός προφανώς και είναι προγενέστερος. Η κύρια θύρα εισόδου βρίσκεται στη νότια είσοδο. Πάνω από αυτήν υπάρχει ψηφιδωτή αγιογραφία του αγίου Γεωργίου με τα αρχικά του ψηφιδογράφου να βρίσκονται στη δεξιά πλευρά όπως κοιτάμε το έργο (Τ.Γ.). Πλάι στην είσοδο υπάρχουν δυο εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες οι οποίες αναγράφουν τα παρακάτω:

Η πρώτη:

Έτος σωτηρίω 2010

Η ανακαίνισης της στέγης του

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου είναι

[Δωρεά του Κυριακίδη Χαραλάμπει

του Αναστασίου εις μνήμην του

αδελφού του Γεωργιου Κυριακίδη]

και η δεύτερη:

Έτος σωτηρίω 2010

Η αμμοβολή και η αρμολόγηση της πέτρας

Του Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου Σπηλιάς είναι

ΔΩΡΕΑ του ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ του Σάββα

Υπέρ Υγείας σωτηρίας και θείας Βοηθείας

Αρχιερατεύοντος της Ι.Μ. Φλωρίνης, Πρεσπών

και Εορδαίας Κ.Κ. ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ του Α΄΄

Εφημερεύοντος Πανοσ Αρχιμ. Χαραλάμπη Ζιώγα

Εκκλησιαστικής Επιτροπής Ιωαννίδου Ελένης

και Χριστοφορίδη Νικολάου

Από τις εντοιχισμένες πλάκες εξάγουμε το συμπέρασμα πως τα περισσότερα έργα συντήρησης και βελτίωσης του ναού έλαβαν χώρα τη διετία 2010 – 2011 με την οικογένεια Κυριακίδη να παίζει κυρίαρχο χορηγικό ρόλο. Ο ναός του αγίου Γεωργίου είναι πράγματι ένα κόσμημα για τον οικισμό της Σπηλιάς έτσι όπως στέκει πλάι στα ψηλά κυπαρίσσια στο κέντρο του οικισμού. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη της οικογένειας Λαζαρίδη στη Σπηλιά της Εορδαίας

Στον περίβολο του ναού του αγίου Γεωργίου στην Σπηλιά της Εορδαίας υπάρχει τσιμεντένια ντυμένη με πέτρα  εν ενεργεία κρήνη κληροδότημα προς το ναό της οικογένειας Γεωργίου και Δέσποινας Λαζαρίδη. Πρόκειται για μια λιτή κατασκευή ύψους περίπου ενός μέτρου. Η πέτρα με την οποία είναι ντυμένη η κρήνη έχει χρώμα κόκκινο και λευκό. Στο πάνω μέρος της κρήνης βρίσκεται μια μικρή τοξοειδής κατασκευή που έχει ως επίστεψη της έναν έξεργο σιδερένιο σταυρό. Κάτω από το σταυρό υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα στην οποία είναι χαραγμένα τα ονόματα των χορηγών:

ΔΩΡΕΑ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ & ΔΕΣΠΟΙΝΑ

ΛΑΖΑΡΙΔΗ

Περιμετρικά της βρύσης είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο πεσόντων στην Σπηλιά Εορδαίας

Δίπλα στον ορθόδοξο ναό του αγίου Γεωργίου της Σπηλιάς και ακριβώς πάνω στον επαρχιακό δρόμο που ενώνει τον οικισμό με το Καρυοχώρι βρίσκεται τοποθετημένο το μνημείο πεσόντων του οικισμού. Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων. Πάνω στην πρόσοψη του μνημείου υπάρχει ανάγλυφο δάφνινο στεφάνι. Από κάτω αναγράφονται τα λόγια:

ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΕΣΟΝΤΩΝ

ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΠΗΛΙΑΣ

Στα πλαϊνά του μνημείου υπάρχουν εγχάρακτες πληροφορίες οι οποίες μνημονεύουν ως χορηγό του έργου την οικογένεια Ιωάννη Καλμανίδη (μετανάστης από τις Η.Π.Α.), ως κατασκευαστή τον Φλωρινιώτη γλύπτη Βασίλειο Κωνσταντιντίδη, ως ημερομηνία κατασκευής τον Ιούνιο του 1982 και ως τόπο δημιουργίας του γλυπτού την Πτολεμαΐδα. Αναλυτικά, αναγράφονται τα παρακάτω λόγια:

ΔΑΠΑΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΙΩΑΝ. Κ. ΚΑΛΜΑΝΙΔΗ.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ Η.Π.Α.

ΙΟΥΝΙΟΣ 1982

Κατασκευή

Βασ. Κωνσταντινίδη

Τηλ. 22-976

Πτολεμαΐδα

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη της Κυριακίδου Σοφίας στη Σπηλιά της Εορδαίας

Στον ανοιχτό χώρο που βρίσκεται πλάι στον ορθόδοξο ναό του αγίου Γεωργίου και δίπλα στο μνημείο πεσόντων του οικισμού της Σπηλιάς υπάρχει τοποθετημένη ανενεργή τσιμεντένια κρήνη, κληροδότημα της Σοφίας Κυριακίδου.

Η κρήνη έχει ύψος περίπου ένα μέτρο. Η πρόσοψη της είναι ντυμένη με πέτρα και λευκό μάρμαρο. Ως επίστεψη φέρει μικρό μαρμάρινο αέτωμα κάτω από το οποίο βρίσκονται δυο έξεργοι αμφορείς. Κεντρικό στοιχείο του αετώματος είναι ένας μικρός, διακριτικός πέτρινος σταυρός. Κάτω από το σταυρό και πάνω από την βρύση ( η οποία όπως προανέφερα δεν βρισκόταν σε λειτουργία όταν επισκέφτηκα τη Σπηλιά) βρίσκεται τοποθετημένη πέτρινη πλάκα η οποία μνημονεύει την χορηγό του έργου καθώς και το έτος κατασκευής:

ΔΑΠΑΝΗ

ΠΑΡΑ ΤΗΣ

ΣΟΦΙΑΣ

ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ

ΤΟ 1927

ΤΟ ΔΕ ΕΡΓΟΝ 

ΛΑΖΑΡΟΥ

...........

ΙΟΥΛ 27'

Δυστυχώς όπως βλέπουμε και στην αντίστοιχη φωτογραφία στο σημείο που μνημονεύεται το όνομα του κατασκευαστή της κρήνης τα γράμματα έχουν αλλοιωθεί και έτσι απομένει σε μας τους μεταγενέστερους μόνο το μικρό του όνομα (Λάζαρος) και η ημερομηνία κατασκευής (Ιούλιος 1927).

Πρόκειται για μια από τις αρχαιότερες κρήνες του Δήμου της Εορδαίας η οποία σαφώς και χρήζει ιδιαίτερης προστασίας ως διατηρητέο μνημείο από τα αρμόδια κρατικά όργανα. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη στην κεντρική πλατεία της Σπηλιά Εορδαίας

Καθώς ο επισκέπτης φτάνει στην κεντρική πλατεία του οικισμού της Σπηλιάς Εορδαίας συναντά περίτεχνη κρήνη αρκετά μεγάλου μεγέθους. Το κυρίως σώμα της κρήνης είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο. Πάνω της υπάρχουν τρεις εν λειτουργία βρύσες. Η βάση της κρήνης είναι κατασκευασμένη από πέτρα.

Η κρήνη καλύπτεται με υπερμέγεθες σκέπαστρο κατασκευασμένο από τσιμέντο και ντυμένο με ψηφιδωτή πέτρα. Η στέγη του σκέπαστρου είναι καλυμμένη με κεραμίδια. Στην πρόσοψη του με ψηφιδωτές πέτρες αναγράφονται τα λόγια:

ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΔΔ ΣΠΗΛΙΑΣ

Ο Δήμος της Αγίας Παρασκευής αποτελούσε την πρότερη διοικητική κατάσταση της περιοχής (επί καποδιστριακού συστήματος) προτού δημιουργηθεί (με το καλλικρατικό σύστημα) ο ευρύτερος Δήμος της Εορδαίας. Στην πίσω εσωτερική πλευρά του σκέπαστρου υπάρχουν οι πανομοιότυπες ψηφιδωτές μορφές δυο αρχαίων πολεμιστών. Φορούν πλήρη πολεμική εξάρτηση και κρατούν στο ένα τους χέρι ασπίδα και στο άλλο προτεταμένο δόρυ έτοιμο να καταβάλλει τον αντίπαλο. Στις δύο πλαϊνές πλευρές του σκέπαστρου είναι τοποθετημένο σε ψηφιδωτή μορφή το δεκαεξάκτινο μακεδονικό αστέρι της Βεργίνας.

Τέλος, έχουν τοποθετηθεί εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες περιμετρικά του εσωτερικού χώρου οι οποίες λειτουργούν ως παγκάκια. Έτσι λοιπόν το σύνολο της κρήνης λειτουργεί και ως χώρος ξεκούρασης των διαβατών και προστασίας τους από διάφορα ακραία φαινόμενα όπως η βροχή ή οι υψηλές θερμοκρασίες. 

Η αναφορά του ονόματος του Δήμου της Αγίας Παρασκευής πάνω στο μνημείο τοποθετεί χρονολογικά την κατασκευή του στην δεκαετία 2000 - 2010. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από την κρήνη της οικογένειας Λαζαρίδη στη Σπηλιά της Εορδαίας

Εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα με τα ονόματα των χορηγών 

Φωτογραφίες από την κρήνη της Κυριακίδου Σοφίας στη Σπηλιά της Εορδαίας

Εντοιχισμένη πλάκα με εγχάρακτα το όνομα της χορηγού και
το έτος κατασκευής

Φωτογραφίες από από το παρεκκλήσι των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Σπηλιά της Εορδαίας

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στη Σπηλιά της Εορδαίας

Τα ονόματα του χορηγού και του γλύπτη στα πλαϊνά του βάθρου

Φωτογραφίες από την κρήνη στην κεντρική πλατεία της Σπηλιάς Εορδαίας

Επιγραφή με την ονομασία του παλαιού καποδιστριακού δήμου της
Αγίας Παρασκευής

Φωτογραφίες από το ναό του αγίου Γεωργίου στη Σπηλιά Εορδαίας

Εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες στην είσοδο του ναού

Εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες στο κωδωνοστάσιο