Φωτογραφίες από την οικία Προκόπη στην Πτολεμαΐδα

Φωτογραφίες από την κρήνη στο πρώην στρατόπεδο της Πτολεμαΐδας

Φωτογραφίες από το ναό του αγίου Γεωργίου στο πρώην στρατόπεδο της Πτολεμαΐδας

Φωτογραφίες από το ναό των αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης στο Μποδοσάκειο νοσοκομείο

Φωτογραφίες από το ναό των αγίων Πάντων στην Πτολεμαΐδα

Φωτογραφίες από το ναό της αγίας Παρασκευής στην Πτολεμαΐδα

Ταμπέλα πάνω από την κεντρική θύρα
του ναού

Ο σιδηροδρομικός σταθμός της Πτολεμαΐδας

Η πόλη της Πτολεμαΐδας υπήρξε για πενήντα περίπου χρόνια σημαντικός σιδηροδρομικός σταθμός της βόρειας Ελλάδας. Οι γραμμές του τραίνου που περνούν από τις ανατολικές εσχατιές της πόλης οδηγούσαν τους ταξιδιώτες από την Κοζάνη στο Αμύνταιο και από εκεί στην Έδεσσα, στο Πλατύ και τη Θεσσαλονίκη. Ο Αθανάσιος Παλαιοκώστας στο βιβλίο του «Πτολεμαΐδα: Βόλτα στην πόλη 1950 – 1970» αναφέρει πως η Πτολεμαΐδα συνδέθηκε με σιδηροδρομική γραμμή με τη Θεσσαλονίκη τον Απρίλη του 1952 όταν ο ΟΣΕ ονομαζόταν ακόμα ΣΕΚ (Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους). Τα τελευταία δρομολόγια πραγματοποιήθηκαν τον Δεκέμβρη του 2010.

Ο σιδηροδρομικός σταθμός της Πτολεμαΐδας βρίσκεται στη ανατολική άκρη της πόλης. Πρόκειται για ένα διώροφο κτίριο το οποίο μοιάζει πολύ με τον αντίστοιχο σταθμό του γειτονικού Αμυνταίου. Από την πλευρά της σιδηροδρομικής γραμμής υπάρχει στέγαστρο το οποίο χρησίμευε για να προστατεύει τους επιβάτες από άσχημα καιρικά φαινόμενα. Είναι κατασκευασμένο από τσιμέντο, βρίσκεται στο ύψος ακριβώς μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου ορόφου και στηρίζεται από τρεις κολόνες. Το ισόγειο χρησίμευε για επιβατικούς λόγους: έκδοση εισιτηρίων, χώροι αποσκευών, χώροι αναμονής κτλ ενώ ο πάνω όροφος χρησίμευε ως οικία του εκάστοτε σταθμάρχη. Στη βόρεια και τη νότια πλευρά έχει πέντε παράθυρα με ξύλινα παραθυρόφυλλα ενώ στη δυτική πλευρά υπάρχουν έξι παράθυρα και μια θύρα.

Τα δρομολόγια του τραίνου σταμάτησαν τον Δεκέμβρη του 2010. Από τότε το κτίριο εγκαταλείφθηκε στην τύχη του. Οι εσωτερικοί χώροι είναι ολότελα ρημαγμένοι ενώ και ο εξωτερικός χώρος μαρτυρά την απόλυτη εγκατάλειψη και απαξίωση. Ένα ακόμα μνημείο της αστικής ζωής της πόλης που οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην απόλυτη καταστροφή.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Ο ναός της αγίας Βαρβάρας στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας

Η αγία Βαρβάρα η μεγαλομάρτυς έχει ταυτιστεί στη συνείδηση των πλείστων κατοίκων της χώρας ως η προστάτιδα του Πυροβολικού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι πως πέρα από το Πυροβολικό, η αγία Βαρβάρα θεωρείται επίσης προστάτιδα των ανθρώπων που εργάζονται σε ορυχεία, μεταλλεία κτλ.

Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η.) θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη της προστάτιδας των λιγνιτωρύχων ανήγειρε προς τιμήν της ναό ο οποίος βρίσκεται εντός του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας. Πιο συγκεκριμένα, ο ναός βρίσκεται πλάι στο εκθεσιακό κέντρο του ΛΚΔΜ, διακόσια μέτρα βορειοανατολικά της παλαιάς εθνικής οδού Κοζάνης – Πτολεμαΐδας και εφτακόσια μέτρα νοτιοανατολικά της κεντρικής πύλης του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας.

Ο ναός όπως μας πληροφορεί η εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στη πρόσοψη του θεμελιώθηκε την 1^η του Δεκέμβρη, 1988. Πρόκειται για έναν μικρό ναό ο οποίος ανήκει στον τύπου του σταυροειδούς εγγεγραμμένου. Είναι κατασκευασμένος από τσιμέντο. Ο τρούλος του έχει τετράγωνο σχήμα και στην κορυφή του βρίσκεται τσιμεντένιος σταυρός. Στη βόρεια και στη νότια πλευρά του υπάρχουν από τρία παράθυρα. Η σκεπή καλύπτεται από κεραμίδια ενώ στη νότια πλευρά της πρόσοψης είναι χτισμένο το καμπαναριό το οποίο σε ύψος είναι μικρότερο από τον τρούλο του ναού. Στη πρόσοψη, πάνω από την κεντρική θύρα, υπάρχει αναπαράσταση της αγίας Βαρβάρας η οποία αποδίδεται φορώντας στέμμα στο κεφάλι και κρατώντας σταυρό στο δεξί της χέρι. Πλάι από την θύρα υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναπαρίσταται ανάγλυφα ένας σταυρός και από κάτω είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΔΕΗ

ΕΘΕΜΕΛΙΩΘΗ 1-12-88]

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο πεσόντων λιγνιτωρύχων στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας

Το επάγγελμα του λιγνιτωρύχου - του ανθρώπου δηλαδή που εργάζεται στα ορυχεία εξόρυξης λιγνίτη - ανήκει σε εκείνα τα επαγγέλματα τα οποία είναι κατεξοχήν επικίνδυνα και έχουν μεγάλο ποσοστό πρόκλησης σωματικής βλάβης ή και απώλειας ζωής αυτών που τα εκτελούν.

Δυστυχώς, κατά την διάρκεια της εργασίας τους στα ορυχεία εξόρυξης λιγνίτη στη Δυτική Μακεδονία αρκετοί ήταν οι συνάνθρωποι μας οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους ύστερα από πρόκληση κάποιου ατυχήματος. Προς τιμήν τους έχει στηθεί ένα μνημείο πλάι στον ορθόδοξο ναό της αγίας Βαρβάρας εντός του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας.

Το μνημείο βρίσκεται τοποθετημένο ακριβώς απέναντι από την κεντρική είσοδο του ναού της αγίας Βαρβάρας. Πάνω σε έναν πέτρινο βράχο έχει τοποθετηθεί μαρμάρινη στήλη στην οποία είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΩΝ

ΠΟΥ ΈΧΑΣΑΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ

ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ

Στην κορυφή του βράχου είναι τοποθετημένα χιαστί τα δυο κύρια εργαλεία ενός εργάτη σε ορυχείο, μια αξίνα και μια βαριοπούλα και κάτω από αυτά υπάρχουν τα αρχικά "ΛΚΔΜ" τα οποία παραπέμπουν στην επωνυμία "Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας". 

Ο Νικηφόρος Μανάδης στο βιβλίο του "Ένας Αιώνας Εορδαία" (Πτολεμαΐδα, 2009) παραθέτει στη σελίδα 4 μια φωτογραφία του Χαράλαμπου Πασσαλίδη στην οποία απεικονίζεται το εν λόγω μνημείο με δυο διαφορές: κάτω από την πλάκα που αναφέρθηκε προηγουμένως υπάρχει έτερη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα ονόματα των πεσόντων και πλάι σε αυτή την πλάκα ένας έξεργος σταυρός. Όταν επισκέφτηκα το μνημείο δεν υπήρχε ούτε ο σταυρός, ούτε η πλάκα. 

Από τη φωτογραφία που ανέφερα παραπάνω, μεταφέρω τα αναγραφόμενα στην πλάκα ονόματα:

ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΒΟΜΒΑΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ

ΔΟΥΛΚΕΡΙΔΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΑΚΟΣ ΜΙΧΑΗΛ

ΚΑΡΓΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ 

ΚΑΡΠΟΥΖΑΣ ΗΛΙΑΣ

ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΛΑΖΑΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

ΜΕΪΧΑΝΕΤΣΙΔΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

ΜΕΝΤΕΚΙΔΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

ΜΗΝΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ ΜΕΛΕΤΙΟΣ

ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΣ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ

ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΠΕΚΙΑΡΙΔΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ

ΠΟΙΜΕΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΣΑΧΑΝΙΔΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ

ΣΙΧΙΔΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ

ΣΤΥΛΙΑΝΑΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΤΡΑΧΑΝΑΣ ΕΜΜΑΝΟΥΛΗΛ

ΤΣΟΛΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

ΧΡΥΣΑΝΘΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΨΑΡΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΔΟΛΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ

Το βιβλίο δημοσιεύτηκε το 2009 επομένως η φωτογραφία είναι προγενέστερη. Δυστυχώς, στο διάστημα από το 2009 μέχρι τις μέρες μας κι άλλοι λιγνιτωρύχοι έχασαν τη ζωή τους εν ώρα του καθήκοντος. Ίσως αυτός να είναι ένας πειστικός λόγος απουσίας της πλάκας από το μνημείο: πιθανόν να έχει δοθεί σε κάποιο εργαστήρι μαρμαροτεχνίας για να προστεθούν τα ονόματα των πιο πρόσφατων πεσόντων.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το ταφικό μνημείο του Δημάρχου Πέτρου Τόττη στα νεκροταφεία της Πτολεμαΐδας

Στα μεγάλα νεκροταφεία των πόλεων της παλαιάς Ελλάδας (Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, Ναυπλίου, Ερμούπολης, Άνδρου κ.ά) ο επισκέπτης συναντά ταφικά μνημεία τα οποία διαφέρουν από το τυπικό ταφικό μνημείο του ελλαδικού χώρου: πρόκειται για επιτύμβιες στήλες, οβελίσκους, προτομές, ανδριάντες, ανάγλυφα και άλλα είδη της γλυπτικής τέχνης. Τα μνημεία αυτά είναι κατασκευασμένα συνήθως από μάρμαρο, ανήκουν στην πλειοψηφία τους σε εύπορους οίκους και στήθηκαν (και πάλι στην πλειοψηφία τους, χωρίς αυτό να αποτελεί τον κανόνα) για να τιμήσουν τη μνήμη ανθρώπων της δημόσιας σφαίρας (πολιτικών, στρατιωτικών, ιερέων, ανθρώπων της οικονομικής ζωής, ανθρώπων του πολιτισμού κτλ).

Στο «Οδοιπορικό στα Μνημεία της Εορδαίας» παρουσιάστηκαν μέχρι στιγμής τρία τέτοια ταφικά μνημεία: το ταφικό μνημείο του ιερέα Νεόφυτου Μαλακόζη στο ναό του αγίου Ιωάννη στην Πτολεμαΐδα και τα ταφικά μνημεία της οικογένειας Γαλάνου ( η «Σιωπή» και το μνημείο του Χριστόδουλου Γαλάνου). Στο παρόν κείμενο πρόκειται να παρουσιάσω το μοναδικό παρόμοιο μνημείο των νεκροταφείων της αγίας Τριάδας στην Πτολεμαΐδα. Πρόκειται για το ταφικό μνημείο του Δημάρχου της πόλης Πέτρου Τόττη.

Το μνημείο βρίσκεται τοποθετημένο ακριβώς στη δυτική είσοδο των νεκροταφείων (από την οδό Βαρβούτη). Δυο είναι τα κύρια αρχιτεκτονικά στοιχεία του: ένα μικρός ορθόδοξος ναός και το κυρίως ταφικό μνημείο. Ο ναός είναι εξ’ ολοκλήρου κατασκευασμένος από μάρμαρο. Πρόκειται για ένα μικρό μονόχωρο ναΐσκο αφιερωμένο στη μνήμη των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Στην κεντρική θύρα υπάρχουν δυο ορειχάλκινα ανάγλυφα τοποθετημένα το ένα κάτω από το άλλο τα οποία αναπαριστούν δυο σταυρούς τοποθετημένους μέσα σε κύκλο. Δεξιά και αριστερά της θύρας υπάρχουν δυο κίονες με κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού. Οι κίονες στηρίζονται σε δυο πανομοιότυπες μαρμάρινες βάσεις στην πρόσοψη των οποίων υπάρχει ανάγλυφη φυτική διακόσμηση. Στη βόρεια βάση είναι χαραγμένη η υπογραφή του γλύπτη:

ΓΛΥΠΤΗΣ

ΝΙΚΟΣ Ι. ΓΕΩΡΓΙΟΥ

ΑΘΗΝΑ 1999

ΤΗΛ. 9224523

Πάνω στους κίονες στηρίζεται μαρμάρινο ημικυκλικό τόξο το οποίο και αυτό με τη σειρά του είναι διακοσμημένο με διάφορα ανάγλυφα. Πάνω από το τόξο είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΙΕΡΟC NAOC ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ

Δεξιά και αριστερά της επιγραφής υπάρχουν εγχάρακτα τα γράμματα Α και Ω μέσα σε κύκλο ενώ κάτω από την επιγραφή υπάρχουν εγχάρακτα μέσα σε κύκλο τα γράμματα ΧΡ. Ο ναός έχει δυο παράθυρα, ένα στη βόρεια και άλλο ένα στη νότια πλευρά του. Και τα δυο παράθυρα είναι κατασκευασμένα με πανομοιότυπο τρόπο: δυο ενσωματωμένοι στο κυρίως σώμα του παραθύρου κίονες (με κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού) κρατούν ένα ημικυκλικό τόξο διακοσμημένο με φυτικές αναπαραστάσεις. Κάτω από το τόξο υπάρχει ένας ανάγλυφος δικέφαλος αετός και κάτω από αυτόν ένας μαρμάρινος σταυρός ο οποίος καλύπτει όλο το μήκος και πλάτος του παραθύρου.

Το δεύτερο στοιχείο του ταφικού μνημείου, είναι η μαρμάρινη επιτύμβια στήλη. Έχει ύψος περίπου δυο μέτρων. Στην πρόσοψη της αναπαρίσταται ανάγλυφα η μορφή του τιμώμενου προσώπου: ο Δήμαρχος της Πτολεμαΐδας Πέτρος Τόττης αποδίδεται από τη μέση και πάνω με μουστάκι και μεγάλο μέτωπο. Φοράει σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Πάνω από το ανάγλυφο (ως επίστεψη) υπάρχει ένας αετός που με ανοιγμένα τα φτερά του αγκαλιάζει τη στήλη και κρατά με τα νύχια του ένα κλαδί δάφνης. Κάτω από το ανάγλυφο είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΠΕΤΡΟΣ Κ. ΤΟΤΤΗΣ

3.7.1938 – 3.7.1998

ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ

Δεξιά και αριστερά υπάρχουν κίονες πάνω στους οποίους είναι τοποθετημένες δάδες. Στο πίσω μέρος της επιτύμβιας στήλης υπάρχει ένας μεγάλος, ανάγλυφος σταυρός.

Η στήλη εφάπτεται με ορθογώνιο, μαρμάρινο τύμβο στο μέσο του οποίου υπάρχει ανάγλυφος πάπυρος. Πάνω στον πάπυρο υπάρχει ένας ανάγλυφος σταυρός μέσα σε κύκλο και από κάτω τα λόγια:

Πάλεψα προσπάθησα

να γίνει μια μεγάλη πόρτα

η χαραμάδα της ελπίδας

Περιμετρικά του τύμβου υπάρχουν ανάγλυφα με φυτική διακόσμηση. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Tο στρατιωτικό νεκροταφείο της Πτολεμαΐδας

Εντός των χωροταξικών ορίων των νεκροταφείων της αγίας Τριάδας και σχεδόν δίπλα στον κοιμητηριακό ναό (από την ανατολική πλευρά του) βρίσκεται το στρατιωτικό νεκροταφείο της Πτολεμαΐδας. Πρόκειται για έναν περιφραγμένο χώρο, ένα νεκροταφείο εντός του νεκροταφείου.

Τα κάγκελα της περίφραξης είναι κατασκευασμένα από σίδερο ενώ η κεντρική πύλη είναι κατασκευασμένη από τσιμέντο και έχει καλυφτεί από πάνω με μάρμαρο. Στην κορυφή της έχει σταυρό και από κάτω είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ

ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ

Εντός του περιφραγμένου χώρου ο επισκέπτης συναντά εικοσιτέσσερα ταφικά μνημεία τοποθετημένα σε τρεις οριζόντιες γραμμές των οκτώ. Όλα τα μνημεία είναι κατασκευασμένα με την ίδια τεχνοτροπία: πρόκειται για λιτές μαρμάρινες πλάκες σε καθεμία από τις οποίες είναι γραμμένο το όνομα του πεσόντα (σε μερικές προστίθενται και άλλες πληροφορίες) ενώ από πάνω τους υπάρχει ένας μαρμάρινος σταυρός. Παρακάτω παραθέτω τις επιγραφές που υπάρχουν σε κάθε τάφο ξεχωριστά:

ΣΤΡΤΗΣ

ΔΡΑΙΣΑΣ ΧΡ

ΈΠΕΣΕ 10-5-48

ΧΩΡΛΑΞ

ΟΘΩΝΑΙΟΣ ΚΩΝ.

ΑΓ. ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΈΠΕΣΕ 19.6.48

ΧΩΡΛΑΞ

ΚΟΛΟΒΟΣ ΚΩΝ

ΜΕΓΑΛΟΧΩΡΙΟ ΆΡΤΗΣ

ΈΠΕΣΕ 11.8.47

ΧΩΡΛΑΞ

ΊΚΚΑΣ ΗΛ.

ΣΠΥΛΙΑ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ

ΈΠΕΣΕ 18-6-47

ΣΤΡΤΗΣ

ΆΓΝΩΣΤΟΣ

ΣΤΡΤΗΣ

ΓΙΔΑΚΟΣ ΠΑΝ

ΈΠΕΣΕ 10-4-47

ΣΤΡΤΗΣ

ΒΑΡΚΑΡΗΣ ΧΡ

Ή ΒΑΪΡΑΜΗΣ

ΣΤΡΤΗΣ

ΡΕΜΑΤΑΣ ΔΗΜ.

ΈΠΕΣΕ 18-5-49

ΥΠΛΓΟΣ

ΆΓΝΩΣΤΟΣ

ΈΠΕΣΕ ΑΠΡ 1941

ΑΝΘΓΟΣ

ΆΓΝΩΣΤΟΣ

ΈΠΕΣΕ ΑΠΡ 1941

ΣΤΡΤΗΣ

ΔΡΑΚΑΚΗΣ ΜΙΧ

ΛΑΣΙΘΗ ΚΡΗΤΗΣ

ΈΠΕΣΕ 4-10-48

ΣΤΡΤΗΣ

ΑΣΠΡΑΓΚΑΘΟΣ ΝΙΚ

ΒΛΑΣΤΗ

ΈΠΕΣΕ 5.11.1947

ΣΤΡΤΗΣ

ΑΓΝΩΣΤΟΣ

ΣΤΡΤΗΣ

ΒΙΤΗΣ ΑΣΤ.

ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ ΕΛΑΣ/ΝΟΣ

ΈΠΕΣΕ 30.1.48

ΣΤΡΤΗΣ

ΜΠΑΚΑΒΟΣ Κ. ΖΗΣ

ΕΚ ΒΛΑΣΤΗΣ

ΈΠΕΣΕ 19.6.48

ΑΝΘΛΓΟΣ

ΓΙΟΚΑΡΑΚΗΣ ΒΑΣ

ΠΤΟΛΕΜΑΪΣ

ΈΠΕΣΕ 9-6.49

ΣΤΡΤΗΣ ΆΓΝΩΣΤΟΣ

ΈΠΕΣΕ 4-6-49

ΣΤΡΤΗΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΕΡΙΚ.

ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΈΠΕΣΕ 4-6-49

ΣΤΡΤΗΣ

ΚΟΚΟΝΕΖΑΚΗΣ ΧΡ’ΡΟΣ

ΈΠΕΣΕ 4-6-49

ΣΤΡΤΗΣ ΆΓΝΩΣΤΟΣ

ΈΠΕΣΕ 4-6-49

ΠΟΥΛΑΣΟΥΧΙΔΗΣ ΓΕΩΡ

ΈΠΕΣΕ ΣΤΟ ΠΟΡΤΟΣΜΑΝ

ΓΡΆΜΜΟΥ 25-4-49 ΕΤΩΝ 21

ΣΤΡΤΗΣ

ΚΑΣΑΠΙΔΗΣ ΠΑΝ

ΣΚΟΠΕΛΟΣ

ΈΠΕΣΕ 12-2-49

ΣΤΡΤΗΣ

ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ ΚΩ’ΝΟΣ

ΈΠΕΣΕ 4-6-49

ΔΝΕΑΣ

ΔΡΕΤΑΚΟΣ ΔΗΜ.

ΈΠΕΣΕ 25-6-49

Σύμφωνα με τις επιγραφές πάνω στα μνημεία, για δυο στρατιώτες δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία (όνομα, επώνυμο, τόπος καταγωγής, έτος θανάτου κτλ). Οι επιγραφές αναφέρουν απλά «Στρατιώτης Άγνωστος».  Για άλλους δυο στρατιώτες δεν έχουμε στοιχεία παρά μόνο την ημερομηνία του θανάτους τους (κοινή και για τους δύο, 4-6-1949). Εντοπίζουμε επίσης στις επιγραφές έναν ανθυπολοχαγό και έναν υπολοχαγό αγνώστων λοιπών στοιχείων που έχασαν τη ζωή τους τον Απρίλη του 1941. Πρόκειται για τους μοναδικούς πεσόντες του νεκροταφείου που δεν σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια του Εμφυλίου. Ένας πεσόντας καταγόταν από τον Άγιο Πολύκαρπο Αττικής, ένας από το Μεγαλοχώρι Άρτας, ένας από τη Σπηλιά Ναυπακτίας, ένας από το Λασίθι της Κρήτης, ένας από την Τσαριτσάνη της Θεσσαλίας, ένας από το Χαλάνδρι της Αττικής, ένας από τη Σκόπελο, ένας από την Πτολεμαΐδα και δυο από τη Βλάστη. Για τους υπόλοιπους δε αναφέρονται στοιχεία καταγωγής. Πλην των δυο αξιωματικών που προαναφέρθηκαν, όλοι οι υπόλοιποι έχασαν τη ζωή τους υπηρετώντας στον Εθνικό Στρατό τα έτη 1947 – 1949 (δηλαδή κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου). Δεν αναφέρεται σε καμιά επιγραφή η μάχη ή ο τόπος θανάτου ούτε η ηλικία παρά μόνο στο μνημείο του Πουλασουχίδη Γεώργιου όπου αναφέρεται ως τόπος θανάτου το Πορτ Οσμάν Γράμμου και ως ηλικία του τα 21 έτη.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από το ταφικό μνημείο του Δημάρχου Πέτρου Τόττη στη Πτολεμαΐδα

Λεπτομέρεια από την επίστεψη του ταφικού μνημείου 

Λεπτομέρεια από τα ανάγλυφα στο πλάι 

Ανάγλυφος σταυρός στο πίσω μέρος της επιτύμβιας στήλης 

Η υπογραφή του γλύπτη, το έτος και ο τόπος κατασκευής
 εγχάρακτα στην είσοδο του ναού 

Φωτογραφίες από τα στρατιωτικά νεκροταφεία της Πτολεμαΐδας