Το Μνημείο Πεσόντων στον Χολαργό Αττικής

Ακριβώς απέναντι από το Δημαρχείο του Χολαργού βρίσκεται το άλσος της περιοχής. Ένα πάρκο μετρίου μεγέθους που όμως δίνει μια άλλη αίσθηση μέσα στους τόνους τσιμέντου που περιβάλλον την πόλη του  Χολαργού που κυριολεκτικά έχει βουλιάξει από τα  χιλιάδες αυτοκίνητα και τα μεγάλα εμπορικά καταστήματα. Στην βορειοδυτική γωνιά αυτού του άλσους (για το οποίο θα γράψω εκτενώς σε μελλοντική ανάρτηση) βρίσκεται το μνημείο πεσόντων που έστησε Δημοτική Αρχή προς τιμήν των πεσόντων στις διάφορες μάχες ανα τους αιώνες, ένα είδος μνημείου αγνώστου στρατιώτη.

Πρόκειται για ένα κομψό μνημείο το οποίο όχι μόνο δεν προκαλεί με την αρχιτεκτονική του αλλά η απλότητα του το κάνει να ταιριάζει αρμονικά με το καταπράσινο περιβάλλον του άλσους που το περιτριγυρίζει.  Είναι φτιαγμένο εξ ‘ ολοκλήρου από πέτρα και μάρμαρο. Πέντε σκαλοπάτια μας οδηγούν στο κυρίως μνημείο: ένας τοίχος που αποτελείται από τέσσερα επίπεδα. Τα δυο ακριανά επίπεδα είναι το πιο χαμηλά και έχουν το ίδιο ύψος, το μεσαίο επίπεδο του τοίχου είναι ψηλότερο από τα δυο πλαϊνά και σε αυτό βρίσκεται εντοιχισμένο το τέταρτο και ψηλότερο επίπεδο το οποίο διαφέρει και χρωματικά από τα υπόλοιπα και πάνω στο οποίο βρίσκονται τα λόγια του Χολαργιώτη πολιτικού Περικλή:

ΑΝΔΡΩΝ ΕΠΙΦΑΝΩΝ

ΠΑΣΑ ΓΗ ΤΑΦΟΣ

(σε ελεύθερη μετάφραση «οι επιφανείς άνδρες έχουν για τάφο τους όλη την γη»)

Πάνω από αυτά τα λόγια βρίσκεται ένας χάλκινος θυρεός ο οποίος περιλαμβάνει στο κάτω μέρος του δυο δόρατα, ένα γιαταγάνι και ένα καρυοφύλλι χιαστί και ανάμεσα τους δάφνες ενώ στο πάνω μέρος του βρίσκεται μια αρχαία περικεφαλαία, ένα σπαθί και μια ασπίδα.

Συμπεριλαμβάνοντας αυτήν την πλειάδα των όπλων στον θυρεό ο καλλιτέχνης κάλυψε όλη την πολεμική ιστορία του ελληνισμού: τα δόρατα, η περικεφαλαία, το σπαθί και η ασπίδα ήταν όπλα τα οποία χρησιμοποιούνταν κατά τους αρχαίους και τους βυζαντινούς χρόνους ενώ το γιαταγάνι και το καρυοφύλλι όπλα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τη νεότερη πολεμική μας ιστορία. Με αυτόν τον τρόπο ο καλλιτέχνης δείχνει ότι το μνημείο του αφορά όλους τους πεσόντες σε όλες τις εποχές και δεν εστιάζει μόνο σε μια συγκεκριμένη πολεμική περίοδο της ιστορίας του ελληνισμού.

Πως θα πάμε

Το μνημείο βρίσκεται απέναντι από το Δημαρχείο του Χολαργού, στο βορειοδυτικό άκρο του άλσους του δήμου. Για να φτάσουμε εκεί είτε χρησιμοποιούμε μετρό (στάση Χολαργός, μπλε γραμμή) και από εκεί παίρνουμε τα λεωφορεία που φτάνουν στο Δημαρχείο είτε με αυτοκίνητο ανηφορίζουμε την Μεσογείων και στρίβουμε δεξιά στην οδό Περικλέους που είναι ο κεντρικότερος δρόμος του Χολαργού. Στο τέλος αυτού του δρόμου συναντούμε το Δημαρχείο στο αριστερό μας χέρι. Το μνημείο βρίσκεται απέναντι. Σε καθημερινές μέρες αποφεύγουμε το αυτοκίνητο γιατί ο Χολαργός έχει τεράστιο πρόβλημα όσον αφορά το παρκάρισμα.

Δείτε φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του Παπαφλέσσα στον Χολαργό Αττικής

Ανατολικά του Δημαρχείου του Χολαργού, στους πρόποδες σχεδόν του Υμηττού βρίσκονται τρεις πλατείες οι οποίες προσπαθούν – μάταια όμως όπως δείχνει και το αποτέλεσμα – να σπάσουν την μονοτονία του τσιμέντου και των αυτοκινήτων που κυριαρχεί σε τούτο τον Δήμο που βρίσκεται ανατολικά των Αθηνών. Αυτές οι πλατείες είναι οι εξής: στα βόρεια η πλατεία Εθνικής Αντίστασης, στο κέντρο η πλατεία Πλαστήρα όπου κυριαρχεί η επιβλητική Αγία Τριάδα και στο νότο η πλατεία Παπαφλέσσα. Θα δούμε καθεμιά από αυτές τις πλατείες ξεχωριστά μελετώντας τα γλυπτά που υπάρχουν σε αυτές.

Ξεκινάμε αντίστροφα από την παραπάνω παρουσίαση, με την πλατεία Παπαφλέσσα. Η ονομασία της βεβαίως προέρχεται από τον αγωνιστή του 1821, φιλικό, υπουργό εσωτερικών του κράτους και πεσόντα στην μάχη στο Μανιάκι υπό των στρατευμάτων του Ιμπραήμ, τον Γρηγόριο Δίκαιο Φλέσσα γνωστότερο και ως Παπαφλέσσα.

Η πλατεία είναι η μικρότερη από τις τρεις. Έχει ωστόσο αρκετό πράσινο – πολύτιμο για μια περιοχή όπως ο Χολαργός – το οποίο περιλαμβάνει χαμηλή αλλά και ψηλή βλάστηση και ένα μικροσκοπικό θεατράκι από τσιμέντο το οποίο περιλαμβάνει τρεις σειρές καθισμάτων. Είναι αρκετές όμως για να μαζεύονται τα παιδιά της γειτονιάς τα απογεύματα, να παίζουν με τα πατίνια τους και να συζητάνε πάνω σε αυτές τις θέσεις για τα ατελείωτα μελλοντικά τους όνειρα. Οι διαδρομές μέσα στην πλατεία γίνονται πάνω σε πέτρινα δρομάκια.

Η προτομή του Παπαφλέσσα βρίσκεται περίπου στο κέντρο της πλατείας. Την περίοδο που την επισκέφτηκα για πρώτη φορά και τράβηξα τις φωτογραφίες – αρχές Φεβρουαρίου 2011 – δυστυχώς η προτομή βρισκόταν σε άσχημη κατάσταση. Βαριά κακοποιημένη με σπρέι που χρωμάτιζαν την βάση της. Το μέγεθος της κακοποίησης που έχει υποστεί αυτό το έργο τέχνης φαίνεται καθαρά στις φωτογραφίες που παραθέτω.

Το μνημείο

Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή η οποία παρουσιάζει τον Παπαφλέσσα με πυκνή μακριά γενειάδα. Φοράει καπέλο στο κεφάλι και την χαρακτηριστική γούνα την οποία πήρε ως λάφυρο μετά τη νίκη στα Δερβενάκια. Είναι ζωσμένος με ένα σπαθί και δυο πιστόλες στην μέση.  Στην βάση της προτομής αναγράφονται τα λόγια:

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ

ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ

1788 -1825

Στην δεξιά πλαϊνή πλευρά της προτομής αναγράφονται κάποιες πληροφορίες σχετικά με τον φορέα χρηματοδότησης και το έτος τοποθέτησης:

ΕΓΕΝΕΤΟ ΔΑΠΑΝΑΙΣ

ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ

ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΝΩ ΧΟΛΑΡΓΟΥ

ΕΝ ΕΤΕΙ 1974 ΕΠΙ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ

ΑΝΤΩΝΙΟΥ Γ. ΠΟΛΥΔΩΡΑ

ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΧΟΛΑΡΓΟΥ

Πληροφορούμαστε από αυτήν την αναγραφή ότι η προτομή τοποθετήθηκε το 1974 με δαπάνη του εξωραϊστικού και εκπολιτιστικού συλλόγου άνω Χολαργού.

Πως θα πάμε

Η πλατεία Παπαφλέσσα βρίσκεται στον Χολαργό. Χρησιμοποιώντας το αυτοκίνητο μας ανεβαίνουμε την οδό Μεσογείων και στρίβουμε δεξιά στην οδό Περικλέους.  Τερματίζοντας την Περικλέους στρίβουμε στο ύψος του Δημαρχείου στην οδό Ευριπίδου και από εκεί στην οδό Κωνσταντινουπόλεως. Στο τέρμα περίπου αυτής της οδού στρίβουμε δεξιά στην οδό Βελισάριου – δεν θυμάμαι αν είναι μονόδρομος – ή στην επόμενη και φτάνουμε στην πλατεία.

Δείτε φωτογραφίες από την προτομή εδώ