Έφτασε το πλήρωμα του χρόνου να μελετήσουμε την προτομή του αετού του Σουλίου του Μάρκου Μπότσαρη που βρίσκεται στο Πεδίο του Άρεως στην Αθήνα.
Μερικά λόγια για τον Μάρκο Μπότσαρη
Μερικά λόγια για τον Μάρκο Μπότσαρη
O Μάρκος Μπότσαρης ήταν μέλος της μεγάλης φάρας του Σουλίου, των Μποτσαραίων. Θεωρούνταν μια από τις πιο ισχυρότερες οικογένειες της περιοχής μαζί με αυτήν των Τζαβελλαίων. Γεννήθηκε το έτος 1788 στο Σούλι και ήταν γιος του Κίτσου Μπότσαρη και ανεψιός του Νότη Μπότσαρη, εκείνου που από πολλούς έχει χαρακτηριστεί ως ο "Νέστωρ του Σουλίου".
Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στο Σούλι το οποίο βρισκόταν συνεχώς σε διαμάχη με τον Αλί Πασά των Ιωαννίνων. Όταν ο δεύτερος κατόρθωσε να κάμψει την αντίσταση των Σουλιωτών (το 1803) ο Μάρκος αναγκάστηκε να ακολουθήσει τους συμπατριώτες του στην αναγκαστική εξορία. Ανήκε στους τυχερούς της τρίτης φάλαγγας η οποία κατόρθωσε να φτάσει στην Πάργα και από εκεί να περάσει απέναντι στο νησί της Κέρκυρας το οποίο βρισκόταν υπό γαλλική κατοχή. Εκεί κατατάχθηκε στα ένοπλα τμήματα των Σουλιωτών τα οποία δημιούργησαν οι Γάλλοι και πήρε αρκετές στρατιωτικές εμπειρίες οι οποίες θα του ήταν χρήσιμες για την μετέπειτα επαναστατική του δράση. Στην Κέρκυρα ο Μπότσαρης παντρεύτηκε (έκανε δυο κόρες και έναν γιο) ενώ έμαθε και κάποια γράμματα με τα οποία δημιούργησε ένα αρβανιτικο - ελληνικό λεξικό (μην λησμονούμε ότι ο Μπότσαρης ήταν αρβανίτης στην καταγωγή και μητρική του γλώσσα τα αρβανίτικα). Μέρος αυτού του έργου σώζεται σε μουσείο στο Παρίσι.
Μετά την πτώση του Ναπολέοντα, η Κέρκυρα πέρασε στον έλεγχο των Ρώσων και τα Σουλιώτικα τάγματα διαλύθηκαν. Τότε ο Μπότσαρης - που εν τω μεταξύ είχε μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία ήδη από το 1814 - πέρασε απέναντι στην Ήπειρο και συμμάχησε με τις δυνάμεις του Σουλτάνο στον πόλεμο τους εναντίον του Αλί Πασά. Ο Σουλτάνος τους είχε υποσχεθεί επιστροφή στο Σούλι. Όταν όμως με την πάροδο του χρόνου είδαν ότι οι σουλτανικές δυνάμεις δεν επρόκειτο να τηρήσουν τον λόγο τους, άλλαξαν στρατόπεδο και συμμάχησαν με τον Αλί. Στις μάχες εκείνες ο Μπότσαρης διέπρεψε πετυχαίνοντας σημαντικές νίκες όπως η κατάληψη των φρουρίων της Ρηγιάσας και της Ρινιάσσας. Μα οι ισχυρές δυνάμεις του Χουρσίτ Πασά - απεσταλμένου του Σουλτάνου - λύγισαν τελικά τον Αλί και οι Σουλιώτες οι οποίοι ουσιαστικά βρισκόντουσαν στο μέσο αυτής της διαμάχης πηγαίνοντας πότε με τον έναν και πότε με τον άλλο μπας και κατορθώσουν να πετύχουν τον οριστικό επαναπατρισμό τους, αναγκάστηκαν τον Ιούλιο του 1822 να εγκαταλείψουν μια για πάντα του Σούλι.
Ο Μάρκος Μπότσαρης κινήθηκε μαζί με άλλους Σουλιώτες προς την επαναστατημένη Ακαρνανία αφού πρώτα φρόντισε να στείλει την οικογένεια του στο ασφαλές έδαφος της Ιταλικής χερσονήσου - συγκεκριμένα στην Αγκώνα. Έπειτα κατέβηκε στην πόλη του Μεσολογγίου η οποία έμελλε να είναι και η τελευταία του κατοικία. Εκεί ο Μάρκος Μπότσαρης ήρθε σε επαφή με τον Μαυροκορδάτο ο οποίος αναζητούσε μια μεγάλη στρατιωτική νίκη την οποία θα χρησιμοποιούσε ως χαρτί για την μελλοντική πολιτική του ανέλιξη. Ο Μπότσαρης από την άλλη ήθελε όσο τίποτε άλλο τον επαναπατρισμό των Σουλιωτών. Έτσι λοιπόν αποφασίστηκε εκστρατεία προς την Ήπειρο.
Επρόκειτο για μια τουλάχιστον ατυχή απόφαση - που βαραίνει τον Μαυροκορδάτο βεβαίως μιας και αυτός ήταν ο διοικητής και εμπνευστής της - η οποία κατέληξε στην μάχη του Πέτα κοντά στην Άρτα στις 4 Ιουλίου 1822. Εκεί έπεσαν σπουδαίοι φιλέλληνες και αρκετοί Έλληνες ενώ ο Μάρκος με του Σουλιώτες του παρ' όλη την ανδρεία τους δεν μπόρεσαν να αποσοβήσουν την καταστροφή. Η μάχη του Πέτα είχε ως αποτέλεσμα το οριστικό σβήσιμο της Επανάστασης στην Ήπειρο ενώ έδωσε την ευκαιρία στου Τούρκους να κατεβούν νοτιότερα και να πολιορκήσουν το Μεσολόγγι.
Πρόκειται για την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου στην οποία ο Μάρκος έλαβε μέρος ως βασικός υπερασπιστής της. Στην αρχή ήρθε σε επαφή με τις δυνάμεις του Κιουταχή και του Ομέρ Βρυώνη οι οποίες του ζητούσαν να παραδώσει την πόλη με αντάλλαγμα υψηλό χρηματικό ποσό. Ο Μάρκος μπήκε στην διαδικασία των διαπραγματεύσεων θέλοντας να κερδίσει χρόνο προκειμένου να οργανωθεί όσο το δυνατόν καλύτερα η άμυνα της πόλης. Και όταν οι προετοιμασίες ολοκληρώθηκαν έστειλε γραφή στους αγάδες λέγοντας "αν θέλετε τον τόπο μας, ελάτε να τον πάρετε".
Η μεγάλη επίθεση των Τούρκων έλαβε χώρα το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων. Μα οι πολιορκημένοι συνέτριψαν όλες τις εφόδους των επιτιθέμενων οι οποίοι αναγκάστηκαν τελικά στις 31 του Δεκέμβρη να λύσουν την πολιορκία της πόλης. Επρόκειτο για μια σπουδαία επιτυχία καθώς ο στρατός των Τούρκων κατά την επιστροφή του στην Πρέβεζα έπαθε πολλές καταστροφές από διάφορους οπλαρχηγούς της περιοχής αλλά και από φυσικά αίτια όπως ο ποταμός Αχελώος ο οποίος πήρε μαζί του πολλούς Τούρκους στην προσπάθεια του να τον διαβούν. Η ηρωική αντίσταση του Μάρκου στο Μεσολόγγι ανάγκασε την κυβέρνηση να του δώσει το αξίωμα του αρχιστράτηγου Στερεάς Ελλάδας. Αυτό δυσαρέστησε πολλούς οπλαρχηγούς οι οποίοι τον έβλεπαν ανταγωνιστικά.
Τότε ο Μάρκος προέβη σε μια κίνηση η οποία δείχνει το ήθος του, την ανιδιοτέλεια του αλλά και την αμέριστη αγάπη του για τον σκοπό της ελευθερίας. Μην επιθυμώντας να υπάρχουν διχόνοιες μέσα στο ελληνικό στρατόπεδο, έβγαλε το δίπλωμα της αρχιστρατηγίας από το γιλέκο του και αφού το φίλησε θέλοντας να δείξει τον σεβασμό του προς την απόφαση της κυβέρνησης, το έσκισε μπροστά στους εμβρόντητους οπλαρχηγούς λέγοντας:
"όποιος είναι άξιος παίρνει το δίπλωμα από τον Σκόντρα Πασά"
εννοώντας το πασά της Σκόδρας ο οποίος βρισκόταν στο Καρπενήσι και βάδιζε εναντίον της Δυτικής Ελλάδας. Ο Μάρκος ήταν αυτός που με 300 περίπου Σουλιώτες πήγε να τον συναντήσει στο Κεφαλόβρυσο της Ευρυτανίας. Εκεί έστειλε γράμματα στους οπλαρχηγούς της περιοχής να έρθουν να τον συναντήσουν και να διοργανώσουν από κοινού επίθεση στο στρατόπεδο των Τούρκων. Το σχέδιο του Μάρκου ήταν μια καθαρά καταδρομική επιχείρηση, ένα σχέδιο ανορθόδοξου πολέμου. Θα ορμούσαν νύχτα μέσα στο στρατόπεδο των τουρκαλβανών και εκμεταλλευόμενοι την σύγχυση τους και τον πανικό τους (σύγχυση η οποία θα προκαλούνταν και από το γεγονός ότι Σουλιώτες και Αλβανοί φορούσαν τα ίδια ρούχα) θα σκότωναν όσους περισσότερους μπορούσαν. Οι Σουλιώτες θα αναγνωρίζονταν μεταξύ τους έχοντας σηκωμένα τα μανίκια από τα πουκάμισα τους.
Κατ' αυτόν τον τρόπο όρμησαν οι ατρόμητοι Σουλιώτες και οι υπόλοιποι Έλληνες με αρχηγό τον Μάρκο στο στρατόπεδο των Τούρκων. Αυτοί ανυποψίαστοι όπως ήταν πανικοβλήθηκαν και βλέποντας ανθρώπους που φορούσαν τα ίδια ρούχα με αυτούς να τους επιτίθενται άρχισαν να χτυπιούνται μεταξύ τους. Η σφαγή γενικεύτηκε και θα χαμε γενική καταστροφή του τούρκικου στρατού αν ένα βόλι δεν έβρισκε τον Μάρκο στο κεφάλι κλείνοντας του μια για πάντα τα μάτια. Οι συγγενείς του που βρισκόντουσαν δίπλα του διέκοψαν την μάχη και τον μετέφεραν στο προσυμφωνημένο σημείο. Εκεί με την ανατολή του ηλίου έφτασε και ο υπόλοιπος στρατός νικηφόρος γεμάτος λάφυρα και αιχμαλώτους. Θρήνος σκέπασε το στράτευμα με το που αντίκρισε τον σκοτωμένο αρχηγό του. Και ο αιχμάλωτος στρατοπεδάρχης των Τούρκων έχασε ευθύς το κεφάλι του μπροστά στον σκοτωμένο Μάρκο. Η θυσία των Σουλιωτών στον χαμένο αρχηγό τους...
Αφού συγκεντρώθηκε όλο το στράτευμα, το ανέβασαν στητό σε ένα άλογο το οποίο κρατούσε από τα χαλινάρια ένας οπλαρχηγός και έτσι έφτασαν μέχρι το Μεσολόγγι. Στην διαδρομή ο Καραϊσκάκης ψημένος από τον πυρετό λόγω της φυματίωσης του κατέβηκε από τα λημέρια του και προσκύνησε ευλαβικά το νεκρό σώμα του Μπότσαρη. Στο Μεσολόγγι ο λαός τον περίμενε σύσσωμος και με μια μεγαλειώδη πομπή τον συνόδευσε στην τελευταία του κατοικία τον κήπο των Ηρώων.
Εκεί μέχρι και τις μέρες μας βρίσκεται ο τάφος του - έργο του Γάλλου γλύπτη David D' Angers - πάνω από τον οποίο βρίσκεται μια μαρμάρινη γυμνή κοπέλα η οποία του προσφέρει τον τελευταίο θρήνο. Αντίγραφο αυτού του σπουδαίου έργου βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στο οποίο επίσης μπορείτε να δείτε την σφαίρα που τον σκότωσε θανάσιμα καθώς και κομμάτι από το μαντήλι με το οποίο προσπάθησαν οι συναγωνιστές του να σταματήσουν την αιμορραγία στο κεφάλι του.
Η ανδρεία του τιμήθηκε από το ελληνικό κράτος με προτομές και μνημεία σε όλη την επικράτεια του. Πέρα από τον τάφο του στον Μεσολόγγι ένα επίσης σημαντικό μνημείο που αφορά τον Μάρκο Μπότσαρη βρίσκεται στο Κεφαλόβρυσο εκεί όπου πέτυχε την μεγαλύτερη νίκη των ελληνικών όπλων κατά το έτος 1823 δίνοντας την ίδια του την ζωή.
Το μνημείο
Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή η οποία απεικονίζει τον Μάρκο Μπότσαρη με φέσι στο κεφάλι και παχύ μουστάκι. την βάση αναγράφονται τα λόγια:
ΜΑΡΚΟΣ
ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ
1790 - 1823
Η προτομή είναι έργο της γλύπτριας Νίνας Εμπειρίκου. Τοποθετήθηκε το έτος 1935.
Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή η οποία απεικονίζει τον Μάρκο Μπότσαρη με φέσι στο κεφάλι και παχύ μουστάκι. την βάση αναγράφονται τα λόγια:
ΜΑΡΚΟΣ
ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ
1790 - 1823
Η προτομή είναι έργο της γλύπτριας Νίνας Εμπειρίκου. Τοποθετήθηκε το έτος 1935.
Συνοψίζοντας - προσωπικές εντυπώσεις
Ο Μάρκος Μπότσαρης αποτελεί μοναδική μορφή στον Αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία και αυτοδιάθεση. Αρβανίτικης καταγωγής ο ίδιος προφανώς είχε ως μητρική του γλώσσα τα αρβανίτικα και όχι τα ελληνικά. Ωστόσο, το αν κάποιος είναι ελληνικός ή όχι δεν λογαριάζεται από την καταγωγή και το αίμα του αλλά από τις πράξεις και τις ιδέες που αυτές πρεσβεύουν. Ο Μάρκος Μπότσαρης - του οποίου τη μνήμη και το όνομα καπηλεύτηκε το σύγχρονο αλβανικό κράτος παρουσιάζοντας τον ως ...Αλβανό - υπήρξε ένας άνδρας ανδρείος, συνετός, φιλελεύθερος, φιλότιμος και για όλους αυτούς του λόγους ελληνικός.
Συγχώρεσε τον δολοφόνο του πατέρα του ενώ μπροστά στον κίνδυνο να διχαστεί το στράτευμα έσκισε το δίπλωμα του αρχιστρατήγου βάζοντας κάτω από το προσωπικό του συμφέρον εκείνο της πατρίδας και του αγώνα για την ελευθερία της. Υπήρξε γενναίος και μαχητικός: πολεμώντας σχεδόν μόνος πάνω στα βουνά του Σουλίου πέτυχε σπουδαίες νίκες τόσο εναντίον του Αλί όσο και του Σουλτάνου ενώ κατεβαίνοντας στο Μεσολόγγι ξεδίπλωσε το στρατηγικό του μυαλό καθυστερώντας του Τούρκους με διαπραγματεύσεις για τάχα παράδοση της πόλης μέχρι να φτάσουν οι ενισχύσεις με τα καράβια του Μιαούλη. Για την καταστροφή στο Πέτα δεν φέρει καμιά απολύτως ευθύνη αφού ο Μαυροκορδάτος ήταν αυτός που σκέφτηκε και εφάρμοσε το καταστροφικό σχέδιο της εκστρατείας και της μάχης - από χιλιόμετρα μακριά μάλιστα αφού βρισκόταν σε άλλο χωριό.
Μα η στρατιωτική του δεινότητα φαίνεται στο κύκνειο άσμα του - την μάχη στο Κεφαλόβρυσο της Ευρυτανίας - όπου εφάρμοσε μια εκπληκτική μορφή ανορθόδοξου πολέμου (ίσως πρόκειται για την σπουδαιότερη επιχείρηση αυτού του είδους στην σύγχρονη ελληνική ιστορία με βάση τα αποτελέσματα της). Ο ίδιος σε αυτήν την επιχείρηση πολέμησε στην πρώτη γραμμή και μάλιστα έψαχνε να βρει τη σκηνή του πασά για να τον σκοτώσει ή να τον αιχμαλωτίσει. Ο θάνατος του σκόρπισε τον θρήνο όχι μόνο στους Σουλιώτες αλλά σε όλο τον επαναστατημένο ελληνισμό ο οποίος έβλεπε ένα άξιο τέκνο της ελληνικής γης να πέφτει γενναία την ώρα του καθήκοντος.
Το Κεφαλόβρυσο υπήρξε η σπουδαιότερη μάχη του 1823. Μετά την απώλεια του Μάρκου, η Επανάσταση στην Δυτική Στερεά αρχίζει να χωλαίνει αφού δεν υπάρχει ένας οπλαρχηγός με μεγάλο ανάστημα να ενώσει τους επαναστάτες. Αν ζούσε ο Μάρκος σίγουρα το Μεσολόγγι θα είχε καλύτερη μοίρα και ο Κιουταχής με τον Ιμπραήμ θα χαν να αντιμετωπίσουν έναν σπουδαίο πολέμαρχο. Το προσκύνημα του οξύθυμου περήφανου Καραΐσκάκη στο κουφάρι του (λέγεται μάλιστα ότι είπε πως ο Μάρκος ήταν ο καλύτερος από όλους) αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα των τεκμηρίων που αποδεικνύουν πόσο σπουδαίος οπλαρχηγός υπήρξε ο Μάρκος για την Επανάσταση.
Η ανδρεία του ενέπνευσε τους ποιητές και τους ζωγράφους...γρήγορα η φήμη του πέρασε τα στενά όρια του ελληνικού χώρου και εξαπλώθηκε στην Δυτική Ευρώπη. Σήμερα υπάρχει πλατεία με το όνομα του στο Στρασβούργο ενώ ένας σταθμός στο Παρίσι φέρει επίσης το όνομα του.
Στην είσοδο της "Ιεράς Πόλης του Μεσολογγίου" όπου βρίσκεται η αιώνια κατοικία του υπερασπιστή της Μάρκου Μπότσαρη υπάρχει ένα μνημείο που γράφει "Κάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίου". Ο Μάρκος Μπότσαρης είναι ένα από εκείνους τους ανθρώπους που όντας ελεύθερος δεν ανήκει στους Μεσολογγίτες, δεν ανήκει μόνο στην αρβανιτιά ή το Σούλι, δεν ανήκει μόνο στην Ελλάδα.
Ανήκει και εμπνέει όλους τους ελεύθερους ανθρώπους σε όλους του καιρούς, σε όλους του τόπους.
Ο Μάρκος Μπότσαρης αποτελεί μοναδική μορφή στον Αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία και αυτοδιάθεση. Αρβανίτικης καταγωγής ο ίδιος προφανώς είχε ως μητρική του γλώσσα τα αρβανίτικα και όχι τα ελληνικά. Ωστόσο, το αν κάποιος είναι ελληνικός ή όχι δεν λογαριάζεται από την καταγωγή και το αίμα του αλλά από τις πράξεις και τις ιδέες που αυτές πρεσβεύουν. Ο Μάρκος Μπότσαρης - του οποίου τη μνήμη και το όνομα καπηλεύτηκε το σύγχρονο αλβανικό κράτος παρουσιάζοντας τον ως ...Αλβανό - υπήρξε ένας άνδρας ανδρείος, συνετός, φιλελεύθερος, φιλότιμος και για όλους αυτούς του λόγους ελληνικός.
Συγχώρεσε τον δολοφόνο του πατέρα του ενώ μπροστά στον κίνδυνο να διχαστεί το στράτευμα έσκισε το δίπλωμα του αρχιστρατήγου βάζοντας κάτω από το προσωπικό του συμφέρον εκείνο της πατρίδας και του αγώνα για την ελευθερία της. Υπήρξε γενναίος και μαχητικός: πολεμώντας σχεδόν μόνος πάνω στα βουνά του Σουλίου πέτυχε σπουδαίες νίκες τόσο εναντίον του Αλί όσο και του Σουλτάνου ενώ κατεβαίνοντας στο Μεσολόγγι ξεδίπλωσε το στρατηγικό του μυαλό καθυστερώντας του Τούρκους με διαπραγματεύσεις για τάχα παράδοση της πόλης μέχρι να φτάσουν οι ενισχύσεις με τα καράβια του Μιαούλη. Για την καταστροφή στο Πέτα δεν φέρει καμιά απολύτως ευθύνη αφού ο Μαυροκορδάτος ήταν αυτός που σκέφτηκε και εφάρμοσε το καταστροφικό σχέδιο της εκστρατείας και της μάχης - από χιλιόμετρα μακριά μάλιστα αφού βρισκόταν σε άλλο χωριό.
Μα η στρατιωτική του δεινότητα φαίνεται στο κύκνειο άσμα του - την μάχη στο Κεφαλόβρυσο της Ευρυτανίας - όπου εφάρμοσε μια εκπληκτική μορφή ανορθόδοξου πολέμου (ίσως πρόκειται για την σπουδαιότερη επιχείρηση αυτού του είδους στην σύγχρονη ελληνική ιστορία με βάση τα αποτελέσματα της). Ο ίδιος σε αυτήν την επιχείρηση πολέμησε στην πρώτη γραμμή και μάλιστα έψαχνε να βρει τη σκηνή του πασά για να τον σκοτώσει ή να τον αιχμαλωτίσει. Ο θάνατος του σκόρπισε τον θρήνο όχι μόνο στους Σουλιώτες αλλά σε όλο τον επαναστατημένο ελληνισμό ο οποίος έβλεπε ένα άξιο τέκνο της ελληνικής γης να πέφτει γενναία την ώρα του καθήκοντος.
Το Κεφαλόβρυσο υπήρξε η σπουδαιότερη μάχη του 1823. Μετά την απώλεια του Μάρκου, η Επανάσταση στην Δυτική Στερεά αρχίζει να χωλαίνει αφού δεν υπάρχει ένας οπλαρχηγός με μεγάλο ανάστημα να ενώσει τους επαναστάτες. Αν ζούσε ο Μάρκος σίγουρα το Μεσολόγγι θα είχε καλύτερη μοίρα και ο Κιουταχής με τον Ιμπραήμ θα χαν να αντιμετωπίσουν έναν σπουδαίο πολέμαρχο. Το προσκύνημα του οξύθυμου περήφανου Καραΐσκάκη στο κουφάρι του (λέγεται μάλιστα ότι είπε πως ο Μάρκος ήταν ο καλύτερος από όλους) αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα των τεκμηρίων που αποδεικνύουν πόσο σπουδαίος οπλαρχηγός υπήρξε ο Μάρκος για την Επανάσταση.
Η ανδρεία του ενέπνευσε τους ποιητές και τους ζωγράφους...γρήγορα η φήμη του πέρασε τα στενά όρια του ελληνικού χώρου και εξαπλώθηκε στην Δυτική Ευρώπη. Σήμερα υπάρχει πλατεία με το όνομα του στο Στρασβούργο ενώ ένας σταθμός στο Παρίσι φέρει επίσης το όνομα του.
Στην είσοδο της "Ιεράς Πόλης του Μεσολογγίου" όπου βρίσκεται η αιώνια κατοικία του υπερασπιστή της Μάρκου Μπότσαρη υπάρχει ένα μνημείο που γράφει "Κάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίου". Ο Μάρκος Μπότσαρης είναι ένα από εκείνους τους ανθρώπους που όντας ελεύθερος δεν ανήκει στους Μεσολογγίτες, δεν ανήκει μόνο στην αρβανιτιά ή το Σούλι, δεν ανήκει μόνο στην Ελλάδα.
Ανήκει και εμπνέει όλους τους ελεύθερους ανθρώπους σε όλους του καιρούς, σε όλους του τόπους.
Πως θα πάμε
Η προτομή του Μάρκου Μπότσαρη όπως και οι προτομές των υπόλοιπων αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 βρίσκεται στο Πεδίο του Άρεως στην πόλη των Αθηνών. Για να φτάσουμε στο Πεδίο του Άρεως το οποίο βρίσκεται σχεδόν πάνω στην συμβολή τον οδών Πατησίων και Αλεξάνδρας (παρεμβάλλεται πλαγίως η πλατεία Αιγύπτου) χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρικό και κατεβαίνουμε στην στάση Βικτώρια. Από εκεί ανηφορίζουμε την οδό Χέυδεν η οποία τερματίζει ακριβώς στο Πεδίο του Άρεως. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στο δεξί μας χέρι ακριβώς στο άγαλμα του βασιλιά Κωνσταντίνου. Τα αγάλματα βρίσκονται στην πρώτη στροφή του πάρκου αριστερά όπως ερχόμαστε από το άγαλμα του Κωνσταντίνου.
Η προτομή του Μάρκου Μπότσαρη όπως και οι προτομές των υπόλοιπων αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 βρίσκεται στο Πεδίο του Άρεως στην πόλη των Αθηνών. Για να φτάσουμε στο Πεδίο του Άρεως το οποίο βρίσκεται σχεδόν πάνω στην συμβολή τον οδών Πατησίων και Αλεξάνδρας (παρεμβάλλεται πλαγίως η πλατεία Αιγύπτου) χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρικό και κατεβαίνουμε στην στάση Βικτώρια. Από εκεί ανηφορίζουμε την οδό Χέυδεν η οποία τερματίζει ακριβώς στο Πεδίο του Άρεως. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στο δεξί μας χέρι ακριβώς στο άγαλμα του βασιλιά Κωνσταντίνου. Τα αγάλματα βρίσκονται στην πρώτη στροφή του πάρκου αριστερά όπως ερχόμαστε από το άγαλμα του Κωνσταντίνου.
Δείτε φωτογραφίες από την προτομή εδώ
Η ανδρεία του Μάρκου Μπότσαρη ενέπνευσε πολλούς ποιητές, συνθέτες και τραγουδοποιούς. Παραθέτω μερικά από τα δημιουργήματα της Μούσας αναφορικά με τον Μάρκο Μπότσαρη.
Το ποίημα MARCO BOZZARIS του Άγγλου ποιητή Fitz-Greene-Halleck
Μάρκος Μπότσαρης: Δημοτικό. Τραγουδάει ο Χρόνης Αηδονίδης.
Του Μάρκου Μπότσαρη : Κλέφτικο. Άγνωστος καλλιτέχνης. Και επίσης υπάρχει σε εκτέλεσης της Ελένης Βιτάλης.
Μάρκος Μπότσαρης : Παραδοσιακό Βορείου Ηπείρου. Ηχογραφημένο από πολυφωνικό συγκρότημα της Β. Ηπείρου (σύμφωνα με τον uploader).
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία
- Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ τα σχόλια σας να γράφονται με ελληνικούς χαρακτήρες και όχι με greeklish. Spams και υβριστικά σχόλια διαγράφονται άνευ προειδοποίησης. Ευχαριστώ.