Το μνημείο πεσόντων Ημαθιωτών ενστόλων στην Βέροια

Το μνημείο των "πεσόντων ημαθιωτών που έπεσαν την ώρα του καθήκοντος" βρίσκεται σε πάρκο επί της λεωφόρου Ανοίξεως, νοτίως του πάρκου της Ελιάς. 

Χορηγός του μνημείου υπήρξε η Λέσχη Lions της Βέροιας και τα αποκαλυπτήρια του πραγματοποιήθηκαν στης 25 Ιουνίου του 2000. Πρόκειται για μια λιτή τσιμεντένια στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων η οποία στο εξωτερικό της είναι επενδυμένη με λευκό μάρμαρο. Στην πρόσοψη υπάρχουν εντοιχισμένες δυο μαρμάρινες πλάκες οι οποίες αναγράφουν αντιστοίχως παρακάτω:

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ

ΣΤΟΥΣ ΓΕΝΝΑΙΟΥΣ ΗΜΑΘΙΩΤΕΣ

ΠΟΥ ΈΠΕΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

ΤΟΥ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ

ΚΟΝΤΖΑΛΗΣ ΛΑΜΠΡΟΣ 1964 - 1991

Αντισμήναρχος (Ίκαρος)

ΜΑΡΤΑΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ 1962 - 1995

Σμηναγός (Ίκαρος)

ΣΟΥΜΠΟΥΡΟΣ ΜΙΧΑΗΛ 1972 - 1993

Λοχίας (ΛΟΚ)

ΜΑΤΣΟΥΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 1973 - 1993

Στρατιώτης

ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1965 - 1997

Αστυφύλακας

Για τους δυο αεροπόρους, κατόρθωσα να αντλήσω πληροφορίες από την σελίδα του Πανελλήνιου Συλλόγου Οικογενειών Πεσόντων Αεροπόρων. Παραθέτω τα βιογραφικά αυτούσια:

"O Κοντζάλης Λάμπρος του Σταύρου γεννήθηκε το 1954 στη Βέροια Ημαθίας.

Εισήλθε στη Σχολή Ικάρων τον Οκτώβριο του 1971 και αποφοίτησε τον Ιούλιο του 1975 με το βαθμό του ανθυποσμηναγού.

Σκοτώθηκε, όταν το αεροσκάφος C-130, στο οποίο επέβαινε, προσέκρουσε στην κορυφή του όρους Όθρυς Μαγνησίας, στις 5 Φεβρουαρίου 1991. Υπηρετούσε στο Πεδίο Βολής Κρήτης.

Ο Αριστείδης Μαρτάκης του Σόλωνα γεννήθηκε στον Άγιο Γεώργιο Ημαθίας το 1963.

Εισήλθε στη Σχολή Ικάρων το Σεπτέμβριο του 1981 (57^η σειρά) και αποφοίτησε το Μάιο του 1985 με το βαθμό του ανθυποσμη­ναγού.

Εκπαιδεύτηκε στο Σμήνος Μετεκπαιδεύσεως F-5 της 111 Πτέρυγας Μάχης (Νέα Αγχίαλος). Στη­ συνέχεια­ υπηρέτησε στην 341 Μοίρα της 111 ΠΜ και στην 343 Μοίρα της 113 Πτέρυγας Μάχης­ (Μίκρα) ως χειριστής στα αεροσκάφη F-5.

Σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια διατεταγ­μέ­νης πτήσεως, όταν το αεροσκάφος  F-5B του οποί­ου ή­ταν κυβερνήτης, με εκπαιδευόμενο τον Ανθυποσμηναγό Χουσελά Γεώργιο, προσέκρουσε στο λοφίσκο Στηθούρι της Σιθωνίας, την 1η Φεβρουαρίου 1995."

Για τον Αστυφύλακα Γεώργιο Αθανασόπουλο άντλησα πληροφορίες από την επίσημη ιστοσελίδα της ΕΛ.ΑΣ.:  

"Ο Αρχιφύλακας Γεώργιος Αθανασόπουλος γεννήθηκε το 1965 στην Ημαθία και το 1997 υπηρετούσε ως Αστυφύλακας στο Αστυνομικό Τμήμα Βέροιας.

Στις 11 Ιουλίου 1997, ο υπαίτιος οικογενειακού επεισοδίου, για τη διευθέτηση του οποίου είχε κληθεί η Αστυνομία, πλησίασε και έριξε στο υπηρεσιακό όχημα χειροβομβίδα. Από την έκρηξη τραυματίστηκε βαριά ο 32χρονος Αστυφύλακας, ο οποίος κατέληξε στις 28 Ιουλίου στο νοσοκομείο, όπου νοσηλευόταν.

Στον Αστυφύλακα Γεώργιο Αθανασόπουλο απονεμήθηκε επ’ ανδραγαθία ο βαθμός του Αρχιφύλακα.

Για τους άλλους δυο πεσόντες δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρω πληροφορίες."

Στη βάση του μνημείου υπάρχει μια μαρμάρινη ανάγλυφη κεφαλή λιονταριού (σήμα της λέσχης Lions) και ακόμα τρεις εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες οι οποίες γράφουν αντισοίχως:

25-6-2000

ΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕ

ΛΕΣΧΗ LIONS ΒΕΡΟΙΑΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

1. www.pasoipa.org.gr, Επίσημη Ιστοσελίδα Πανελλήνιου Συλλόγου Οικογενειών Πεσόντων Αεροπόρων, Βιογραφικό Κοντζάλη Λάμπρου
2. www.pasoipa.org.gr, Επίσημη Ιστοσελίδα Πανελλήνιου Συλλόγου Οικογενειών Πεσόντων Αεροπόρων, Βιογραφικό Αριστείδη Μαρτάκη
3. www.astynomia.gr, Επίσημη ιστοσελίδα ΕΛ.ΑΣ., βιογραφικό Αθανασόπουλου Γεώργιου

Το μνημείο πεσόντων στην Βέροια

To μνημείο πεσόντων βρίσκεται στην πλατεία Ωρολογίου της Βέροιας, ακριβώς απέναντι από το Δικαστικό Μέγαρο της πόλης. Πρόκειται για μια κατασκευή του γλύπτη Κώστα Βαρώτσου. Ο Βαρώτσος όπως στα περισσότερα δημιουργήματα του έτσι και σε αυτό, χρησιμοποιεί ως κύρια υλικά της δουλειάς του το γυαλί και την κατεργασμένη πέτρα.

Το μνημείο είναι μια ορθογώνια κατασκευή ύψους ενός μέτρου και μερικών εκατοστών και μήκους περίπου δέκα μέτρων. Είναι χωρισμένο σε δυο ίσα μέρη. Το αριστερό μέρος είναι κατασκευασμένο από πέτρα. Η μια κατεργασμένη πέτρα είναι τοποθετημένη πάνω στην άλλη έτσι που δημιουργείται ένας συμπαγής πέτρινος τοίχος. Ανάμεσα στις πέτρες, τοποθετημένα με τυχαιότητα, υπάρχουν κομμάτια γυαλιού. Το δεξί μέρος είναι κατασκευασμένο από γυαλί. Στο κέντρο του υπάρχει ένα δάφνινο στεφάνι χρυσού χρώματος (σαφής αναφορά στα βασιλικά στεφάνια της γειτονικής Βεργίνας) και από κάτω είναι γραμμένα τα λόγια:

Η ΣΕΜΝΟΤΑΤΗ ΚΑΙ ΔΙΣ ΝΕΩΚΟΡΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΒΕΡΡΟΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΑΣ ΕΝ ΠΟΛΕΜΩ ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΟΣ ΤΕ ΈΝΕΚΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΣΠΟΥΔΗΣ ΤΕ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΧΑΡΙΝ

Το μνημείο τοποθετήθηκε το έτος 2009 στα πλαίσια της γενικής ανάπλασης της πλατείας Ωρολογίου. Μάλιστα, σύμφωνα με τον τοπικό ηλεκτρονικό τύπο, το μνημείο αποτέλεσε σημείο τριβής και πολιτικής διαμάχης αφού για χρόνια ο Δήμος δεν είχε τα λεφτά προκειμένου να αποπληρώσει τον καλλιτέχνη.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές:

1. Αντί του Δρομέα του Βαρώτσου δίνουμε το Ηρώο της Βέροιας και ξεχρεώνουμε και τα φέσια του, Νίκος Βουδούρης, Inveria.gr, 14.03.2019
2. Μπατάκι ο Δήμος Βέροιας. Πήρε δανεικά και αγύριστα για να πληρώσει το Ηρώο, Iveria.gr, 10.04.2013
3. Βέροια: προανάκριση για το μνημείο Βαρώτσου. Καταγγελία σε βάρος της τέως και του νυν Δημάρχου, verianet.gr, 12.02.2019

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Τεγέα

Το όνομα του γλύπτη, το έτος και ο τόπος
 της κατασκευής

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Κερασίτσα Αρκαδίας

Η υπογραφή του γλύπτη στα πλαϊνά
του βάθρου

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Τρίπολη

Φωτογραφίες από το μνημείο των πεσόντων ανδρών της Χωροφυλακής στην Τρίπολη

Το όνομα του γλύπτη εγχάρακτο
στο βάθρο

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στον Πελεκάνο της Κοζάνης

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Πύλη των Πρεσπών

Το μνημείο των ΕΠΟΝιτών στα Ιωάννινα

Πάνω στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί από τα Ιωάννινα προς την Ελεούσα και τα υπόλοιπα χωριά βορείως της λίμνης, βρίσκεται τοποθετημένο το μνημείο των τριών εκτελεσθέντων ΕΠΟΝιτών από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.

Την ιστορία των τριών ΕΠΟΝιτών διασώζει στο βιβλίο του "Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία" ο Λάμπρος Μάλαμας. Σύμφωνα λοιπόν με αυτόν, ο Χαράλαμπος Τσιάρας, ο Τάτσης και ο Φίλιος Ιωάννης υπήρξαν οργανωμένα μέλη στην ΕΠΟΝ. Συμμετείχαν στο συλλαλητήριο το οποίο πραγματοποιήθηκε στης 31 Ιανουαρίου του 1944 στα Ιωάννινα το οποίο είχε ως αίτημα το άνοιγμα των αποθηκών και τη διανομή φαγητού στο λαό ο οποίος λιμοκτονούσε. Συνελήφθησαν από τους Ναζί και αφού πέρασαν από στρατοδικείο, εκτελέστηκαν στης 4 Απριλίου του 1944 στα Ιωάννινα.

Το μνημείο είναι μια πέτρινη στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων η οποία καταλήγει στην κορυφή της σε τρεις ξεχωριστές άκρες οι οποίες συμβολίζουν τους τρεις αγωνιστές. πάνω στην στήλη είναι χαραγμένα τα ονοματεπώνυμα τους:

ΤΑΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΤΣΙΑΡΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ

ΦΙΛΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Δεν αναγράφεται πουθενά το όνομα του γλύπτη και το έτος της κατασκευής.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Με τη Χρυσή της νιότης Πανοπλία, Λάμπρος Μάλαμας, 2010

Το μνημείο πεσόντων στην Κέρκυρα

Το μνημείο πεσόντων της Κέρκυρας βρίσκεται τοποθετημένο σε πάρκο στη βόρεια πλευρά της πόλης, ακριβώς μπροστά από το Δικαστικό Μέγαρο.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη, έργο του γλύπτη Φάσου Φαληρέα. Κατασκευάστηκε το 1930. Το μνημείο από ότι φαίνεται πρέπει να υπέστη φθορές και κακώσεις κατά την διάρκεια της Κατοχής. Σήμερα, αν και μερικώς αναστηλωμένο, βρίσκεται σε κακή κατάσταση με πολλά κομμάτια του να λείπουν και άλλα να είναι σπασμένα. Στην κορυφή της πρόσοψης υπάρχει ανάγλυφο εντοιχισμένο μετάλλιο εντός του οποίου αναπαρίσταται ένας νέος στρατιώτης ο οποίος κρατά ένα όπλο και έχει το δάχτυλο στη σκανδάλη. Από κάτω υπάρχει επιγραφή η οποία αναγράφει τα λόγια:

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ

ΕΙΣ ΤΟΥΣ 

ΠΕΣΟΝΤΑΣ

Παρακάτω υπάρχει περιμετρική ανάγλυφη φυτική διακόσμηση και πιο κάτω αναπαρίσταται ανάγλυφα ένα αναμμένο λυχνάρι. Κάτω ακριβώς από το λυχνάρι υπάρχει επιγραφή η οποία μνημονεύει το έτος ανέγερσης του μνημείου:

ΑΝΗΓΕΡΘΗ

ΔΗΜΑΡΧΕΥΟΝΤΟΣ

ΣΠ. ΚΟΛΛΑ

ΕΝ ΈΤΕΙ 1930

Στο πίσω μέρος της βάσης υπάρχει άλλη μια εγχάρακτη επιγραφή η οποία μνημονεύει το όνομα του γλύπτη:

ΓΛΥΠΤΗΣ

Β. ΦΑΛΗΡΕΑΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από το μνημείο των Μακεδονομάχων στην Ιτέα της Φλώρινας

Η υπογραφή του γλύπτη Νικόλαου
 Δογούλη

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Ιτέα της Φλώρινας

Το μνημείο πεσόντων του πολέμου του 1897 στη Λευκάδα

Στον παραλιακό δρόμο της Λευκάδας, ανάμεσα στη θάλασσα και τον Δημοτικό Κήπο της πόλης βρίσκεται το μνημείο των Λευκαδίων οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του ελληνο – τουρκικού πολέμου του 1897.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων. Περιμετρικά των τεσσάρων προσόψεων της είναι χαραγμένα τα ονόματα των πεσόντων. Στην κεντρική πρόσοψη υπάρχει ένα ανάγλυφο κλαδί ελιάς και από κάτω εγχάρακτη ακολουθεί η επιγραφή:

Η ΛΕΥΚΑΣ

ΕΙΣ ΤΑ ΠΕΣΟΝΤΑ ΤΕΚΝΑ ΤΗΣ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΤΟΥ 1897

Κάτω από την επιγραφή, στη βάση της στήλης, υπάρχει ένα έξεργο, δάφνινο στεφάνι. Στα πλαϊνά του μνημείου υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη Λάζαρου Σώχου, ο τόπος (Πάτρα) καθώς και το έτος (1903) της κατασκευής:

Λ. ΣΩΧΟΣ

ΤΗΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΙ

ΠΑΤΡΑΙ

1903

Τα ονόματα των πεσόντων που είναι εγχάρακτα περιμετρικά της στήλης ακολουθούν παρακάτω:

Θ. ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ

Θ. ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ

Α. ΜΗΤΣΟΥΡΑΣ

Φ. ΚΑΤΑΠΩΔΗΣ

Β. ΚΑΤΑΠΩΔΗΣ

Φ.Γ. ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΣ

Η. ΚΟΜΙΝΙΩΤΗΣ

Π.Κ. ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΣ

[…]ΣΚΛΑΒΕΝΕΤΗΣ

[…]ΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ

[…]ΡΥΣΟΒΙΤΣΑΝΟΣ

[…]ΑΒΕΡΔΙΝΟΣ

[…]ΒΕΡΓΙΝΗΣ

Π. ΒΕΡΙΚΙΟΣ

Δ.Ν. ΛΕΚΑΤΣΑΣ

Δ.Ι. ΛΕΚΑΤΣΑΣ

[…]ΓΑΝΤΖΙΑΣ

[…]ΚΟΛΥΒΑΣ

[…]ΓΟΛΕΜΗΣ

Ν. ΒΛΑΧΟΣ

Θ.Φ. ΡΟΜΠΟΤΗΣ

Φ.Μ. ΡΟΜΠΟΤΗΣ

Π. ΛΕΚΑΤΣΑΣ

Τα παραπάνω ονόματα αναφέρονται στους πεσόντες του πολέμου του 1897. Αυτά που ακολουθούν χαράκτηαν μετά την ανέγερση του μνημείου και αναφέρονται σε πεσόντες των Βαλκανικών πολέμων:

[…]

[…]

[…]ΣΤΑΦΥΛΛΑΤΟΣ

Γ. ΚΑΤΟΠΩΔΗΣ

Π. ΘΩΜΑΣ

Δ. ΡΟΝΤΟΠΙΑΝΗΣ

Ζ. ΧΑΛΙΚΙΑΣ

Σ. ΧΑΛΙΚΙΑΣ

Δ. ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ

Δ. ΒΛΑΧΟΣ

Α. ΚΑΠΕΤΑΝΟΣ

Ν. ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΣ

Η. ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΣ

Χ. ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΣ

Γ. ΒΛΑΝΤΗΣ

Γ. ΡΟΜΠΟΤΗΣ

Γ. ΜΕΛΛΑΣ

Α. ΧΑΛΙΚΙΑΣ

Π. ΚΟΥΡΤΗΣ

Δ. ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ

Α. ΛΑΖΑΡΗΣ

Β. ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ

Ι. ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ

Γ. ΜΑΡΚΕΖΙΝΗΣ

Λ. ΠΟΛΙΤΗΣ

Κ. ΛΗΜΠΕΡΑΚΗΣ

Ε. ΔΕΥΤΕΡΑΙΟΣ

[…]ΚΑΚΑΒΟΥΛΗΣ

Γ. ΣΟΛΔΑΤΟΣ

Λ. ΚΟΤΣΙΦΑΣ

Η ΛΕΥΚΑΣ ΕΙΣ ΤΑ

ΠΕΣΟΝΤΑ ΤΕΚΝΑ ΤΗΣ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ

1912 - 1913

[…]

Ε.ΘΕΟΧΑΡΗΣ

Σ. ΔΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

Ε. ΚΟΛΥΒΑΣ

Α. ΣΑΥΟΥΡΗΣ

Ι. ΠΟΛΙΤΗΣ

Σ. ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ

Ξ. ΘΙΑΚΟΣ

Ι. ΓΑΖΗΣ

Δ. ΒΡΕΤΤΟΣ

Α. ΚΤΕΝΑΣ

Ξ. ΡΕΚΑΤΣΙΝΑΣ

Α. ΚΑΤΣΕΝΟΣ

Ε. ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΗΣ

Λ. ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ

Σ. ΒΛΑΣΗΣ

Α. ΚΟΥΡΤΗΣ

Γ. ΒΛΑΧΟΣ

Ι. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Α. ΜΠΟΥΡΣΙΝΟΣ

Τ. ΔΑΦΑΡΑΝΑΣ

Δ. ΓΟΥΡΖΗΣ

Γ. ΚΑΒΒΑΔΑΣ

Γ. ΚΑΡΤΑΝΟΣ

Γ. ΑΣΠΡΟΓΕΡΑΚΑΣ

Γ. ΘΕΡ[…]ΟΣ

Σ. ΜΕΤΑΞΑΣ

Δ. ΚΑΤΣΙΑΝΗΣ

Π. ΜΙΧΕΛΗΣ

Θ. ΚΑΤΟΠΩΔΗΣ

Γ. ΚΑΤΟΠΩΔΗΣ

[…]

Γ. Χ[…]ΗΣ

Χ. ΒΡΥΩΝΗΣ

Ν. ΚΑΤΗΦΟΡΗΣ

Χ. ΜΕΣΣΙΝΗΣ

Α. ΑΡΕΘΑΣ

Π. ΜΠΕΝΙΑΣ

Ε. ΜΠΕΝΝΙΑΣ

Θ. ΚΟΥΡΤΗΣ

Γ. ΓΑΖΗΣ

Ι. ΓΑΖΗΣ

Ν. ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ

Α. ΚΟΛΥΒΑΣ

Ε. ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ

Α. ΔΕΥΤΕΡΑΙΟΣ

Γ. ΦΕΤΣΗΣ

Π. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ

Δ. ΛΙΟΣΑΤΟΣ

Θ. ΚΥΤΟΥΤΣΗΣ

Χ. ΓΙΩΡΓΑΚΗΣ

1918

ΕΥΑΓ. Δ. ΤΖΕΦ[…]ΟΣ

Δυστυχώς το μνημείο βρίσκεται σε κακή κατάσταση, σε πολλά σημεία είναι σπασμένο ενώ οι επιγραφές διαβάζονται με δυσκολία.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Μάρπησσα της Πάρου

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων στην Παροικιά

Η υπογραφή του γλύπτη
Νίκου Περαντινού