Η προτομή του Αργύριου Τύρνα στη Σιάτιστα

Ο Αργύριος Τύρνας ήταν Σιατιστινός μετανάστης στις Η.Π.Α. που πρωτοστάτησε στη δημιουργία του δικτύου ύδρευσης της πόλης του. Γεννήθηκε το 1901 και πέθανε σε μεγάλη ηλικία το 1995. 

Η προτομή του βρίσκεται δίπλα ακριβώς στο άγαλμα της Περιστέρας Κράκα πλάι στο Πνευματικό Κέντρο της πόλης. Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή, έργο του γλύπτη Γεώργιου Γεωργιάδη. Ο Τύρνας αποδίδεται σε μέση ηλικία, με κοντά μαλλιά και φορώντας πουκάμισο, γραβάτα και σακάκι. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΑΡΓΥΡΙΟΣ Ι. ΤΥΡΝΑΣ

1901 - 1995

ΜΕΓΑΣ ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ

ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΚΕ ΤΗΝ ΎΔΡΕΥΣΗ

ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

ΠΡΟΣΕΦΕΡΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ 

ΠΟΣΟ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΥΣ

ΣΙΑΤΙΣΤΕΙΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΓΙΑ

ΤΗΝ ΎΔΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ

ΑΠΌ ΤΟ ΌΡΟΣ ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ 1951 - 1953

ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΙΑΤΙΣΤΕΩΝ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ

ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΟΡΩΝ

ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΥΤΟ ΈΡΓΟ

Στα πλαϊνά του βάθρου υπάρχει η παρακάτω επιγραφή αναφορικά με το όνομα του χορηγού:

ΕΣΤΗΘΗ Η ΠΡΟΤΟΜΗ ΑΥΤΗ

ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ

ΕΥΕΡΓΕΤΟΥ

ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ

Ο Νικόλαος Τύρνας ήταν αδερφός του Αργύριου.Τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν στις 4 Ιουλίου του 1999.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Η Ιστορία της Σιάτιστας Σμιλεμένη στο μάρμαρο και στο μέταλλο, Αικατερίνη Ζωγράφου, 2014

Η προτομή του Μιχαήλ Κουκουλίδη στη Σιάτιστα

Ο Μιχαήλ Κουκουλίδης γεννήθηκε στη Σιάτιστα της Μακεδονίας το 1872. Το 1884 μετοίκησε στο Ποζάρεβατς της Σερβίας όπου βρισκόταν ο μεγαλύτερος αδερφός του Ιωάννης. Αργότερα, τα δυο αδέρφια μετέφεραν τις εμπορικές τους δραστηριότητες στο Βελιγράδι όπου και απόκτησαν μεγάλη περιουσία. Το 1927, μαζί με τη γυναίκα του Αλεξάνδρα Πάντου εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Το ζευγάρι τα επόμενα χρόνια πραγματοποίησε μια σειρά από δωρεές προς τη Σιάτιστα όπως η ανέγερση στου Ηρώου στην κεντρική πλατεία, η αποπεράτωση του ναού του αγίου Νικολάου της συνοικίας της Γεράνειας, ενώ με χρήματα του κληροδοτήματος του ζευγαριού κτίστηκε το Πνευματικό Κέντρο της πόλης.

Ο Δήμος της Σιάτιστας θέλοντας να τιμήσει τον ευεργέτη του έστησε στη μικρή πλατεία ακριβώς δίπλα από τον άγιο Νικόλαο την μαρμάρινη προτομή του. Πρόκειται για μια δημιουργία του γλύπτη Λάζαρου Λαμέρα τα αποκαλυπτήρια της οποίας πραγματοποιήθηκαν στις 4 Νοεμβρίου του 1959. Ο Κουκουλίδης αποδίδεται σε μεγάλη ηλικία με κοντά μαλλιά και μουστάκι ενώ φοράει γραβάτα, πουκάμισο, γιλέκο και σακάκι. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΜΙΧΑΗΛ ΚΟΥΚΟΥΛΙΔΗΣ

1872 - 1954

Η ΣΙΑΤΙΣΤΑ

ΕΥΓΝΩΜΟΣΝΟΥΣΑ

Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη:

Λ. ΛΑΜΕΡΑΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Η Ιστορία της Σιάτιστας Σμιλεμένη στο μάρμαρο και στο μέταλλο, Αικατερίνη Ζωγράφου, 2014

Το άγαλμα της Περιστέρας Κράκα στη Σιάτιστα

Η Περιστέρα Κράκα γεννήθηκε στη Σιάτιστα της Κοζάνης το 1860. Το 1878 σε ηλικία 18 ετών συμμετείχε στην επανάσταση του ελληνικού πληθυσμού της Δυτικής Μακεδονίας που είχε ως στόχο την κατάργηση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου που προέβλεπε ότι η περιοχή θα περνούσε από οθωμανική σε βουλγαρική κυριαρχία. Κύρια αιτία τς συμμετοχής της στην επανάσταση ήταν η συμμετοχή του αδερφού της τον οποίο έπιασαν αιχμάλωτο και εκτέλεσαν οι Οθωμανοί. Δρούσε στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας φέροντας το ψευδώνυμο "Καπετάν Σπανοβαγγέλης". Μετά την κατάργηση της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και την λήξη της επανάστασης, η Περιστέρα πήγε στην Θεσσαλία όπου παντρεύτηκε τον Παύλο Νεράντζη (καπετάν Περδίκας). Τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα πέρασε στη Σιάτιστα όπου και πέθανε το 1938.

Το άγαλμα της βρίσκεται σε μικρή πλατεία δίπλα από το Πνευματικό Κέντρο της Σιάτιστας.  Πρόκειται για μια μαρμάρινη κατασκευή φυσικών διαστάσεων την οποία φιλοτέχνησε η γλύπτρια Αλίκη Χατζή το 1990 έπειτα από χορηγία του Σιατιστινού Νικόλαου Τύρνα. Η Περιστέρα Κράκα αποδίδεται με πολεμική ενδυμασία. Έχει μακριά, ξέπλεκα μαλλιά και φοράει πουκάμισο, γιλέκο, φουστανέλα και τσαρούχια. Στη ζώνη της έχει περασμένες σφαίρες. Στο δεξί χέρι κρατάει όπλο. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΠΕΡΙΣΤΕΡΑ ΚΡΑΚΑ

ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 1878

ΣΤΗ ΣΙΑΤΙΣΤΑ ΕΦΑΝΗΚΕ

ΑΝΔΡΕΙΩΜΕΝΗ ΚΟΡΗ

ΠΟΥ ΠΕΤΑΞΕ ΣΑΝ ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΣ

ΣΤΟ ΓΡΙΒΑ Τ' ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗ

ΉΤΑΝ Η ΑΝΥΠΟΤΑΧΤΗ

Η ΤΟΥΡΚΟΦΑΓΟΣ ΑΜΑΖΟΝΑ

Η ΛΕΟΝΤΟΚΑΡΔΗ ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΑ

Η ΠΕΡΙΣΤΕΡΑ ΚΡΑΚΑ

Στα πλαϊνά του βάθρου υπάρχουν δυο επιγραφές αναφορικά με το όνομα του χορηγού, το όνομα της γλύπτριας και το έτος κατασκευής και τοποθέτησης:

ΔΩΡΕΑ

ΤΟΥ ΑΞΙΟΥ ΤΕΚΝΟΥ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΙΩΑΝ. ΤΥΡΝΑ

ΤΟ ΈΤΟΣ 1990

ΦΙΛΟΤΕΧΝΗΣΕ

Η ΓΛΥΠΤΡΙΑ ΑΛΙΚΗ ΧΑΤΖΗ

ΤΟ ΈΤΟΣ 1990

Τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν στις 12 Αυγούστου του 1990.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Η Ιστορία της Σιάτιστας Σμιλεμένη στο μάρμαρο και στο μέταλλο, Αικατερίνη Ζωγράφου, 2014