Η προτομή του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στο Πεδίο του Άρεως

Σιγά - σιγά φτάνουμε στο τέλος της περιήγησης μας στην λεωφόρο των ηρώων στο Πεδίο του Άρεως. Σε αυτήν την ανάρτηση θα δούμε την προτομή του "Αρχιστράτηγου των Σπαρτιατικών δυνάμενων" Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. 

Μερικά λόγια για τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη

O Πέτρος Μαυρομιχάλης γεννήθηκε το 1765 στην Μάνη της Πελοποννήσου. Το όνομα Πετρόμπεης το απέκτησε αργότερα όταν δίπλα στο βαφτιστικό του όνομα προστέθηκε ο τίτλος του Μπέη της Μάνης που του παραχώρησαν οι Τούρκοι. Ήταν γιος γιος του Πιέρρου Μαυρομιχάλη και της Αικατερίνης, γόνος δηλαδή μιας από τις πιο ισχυρές οικογένειες στην Μάνη.

Τι πρώτες πολεμικές και διπλωματικές του αρετές τις έδειξε στο τέλος του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα όταν η Πύλη ξεκίνησε τον διωγμό των κλεφτών της Πελοποννήσου. Ο Πετρόμπεης κατόρθωσε να φυγαδεύσει πολλούς από αυτούς στα γειτονικά Επτάνησα. Το 1807 με την συνθήκη του Τιλσίτ μεταξύ Ναπολέοντα και Τσάρου Αλέξανδρου Α΄ τα Επτάνησα πέρασαν στην δικαιοδοσία των Γάλλων. Ο Πετρόμπεης έβλεπε όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες στο πρόσωπο του Ναπολέοντα τον ελευθερωτή της Ελλάδας. Γι αυτό και πέρασε απέναντι στην Ζάκυνθο προκειμένου να έρθει σε συνεννοήσεις με τους Γάλλους. Τα Επτάνησα όμως άλλαξαν χέρια και ο ίδιος κατέφυγε πρώτα στο Δυρράχιο, μετά στην Πόλη και από εκεί στην γη της Μάνης.

Η Μάνη εκείνη την περίοδο σπαράσσονταν από εμφύλιες διαμάχες. Τότε ο Σουλτάνος έστειλε τον Σιουκούρ - μπέη στην περιοχή για να διευθετήσει το ζήτημα. Αυτός έθεσε τέρμα στις εμφύλιες διαμάχες και διόρισε Μπέη της Μάνης τον Πέτρο Μαυρομιχάλη που έκτοτε ονομάζεται Πετρόμπεης. Ιστορικά, ήταν ο τελευταίος αλλά και σημαντικότερος όλων Μπέης της Μάνης. Από αυτήν την θέση η οποία είχε μεγάλη επιρροή σε Έλληνες αλλά και Τούρκους, ο Μαυρομιχάλης μπόρεσε να προωθήσει τις επαναστατικές του ιδέες. Το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από τον Καμαρινό και αμέσως ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την Επανάσταση. Υπήρξε επιφυλακτικός στην αρχή καθ' ότι γνώριζε ότι η Γαλλία μετά την πτώση του Ναπολέοντα δεν θα βοηθούσε όμως ξεπέρασε αυτές τις επιφυλάξεις και στις 17 του Μάρτη κήρυξε την επανάσταση στην Αρεόπολη. Στις 23 του Μάρτη επικεφαλής των Μανιατών μπήκε στην πόλη της Καλαμάτας. Εκεί συγκροτήθηκε η Μεσσηνιακή Γερουσία με πρόεδρο τον ίδιο η οποία συνέταξε επιστολή προς τις ευρωπαϊκές αυλές εξηγώντας τα αίτια της Επανάστασης και ζητώντας την συνδρομή τους. Αργότερα, συγκροτήθηκε στην Μονή των Καλτεζών η Πελοποννησιακή Γερουσία στην οποία εκλέχτηκε και πάλι πρόεδρος.

Κατά την διάρκεια του Αγώνα έλαβε αρκετά πολιτικά αξιώματα: στην Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου αντιπρόεδρος του Βουλευτικού, στην Β΄ Εθνοσυνέλευση πρόεδρος του Βουλευτικού, στην Εθνοσυνέλευση του Άστρους πρόεδρος του Εκτελεστικού, μέλος της διοικητικής επιτροπής της Ελλάδας και μέλος του νομοτελεστικού. Συμμετείχε σε μια πλειάδα μαχών: στην απελευθέρωση της Καλαμάτας η τούρκικη φρουρά της οποίας παραδόθηκε άνευ όρων, στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, στην πολιορκία του Άργους καθώς και στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου.

Μετά την ναυμαχία του Ναβαρίνου, ο Πετρόμπεης υποστήριξε την έλευση του Καποδίστρια ο οποίος του έδωσε μια θέση στην Γερουσία και το "Πανελλήνιον". Σύντομα όμως η πολιτική του Καποδίστρια που στόχευε τον περιορισμό της δύναμης τον προκρίτων τον έφερε σε σύγκρουση με την οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων της οποίας τα συμφέροντα θίγονταν από την πολιτική του Κυβερνήτη. Το 1830 ο αδερφός του Πετρόμπεη Τζάνης ξεσήκωσε τους Μανιάτες εναντίον του Καποδίστρια. Ο Κυβερνήτης συνέλαβε τον Πετρόμπεη που βρισκόταν στο Ναύπλιο και τον φυλάκισε στην Ακροναυπλία με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας μια και τον θεωρούσε και αυτόν υπαίτιο για την εξέγερση στην Μάνη.

Στο μεταξύ οι Μανιάτες θεώρησαν ακραία προσβολή την σύλληψη και φυλάκιση του αρχηγού τους και στις 27 Σεπτεμβρίου του 1827 στα πλαίσια της μανιάτικης βεντέτας ο αδερφός του Πετρόμπεη Κωνσταντίνος και ο γιος του Γεώργιος δολοφόνησαν στο Ναύπλιο τον Κυβερνήτη. Έξι μήνες μετά την δολοφονία του Καποδίστρια και εννιά μετά την αρχική σύλληψη του ο Πετρόμπεης αφήνεται ελεύθερος από τον αδερφό του Καποδίστρια, Αυγουστίνο.

Ήταν ο τραγικός επίλογος μιας βεντέτας που στοιχειώνει τον ελληνικό πολιτικό κόσμο για 200 περίπου χρόνια.

Με την έλευση της Αντιβασιλείας στην αρχή και του Όθωνα μετέπειτα, έλαβε αρκετά αξιώματα όπως αυτό του Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Γερουσιαστή και του τιμητικού τίτλου του Αντιστρατήγου. 

Πέθανε το 1848 στις 6 του Αυγούστου σε ηλικία 83 ετών.

Το μνημείο

Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή η οποία απεικονίζει τον Πετρόμπεη με καπέλο στο κεφάλι και μουστάκι. την βάση της προτομής αναγράφονται τα λόγια:

Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ

1765 - 1848

Το έργο κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Αντώνιο Σώχο. Τοποθετήθηκε το 1936.

Συνοψίζοντας - προσωπικές εντυπώσεις

Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης αν μη τι άλλο αποτελεί εξέχουσα μορφή της Επανάστασης των Ελλήνων. Αν δεν υπήρχε αυτός και ο στρατός της Μάνης που τον ακολουθούσε σίγουρα η Επανάσταση θα είχε πάρει διαφορετική τροπή. Με τους Μανιάτες του απελευθέρωσε την Καλαμάτα και συμμετείχε στις πρώτες μεγάλες νίκες οι οποίες ήταν απαραίτητες για να εδραιωθεί η Επανάσταση. Συμμετείχε στην πολιορκία του Άργους και της Τρίπολης ενώ η συμμετοχή του σώματος των Μανιατών υπό την καθοδήγηση του στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου ήταν καθοριστική για να οδηγηθούν οι Τούρκοι σε λύση της πολιορκίας και υποχώρηση.

Όμως η διένεξη του με τον Καποδίστρια αποδείχτηκε καταστροφική για την μετέπειτα πορεία της χώρας. Έγιναν βέβαια λάθη και από την πλευρά του Κυβερνήτη ο οποίος δεν υπολόγισε τον ιδιαίτερο ψυχισμό και τους ειδικούς άγραφους κανόνες που ίσχυαν στην Μάνη. Αλλά και ο Μαυρομιχάλης πέρασε ξεκάθαρα στην Αντιπολίτευση ξεσηκώνοντας σε ένοπλο αγώνα μια ολόκληρη περιοχή του νεοσύστατου και μικρού ελληνικού κράτους. Αυτή του η κίνηση μάλλον τον στιγμάτισε αφού η δολοφονία του Καποδίστρια από τον γιο και τον αδερφό του οδήγησαν τη χώρα μας στην ξενοκρατία και την ξενοδουλεία.

Δεν σβήνει πάραυτα την μεγάλη προσφορά του στον Αγώνα. Μην ξεχνάμε ότι στις ένοπλες συγκρούσεις υπέρ πατρίδας έπεσαν οι δυο από τους πέντε γιους του (ο Ηλίας και ο Ιωάννης) και ένας αδερφός του (ο Κυριακούλης).

Πως θα πάμε

Η προτομή του Πετρόμπεη όπως και οι προτομές των υπόλοιπων αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 βρίσκεται στο Πεδίο του Άρεως στην πόλη των Αθηνών. Για να φτάσουμε στο Πεδίο του Άρεως το οποίο βρίσκεται σχεδόν πάνω στην συμβολή τον οδών Πατησίων και Αλεξάνδρας (παρεμβάλλεται πλαγίως η πλατεία Αιγύπτου) χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρικό και κατεβαίνουμε στην στάση Βικτώρια. Από εκεί ανηφορίζουμε την οδό Χέυδεν η οποία τερματίζει ακριβώς στο Πεδίο του Άρεως. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στο δεξί μας χέρι ακριβώς στο άγαλμα του βασιλιά Κωνσταντίνου. Τα αγάλματα βρίσκονται στην πρώτη στροφή του πάρκου αριστερά όπως ερχόμαστε από το άγαλμα του Κωνσταντίνου.

Διαβάστε για τον Πετρόμπεη Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV, V

Δείτε φωτογραφίες από την προτομή εδώ

Βιβλιογραφία

• Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 - 2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003