Το μνημείο πεσόντων στην Ερμακιά

Το μνημείο πεσόντων της Ερμακιάς βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, εκατόν πενήντα μέτρα νοτίως της εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Πρόκειται για μια λιτή κατασκευή, όμοια με εκείνη που βρίσκεται στον οικισμό του Δροσερού επίσης στο Δήμο της Εορδαίας. Φαίνεται πως αυτά τα μνημεία κατασκευάστηκαν έπειτα από μαζικές παραγγελίες του καθεστώτος της Δικτατορίας και τοποθετήθηκαν σε κάθε μικρό χωριό της επαρχίας, ειδικότερα της βορείου Ελλάδας.

Το μνημείο δεν διεκδικεί δάφνες αισθητικής ποιότητας, Πρόκειται για μια τσιμεντένια στήλη ύψους περίπου ενός μέτρου και πενήντα εκατοστών, επενδυμένη εξωτερικά με μάρμαρο. Στην πρόσοψη του είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΜΝΗΜΕΙΟΝ

ΤΩΝ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

ΠΕΣΟΝΤΩΝ

ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΕΡΜΑΚΙΑΣ

1968

Εν αντιθέσει με το μνημείο του Δροσερού το οποίο παρουσιάστηκε σε προηγούμενο άρθρο, σε αυτό το μνημείο αναγράφεται και το σημαντικό στοιχείο του έτους ανέγερσης (1968) που επιβεβαιώνει το γεγονός ότι τοποθετήθηκε από το διδακτορικό καθεστώς της 21ης του Απριλίου.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς στην Ερμακιά

Η Ερμακιά της Εορδαίας, χτισμένη στο Βέρμιο όρος σε υψόμετρο χιλίων μέτρων πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, υπήρξε ένα από τα εκατοντάδες χωριά της Ελλάδας που πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος κατά τη διάρκεια της σκληρής κατοχής της χώρας από τα ναζιστικά στρατεύματα.

Το ολοκαύτωμα του οικισμού της Ερμακιάς σύμφωνα με τον καθηγητή Θεοφάνη Μαλκίδη πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 1944 από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής που είχαν έδρα τους την πόλη της Πτολεμαΐδας. Πέντε συνολικά φορές εισήλθαν οι Γερμανοί στο χωριό (στης 6, 8, 10 και 28 Μαρτίου καθώς και στης 22 Απριλίου) με στόχο την πυρπόληση των κατοικιών του χωριού και τον πλήρη αφανισμό των κατοίκων του. Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων έφτασε τα 63 άτομα.

Πλάι στο κτίριο της Κοινότητας και ακριβώς πάνω στον κεντρικό δρόμο του χωριού είναι τοποθετημένο ένα λιτό μνημείο προς τιμήν των θυμάτων εκείνης της σφαγής. Πρόκειται για μια ορθογώνια στήλη ύψους περίπου ενός μέτρου και πενήντα εκατοστών, κατασκευασμένη από τσιμέντο και επενδυμένη με γρανίτη. Στην πρόσοψη του υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται με αλφαβητική σειρά τα ονοματεπώνυμα των θυμάτων:

ΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ

ΒΟΓΙΑΡΗΣ ΤΡΥΦΩΝ

ΒΟΙΤΣΙΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΓΑΙΤΑΤΖΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΓΙΑΝΚΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΓΙΑΝΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΓΙΑΝΤΣΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

ΓΙΑΝΤΣΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΓΟΥΣΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΓΚΕΚΑΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ

ΔΑΛΛΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΔΑΛΛΑΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛ

ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ

ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛ.

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΣΜΑΣ

ΚΑΡΑΠΕΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΚΑΡΑΠΕΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΚΑΡΑΠΕΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΚΑΡΑΤΑΣΗ ΆΝΝΑ

ΚΑΡΑΤΆΣΗ ΌΛΓΑ

ΚΑΡΑΤΑΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΚΑΡΑΤΑΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΚΑΡΑΤΑΣΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ

ΚΑΡΑΤΑΣΗΣ ΘΩΜΑΣ

ΚΟΥΝΤΗ ΑΛΙΚΗ

ΚΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΚΩΤΤΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ

ΚΩΤΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΚΩΤΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ

ΚΩΤΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΜΑΝΤΖΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΜΑΝΤΖΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ

ΜΗΓΓΟΥ ΒΑΙΤΣΑ

ΜΗΓΚΟΥ ΌΛΓΑ

ΜΙΓΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΜΙΓΓΟΥ ΑΛΙΚΗ

ΜΙΓΓΟΥ ΒΕΛΙΚΑ

ΜΠΗΚΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛ.

ΜΠΗΚΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ

ΝΙΚΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΠΑΛΗΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ

ΠΕΓΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ

ΠΕΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ

ΠΕΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ

ΠΙΤΤΗΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ

ΣΑΚΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

ΣΦΑΡΤΙΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΣΦΑΡΤΙΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΤΣΙΩΡΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΤΣΙΩΡΑΣ ΘΩΜΑΣ

ΤΖΟΥΒΑΡΑ ΧΡΥΣΗ

ΤΟΣΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΤΟΥΝΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

ΤΟΥΣΙΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΤΣΑΒΔΑΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΤΣΕΓΓΑΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ

ΤΣΟΤΣΙΚΑΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ

ΤΣΟΤΣΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΤΣΟΤΣΟΣ ΚΟΣΜΑΣ

Στην κορυφή του μνημείου είναι τοποθετημένη έξεργη μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

Στην αιώνια μνήμη

των εκτελεσθέντων Ερμακιωτών

από τους Γερμανούς την Άνοιξη του 1944

Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου πραγματοποιήθηκαν στης 3 Απριλίου του 2016 (2).

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

1. Θεοφάνης Μαλκίδης, Το Ναζιστικό Έγκλημα στην Ερμακιά Εορδαίας
2. ΕΡΤ Κοζάνης, Στην Ερμακιά τίμησαν τους νεκρούς της Άνοιξης του 1944, Σύνταξη: Μαίρη Κεσκελίδου

Φωτογραφίες από το μνημείο των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς στην Ερμακιά

Φωτογραφίες από το κτίριο της Κοινότητας στην Ερμακιά

Ο ναός του αγίου Αθανασίου στην Ερμακιά της Εορδαίας

Ο ορθόδοξος ναός του αγίου Αθανασίου βρίσκεται στα νεκροταφεία της Ερμακιάς και αποτελεί τον αρχαιότερο σωζόμενο ναό του χωριού (η βιβλιογραφία τοποθετεί την ανέγερση του στη δεκαετία του 1880). Πρόκειται για μια μονόκλιτη βασιλική άνευ τρούλου χτισμένη εξ' ολοκλήρου από πέτρα η οποία αφθονεί στο όρος του Βερμίου πάνω στο οποίο είναι χτισμένη η Ερμακιά. Πάνω από την πλαϊνή κεντρική ξύλινη θύρα του ναού στην οποία οδηγούν τρία σκαλοπάτια ντυμένα με πλακάκι υπάρχει αγιογραφία του αγίου Αθανάσιου η οποία σύμφωνα με την χορηγική επιγραφή δημιουργήθηκε το έτος 1926. Το καμπαναριό είναι κατασκευασμένο έξω από το κυρίως σώμα του ναού και τοποθετημένο περίπου τέσσερα - πέντε μέτρα πίσω από το νάρθηκα. Έχει ύψος περίπου πέντε μέτρων.

Ο ναός αποτέλεσε για χρόνια τον κυρίως χώρο θρησκευτικής λατρείας των κατοίκων της Ερμακιάς (ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι κατά εκατό έτη νεότερος) ενώ στις μέρες μας διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Ερμακιά της Εορδαίας

Εντοιχισμένη πλάκα στην πρόσοψη του ναού 

Φωτογραφίες από το ναό του αγίου Αθανασίου στην Ερμακιά Εορδαίας

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Ερμακιά Εορδαίας

Φωτογραφίες από το σιντριβάνι στην κεντρική πλατεία της Ερμακιάς