Συνεχίζουμε την διαδρομή μας στην "οδό των ηρώων" στο Πεδίο του Άρεως των Αθηνών. Αυτήν την φορά θα δούμε την προτομή του "γιου της καλογριάς" του περίφημου αρχιστράτηγου της Ρούμελης Γεωργίου Καραϊσκάκη.
Μερικά στοιχεία για την ζωή του Γεωργίου Καραϊσκάκη
O Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννήθηκε το 1782. Την θέση της γενέθλιας του γης διεκδικούν δυο περιοχές: η Σκουληκαριά της Άρτας (που ήταν το χωριό της μητέρας του) και το Μαυρομάτι Καρδίτσας. Ήταν γιος του αρματολού Καραϊσκου και της Ζωής Διμισκή. Η μητέρα του μετά τον θάνατο του πρώτου συζύγου της ντύθηκε καλόγρια ερωτεύτηκε όμως τον Καραϊσκο και καρπός αυτού του έρωτα ήταν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Έτσι, του έμεινε από τότε η προσωνυμία "ο γιος της καλογριάς".
Από πολύ μικρός λόγω του γεγονότος ότι ήταν παιδί εκτός γάμου δέχτηκε την κοινωνική περιφρόνηση. Αυτό τον ανάγκασε να γίνει σκληρός και τολμηρός από πολύ μικρή ηλικία προκειμένου να μπορέσει να επιβιώσει. Βγήκε από μικρός στα κλέφτικα λημέρια των Αγράφων σύντομα όμως έπεσε στα χέρια του Αλί Πασά των Ιωαννίνων. Αυτός τον φυλάκισε όμως γρήγορα αναγνώρισε τις ικανότητες του και τον πήρε μαζί του στις εκστρατείες του. Στην αυλή του Αλί Πασά ο Καραϊσκάκης ανδρώθηκε, έμαθε την τέχνη του πολέμου καθώς και κάποια ελάχιστα γράμματα. Την ίδια εποχή παντρεύτηκε την Γκόλφω από την οικογένεια των Ψαρογιαννέων με την οποία απέκτησε την πρώτη του κόρη την Πηνελόπη. Μετά την αυλή του Αλί λιποτάκτησε και κατατάχτηκε στο κλέφτικο τμήμα του Κατσαντώνη όμως όταν ο Αλί πολιορκήθηκε από τα σουλτανικά στρατεύματα το 1820 ο Καραϊσκάκης προσέτρεξε στο πλευρό του. Κατόρθωσε να βγάλει έγκαιρα την οικογένεια του από πολιορκημένα Γιάννενα και να την στείλει στην Κάλαμο, ένα νησί το οποίο εκείνοι την εποχή θεωρούνταν ασφαλές καταφύγιο για αμάχους.
Η επανάσταση του 1821 τον βρίσκει καπετάνιο στα Άγραφα. Αρχικά κρατά επιφυλακτική στάση προς τον Αγώνα ερχόμενος σε συνεννοήσεις πότε με τους Τούρκους και πότε με τους Έλληνες. Το πρώτο χτύπημα στους Τούρκους το έδωσε στις 31 Δεκεμβρίου 1822 όταν με χίλιους περίπου άντρες συγκρούστηκε κοντά στον Άγιο Βλάση με τούρκικο απόσπασμα και το ανάγκασε να οπισθοχωρήσει στο Αγρίνιο. Στη συνέχεια λόγω της φυματίωσης που τον ταλαιπωρούσε καθ' όλη την διάρκεια της ζωής του αναγκάστηκε να μεταβεί στην Ιθάκη προκειμένου να συναντήσει εξειδικευμένους ιατρούς.
Οι γιατροί του έδωσαν λίγο χρόνο ζωής και του συνέστησαν να μείνει στο νησί. Ο Καραϊσκάκης όμως νοσταλγώντας την Ρούμελη εγκατέλειψε την θεραπεία του και πέρασε απέναντι στην Αιτωλοακαρνανία. Ζήτησε από την διοίκηση να του παραχωρήσει την αρχηγία των Αγράφων όμως ο Αλ. Μαυροκορδάτος που ασκούσε την εκτελεστική εξουσία από το Μεσολόγγι δεν του την παρέδωσε. Τότε υπήρξαν κάποιες μικρές συμπλοκές στο Αιτωλικό και το Βασιλάδι που έδωσαν το πάτημα στον Φαναριώτη πολιτικό για να κατηγορήσει τον Κραϊσκάκη. Ο οπλαρχηγός πέρασε από δίκη και κατηγορήθηκε για "εσχάτη προδοσία", αφορίστηκε από την εκκλησία και δόθηκε εντολή στους πολίτες να μην τον πλησιάζουν. Θεωρήθηκε "εχθρός της πατρίδας" και γλίτωσε από την θανατική καταδίκη μόνο και μόνο από το γεγονός ότι είχε μεγάλο έρεισμα στον λαό της Ρούμελης και εκατοντάδες ένοπλους οπαδούς μαζί του.
Στις 25 Ιουνίου 1824 μετέβη στο Ναύπλιο όπου η κυβέρνηση του αναγνώρισε όλα τα αξιώματα του. Στο τέλος του ίδιου έτους συμμετέχει στον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο όπου μεταξύ των άλλων καίει και το σπίτι του Ζαΐμη. Το Μάιο του 1825 προσπαθεί να καταστρώσει σχέδιο για την λύση της πολιορκίας του Μεσολογγίου που πολιορκούνταν από τα στρατεύματα του Κιουταχή και του Ιμπραήμ Πασά της Αιγύπτου. Το σχέδιο του περιλαμβάνει περικύκλωση των δυνάμεων των Τούρκων που πολιορκούσαν το Μεσολόγγι όμως παρά τις μεγάλες απώλειες των Τούρκων και την προσωρινή λύση της πολιορκίας τελικά αποτυγχάνει. Φεύγει για τα Άγραφα όπου και καθαρίζει την περιοχή από τα υπολείμματα των Τούρκων.
Στις 17 Ιουνίου του 1826 με το Μεσολόγγι και το μεγαλύτερο μέρος της Στερεάς να βρίσκονται στα χέρια των Τούρκων ο Καραϊσκάκης φτάνει στο Ναύπλιο. Ο πρόεδρος της διοίκησης Ανδρέας Ζαΐμης αναγνωρίζοντας στο πρόσωπο του Ρουμελιώτη οπλαρχηγού τον καταλληλότερο άνθρωπο για να σώσει την Επανάσταση ξεχνάει το κακό που του προξένησε ο Καραϊσκάκης κατά την διάρκεια του Εμφυλίου και τον διορίζει γενικό αρχιστράτηγο των ελληνικών στρατευμάτων. Από αυτήν την στιγμή ξεκινάει και η ουσιαστική δράση του Γεωργίου Καραϊσκάκη.
Στη Στερεά Ελλάδα βρίσκονται ήδη ο Κιουταχής και ο Ομέρ Πασάς της Καρύστου με εντολή να σβήσουν κάθε επαναστατικό θύλακα στην περιοχή και έπειτα να περάσουν στην Πελοπόννησο και να τερματίσουν μια και καλή την επανάσταση των Ελλήνων. Πρώτη κίνηση του Καραϊσκάκη ήταν η δημιουργία γενικού ελληνικού στρατοπέδου στην Ελευσίνα το οποίο είχε ως σκοπό την βοήθεια στους πολιορκημένους της Αρκόπολης. Αφού κατόρθωσε να περάσει ένα μικρό τμήμα υπό τον Κριεζιώτη στον βράχο της Ακρόπολης, έφυγε για εκστρατεία στην Φωκίδα, την Φθιώτιδα και την Βοιωτία με σκοπό να ανακόψει τις γραμμές ανεφοδιασμού του Κιουταχή που πολιορκούσε την Ακρόπολη.
Η εκστρατεία στέφεται από επιτυχία και γρήγορα ο Κιουταχής ζητά ανεφοδιασμό από τον Κεχαγιάμπεη και τον Μουσταφάμπεη, τοπικούς Τούρκους άρχοντες. Ο Καραϊσκάκης αντιλαμβανόμενος τις κινήσεις των Τούρκων επιχειρεί να ανακόψει την πορεία τους οχυρώνοντας την Αράχοβα στις 18 Νοεμβρίου του 1826. Τις επόμενες έξι μέρες ακολούθησαν σφοδρές μάχες υπό πυκνή χιονόπτωση οι οποίες κατέληξαν σε συντριπτική νίκη των Ελλήνων. Από τους 2.000 Τούρκους σκοτώθηκαν περίπου οι 1700 μεταξύ των οποίων και ο Κεχαγιάμπεης και ο Μουσταφάμπεης ενώ ο Καραϊσκάκης θέλοντας να τονώσει το ηθικό των Ελλήνων έστησε πυραμίδα από 300 κεφάλια νεκρών Τούρκων στρατιωτών δυτικά του ναού του Αγίου Γεωργίου.
Μετά από την συντριπτική αυτή νίκη προχώρησε προς το Τουρκοχώρι το οποίο και κατέλαβε σκοτώνοντας με τα ίδια του τα χέρια τον Μεχμετ Πασά. Τον Φλεβάρη του 1827 μετά από μια σειρά συγκρούσεων αναγκάζει τον Ομέρ Πασά να αποσυρθεί στην Εύβοια. Στις 23 Φεβρουαρίου επιστρέφει στο γενικό στρατόπεδο των Ελλήνων στην Ελευσίνα έχοντας καθαρίσει όλη την Ρούμελη εκτός από το Μεσολόγγι, την Βόνιτσα και την Ναύπακτο και κυρίως έχοντας αποκόψει όλες τις γραμμές ανεφοδιασμού του Κιουταχή.
Στις ελληνικές δυνάμεις του στρατοπέδου προστέθηκαν στις αρχές του Μάρτη και 2.000 Πελοποννήσιοι με αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Γενικός αρχηγός αυτής της δύναμης ήταν ο Καραϊσκάκης μέχρι τον Απρίλιο του 1287 όταν η συνέλευση της Τροιζήνας όρισε αρχηγό των χερσαίων δυνάμεων τον Τσώρτς και αρχηγό των ναυτικών δυνάμεων τον Κόχραν. Η απόφαση αυτή της διοίκησης υπήρξε και η ταφόπλακα της επανάστασης στη Ρούμελη μιας και ο Τσωρτς δεν γνώριζε ούτε την μορφολογία του εδάφους, ούτε τον αντίπαλο, ούτε τα ελληνικά στρατεύματα και προπάντων δεν γνώριζε τον άτακτο τύπο πολέμου τον οποίον μεταχειρίζονταν οι Έλληνες. Η επιμονή στο να δοθεί κατά μέτωπο μάχη τον έφερε σε σύγκρουση με τον Καραϊσκάκη ο οποίος από τότε συχνά αναγκαζόταν να επισκέπτεται ο ίδιος τα ταμπούρια των αγωνιστών προκειμένου να αποφευχθούν άσκοπες συμπλοκές με τους Τούρκους.
Η τελική επίθεση είχε ορισθεί για τη νύχτα της 22ας προς 23ης Απριλίου. Είχε δοθεί εντολή να μην πυροβολήσει κανείς προτού δοθεί το γενικό σύνθημα για την επίθεση. Το απόγευμα όμως παρατηρήθηκε μικροσυμπλοκή μεταξύ Τούρκων και Κρητικών η οποία σύντομα εξελίχθηκε σε μάχη. Ο Καραϊσκάκης - αν και άρρωστος εξαιτίας της φυματίωσης του - έτρεξε στο σημείο για να προλάβει τα χειρότερα και να σταματήσει την συμπλοκή πριν εξαπλωθεί και μετατραπεί σε γενικευμένη σύρραξη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων κατά παράβαση του προγραμματισμένου σχεδίου. Εκείνη την στιγμή μια σφαίρα τον τραυμάτισε στο υπογάστριο και τον έριξε από το άλογο του.
Αμέσως μεταφέρθηκε στη σκηνή του για να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες όμως οι γιατροί διαπίστωσαν σύντομα το μοιραίο του τραύματος του. Ο αετός της Ρούμελης μετάλαβε, υπαγόρεψε την διαθήκη του την οποία υπέγραψε ιδιοχείρως και λίγο πριν περάσει στην σφαίρα της αθανασίας είπε στον συμπολεμιστή του Γιάννη Μακρυγιάννη:
"Εγώ πεθαίνω. Εσείς όμως να είστε μονοιασμένοι και να βαστήξετε την πατρίδα".
Στις 23 Απριλίου του 1827 - ανήμερα της ονομαστικής του εορτής - ο αρχιστράτηγος των ελληνικών δυνάμεων Γεώργιος Καραϊσκάκης άφησε την τελευταία του πνοή στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στο Κερατσίνι. Θάφτηκε στο ναό του Αγίου Δημητρίου στο νησί της Σαλαμίνας.
Με το θάνατο του Καραϊσκάκη τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Ο Τσώρτς οδήγησε τον ελληνικό στρατό σε μάχη εκ παρατάξεως με αποτέλεσμα οι Έλληνες να περικυκλωθούν στον Ανάλατο και να καταστραφούν. Ακολούθησε η διάλυση του στρατοπέδου της Ελευσίνας και η πτώση της Ακρόπολης. Μαζί με τον Καραϊσκάκη πέθανε και η Επανάσταση στην Ρούμελη.
Το μνημείο
Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή η οποία απεικονίζει τον Γεώργιο Καραϊσκάκη με φέσι στο κεφάλι και το χαρακτηριστικό μεγάλο μουστάκι. Στην βάση αναγράφεται:
ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ
1780-1827
Συνοψίζοντας - προσωπικές εντυπώσεις
O Γεώργιος Καραϊσκάκης αποτελεί σίγουρα μια από τις σημαντικότερες σε προσφορά μορφές της ελληνικής Επανάστασης αλλά και μια από τις πιο ιδιάζουσες. Η δύσκολη παιδική του ηλικία τον μετέτρεψε σε έναν άνθρωπο σκληροτράχηλο με απότομους τρόπους αλλά και εφευρετικό και γενναίο. Φαίνεται πως το κοινωνικό στίγμα του γεγονότος ότι ήταν νόθο παιδί μιας καλογριάς και ενός αρματολού (μέσα σε μια κοινωνία όπου δεν δεχόταν τα παιδιά εκτός γάμου πόσο μάλλον το παιδί μιας καλογριάς εκτός γάμου) τον κυνηγούσε σε όλη του την ζωή και του διαμόρφωσε εν πολλοίς τον χαρακτήρα.
Καθ' όλη την διάρκεια της ζωής του κυνήγησε την αναγνώριση από τους συνανθρώπους του, τον σεβασμό και την εκτίμησή τους. Μέχρι την μέρα όπου ο Ζαΐμης τον όρισε αρχιστράτηγο των ελληνικών στρατευμάτων, ο Καραϊσκάκης έχει μια μάλλον αμφιταλαντευόμενη θέση στον αγώνα των Ελλήνων. Πότε πολεμάει τους Τούρκους, πότε στρέφεται εναντίον Ελλήνων (κατά την διάρκεια του Β΄ Εμφυλίου πολέμου). Από την στιγμή όμως που ορίζεται αρχιστράτηγος η συμπεριφορά του αλλάζει άρδην και πια τάσσεται ψυχή τε και σώματι στον αγώνα για αυτοδιάθεση και ελευθερία. Φαίνεται ότι το γεγονός πως ο άνθρωπος του οποίου το σπίτι είχε λεηλατήσει τον αναγνώρισε ως αρχιστράτηγο του έδωσε εκείνη την κοινωνική καταξίωση που ζητούσε. Πια δεν ήταν ο "γιος της καλογριάς" όπως περιπαικτικά πολλοί τον αποκαλούσαν αλλά ο αρχιστράτηγος των σκλαβωμένων Ελλήνων που με βήμα ταχύ όδευαν προς την λευτεριά τους. Από εκείνη την μέρα ο Καραϊσκάκης τήρησε στο έπακρο την υπόσχεση που έδωσε βουρκωμένος στον Υδραίο Μπουντούρη και τον Ζαΐμη αμέσως μετά την ανάληψη της αρχιστρατηγίας πως "από εδώ και πέρα έχω σκοπό να είμαι άγγελος".
Φαίνεται επίσης πως και ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του - η αθυροστομία του και η συνεχής χρήση ύβρεων στο λεξιλόγιο του - ήταν μια αμυντική λειτουργία της ψυχοσύνθεσης του ενάντια στην κοινωνική περιθωριοποίηση και κατακραυγή. Ωστόσο, η αθυροστομία του έκρυβε και πολλές δόσεις ειρωνείας και λαϊκής σοφίας που έβγαιναν στον λόγο του ύστερα από χρόνια εμπειρίας και πάλης. Είναι αυτό που λέμε η επιστήμη της ζωής. Ο Καραϊσκάκης την σπούδασε στο έπακρο και η λαϊκή σοφία του φαίνεται στην απάντηση που έδωσε εν ήδη συγνώμης στον Μαυροκορδάτο και την εκκλησία όταν ο πρώτος είχε το θράσος (γιατί έβλεπε τον Καραϊσκάκη ως απειλή για τα σχέδια του στη Ρούμελη μιας και ο οπλαρχηγός είχε χιλιάδες ένοπλους οπαδούς) να τον καταδικάσει για "εσχάτη προδοσία" και οι δεύτεροι να τον αφορίσουν.
Ο Καραϊσκάκης πέρα από σκληροτράχηλος πολεμιστής υπήρξε και σπουδαίο στρατηγικό μυαλό. Αυτό το φανερώνει το σχέδιο του και την εκκαθάριση της Ρούμελης από τους Τούρκους. Οργανώνει γενικό ελληνικό στρατόπεδο στην Ελευσίνα το οποίο λειτουργεί ως αγκάθι στους πολιορκητές του Κιουταχή και ενισχύει την φρουρά της Ακρόπολης με επιπλέον άνδρες. Δεν στρέφεται όμως κατευθείαν εναντίον του πασά αλλά οργανώνει εκστρατεία με την οποία σκοπεύει πρώτα να κόψει κάθε προσπάθεια ανεφοδιασμού. Με την εκστρατεία αυτή κατορθώνει πρώτον να διαλύσει τις στρατιές ανεφοδιασμού του Κεχαγιάμπεη και του Μουσταφάμπεη και να αναγκάσει σε υποχώρηση στην Εύβοια τον Ομέρ πασά. Δεύτερον, να πετύχει μια από τις μεγαλύτερες νίκες των ελληνικών όπλων στην Αράχοβα. Τρίτον να απελευθερώσει ένα μεγάλο τμήμα της Ρούμελης & τέταρτον να ανυψώσει και πάλι το ηθικό του ντόπιου πληθυσμού.
Φτάνοντας πάλι πίσω στην Ελευσίνα έχει το στρατηγικό πλεονέκτημα με το μέρος του. Ο στρατός του έχει κερδίσει πολλές μάχες επομένως το ηθικό των αγωνιστών είναι ακμαιότατο ενώ ο αντίπαλος έχει χάσει κάθε δυνατότητα άμεσου ανεφοδιασμού. Η ανόητη απόφαση της διοίκησης όμως να αναθέσει την αρχηγία σε ανθρώπους που ουδεμία σχέση είχαν με τα γεγονότα και το περιβάλλον υπήρξε καταστροφική. Ο Καραϊσκάκης ακόμα και όταν το κορμί του ψηνόταν από τον πυρετό προσπάθησε να διασώσει την επίθεση και το γενικότερο σχέδιο πληρώνοντας το με την ίδια του την ζωή. Ο θάνατος του ισοπέδωσε το ηθικό του στρατού και μια μέρα μετά ύστερα από το βλακώδη σχέδιο του ξένου αρχιστράτηγου ισοπεδώθηκε και ο ίδιος ο ελληνικός στρατός στην μάχη του Ανάλατου. Μια μάχη που από πολλούς ιστορικούς χαρακτηρίζεται ως "ομαδική αυτοκτονία".
To πόσο σπουδαίος στρατηγός υπήρξε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης το αποδεικνύουν τα πολεμικά του κατορθώματα αλλά και το γεγονός ότι μετά από τον χαμό του η ελληνική επανάσταση στην Ρούμελη κατέρρευσε ολότελα. Λέγεται μάλιστα ότι όταν ο Κολοκοτρώνης πληροφορήθηκε τον χαμό του έκατσε σταυροπόδι και έκλαιγε με λυγμούς: τόσο σημαντικός και αξιόλογος στρατιωτικός θεωρούνταν ακόμα και από τους σύγχρονους του.
Το πόσο σημαντικός άνθρωπος υπήρξε μας το δείχνουν τα τελευταία λόγια που είπε στον συμπολεμιστή του Μακρυγιάννη και τα οποία ο μπαρμπα - Γιάννης μας παραθέτει στα Απομνημονεύματα του. Δεν έβγαλε καμιά πίκρα ούτε για την ανόητη απόφαση της διοίκησης, ούτε για το γεγονός ότι Έλληνες τον καταδίκασαν για εσχάτη προδοσία. Το μόνο που ζήτησε ήταν να είναι οι Έλληνες μονοιασμένοι και να βαστήξουν την πατρίδα στα πόδια της οποίας ο ίδιος μερικές ώρες αργότερα θα κατέθετε την τελευταία του πνοή περνώντας μια για πάντα την σφαίρα της αθανασίας.
Απλά υπέροχος...
O Γεώργιος Καραϊσκάκης αποτελεί σίγουρα μια από τις σημαντικότερες σε προσφορά μορφές της ελληνικής Επανάστασης αλλά και μια από τις πιο ιδιάζουσες. Η δύσκολη παιδική του ηλικία τον μετέτρεψε σε έναν άνθρωπο σκληροτράχηλο με απότομους τρόπους αλλά και εφευρετικό και γενναίο. Φαίνεται πως το κοινωνικό στίγμα του γεγονότος ότι ήταν νόθο παιδί μιας καλογριάς και ενός αρματολού (μέσα σε μια κοινωνία όπου δεν δεχόταν τα παιδιά εκτός γάμου πόσο μάλλον το παιδί μιας καλογριάς εκτός γάμου) τον κυνηγούσε σε όλη του την ζωή και του διαμόρφωσε εν πολλοίς τον χαρακτήρα.
Καθ' όλη την διάρκεια της ζωής του κυνήγησε την αναγνώριση από τους συνανθρώπους του, τον σεβασμό και την εκτίμησή τους. Μέχρι την μέρα όπου ο Ζαΐμης τον όρισε αρχιστράτηγο των ελληνικών στρατευμάτων, ο Καραϊσκάκης έχει μια μάλλον αμφιταλαντευόμενη θέση στον αγώνα των Ελλήνων. Πότε πολεμάει τους Τούρκους, πότε στρέφεται εναντίον Ελλήνων (κατά την διάρκεια του Β΄ Εμφυλίου πολέμου). Από την στιγμή όμως που ορίζεται αρχιστράτηγος η συμπεριφορά του αλλάζει άρδην και πια τάσσεται ψυχή τε και σώματι στον αγώνα για αυτοδιάθεση και ελευθερία. Φαίνεται ότι το γεγονός πως ο άνθρωπος του οποίου το σπίτι είχε λεηλατήσει τον αναγνώρισε ως αρχιστράτηγο του έδωσε εκείνη την κοινωνική καταξίωση που ζητούσε. Πια δεν ήταν ο "γιος της καλογριάς" όπως περιπαικτικά πολλοί τον αποκαλούσαν αλλά ο αρχιστράτηγος των σκλαβωμένων Ελλήνων που με βήμα ταχύ όδευαν προς την λευτεριά τους. Από εκείνη την μέρα ο Καραϊσκάκης τήρησε στο έπακρο την υπόσχεση που έδωσε βουρκωμένος στον Υδραίο Μπουντούρη και τον Ζαΐμη αμέσως μετά την ανάληψη της αρχιστρατηγίας πως "από εδώ και πέρα έχω σκοπό να είμαι άγγελος".
Φαίνεται επίσης πως και ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του - η αθυροστομία του και η συνεχής χρήση ύβρεων στο λεξιλόγιο του - ήταν μια αμυντική λειτουργία της ψυχοσύνθεσης του ενάντια στην κοινωνική περιθωριοποίηση και κατακραυγή. Ωστόσο, η αθυροστομία του έκρυβε και πολλές δόσεις ειρωνείας και λαϊκής σοφίας που έβγαιναν στον λόγο του ύστερα από χρόνια εμπειρίας και πάλης. Είναι αυτό που λέμε η επιστήμη της ζωής. Ο Καραϊσκάκης την σπούδασε στο έπακρο και η λαϊκή σοφία του φαίνεται στην απάντηση που έδωσε εν ήδη συγνώμης στον Μαυροκορδάτο και την εκκλησία όταν ο πρώτος είχε το θράσος (γιατί έβλεπε τον Καραϊσκάκη ως απειλή για τα σχέδια του στη Ρούμελη μιας και ο οπλαρχηγός είχε χιλιάδες ένοπλους οπαδούς) να τον καταδικάσει για "εσχάτη προδοσία" και οι δεύτεροι να τον αφορίσουν.
Ο Καραϊσκάκης πέρα από σκληροτράχηλος πολεμιστής υπήρξε και σπουδαίο στρατηγικό μυαλό. Αυτό το φανερώνει το σχέδιο του και την εκκαθάριση της Ρούμελης από τους Τούρκους. Οργανώνει γενικό ελληνικό στρατόπεδο στην Ελευσίνα το οποίο λειτουργεί ως αγκάθι στους πολιορκητές του Κιουταχή και ενισχύει την φρουρά της Ακρόπολης με επιπλέον άνδρες. Δεν στρέφεται όμως κατευθείαν εναντίον του πασά αλλά οργανώνει εκστρατεία με την οποία σκοπεύει πρώτα να κόψει κάθε προσπάθεια ανεφοδιασμού. Με την εκστρατεία αυτή κατορθώνει πρώτον να διαλύσει τις στρατιές ανεφοδιασμού του Κεχαγιάμπεη και του Μουσταφάμπεη και να αναγκάσει σε υποχώρηση στην Εύβοια τον Ομέρ πασά. Δεύτερον, να πετύχει μια από τις μεγαλύτερες νίκες των ελληνικών όπλων στην Αράχοβα. Τρίτον να απελευθερώσει ένα μεγάλο τμήμα της Ρούμελης & τέταρτον να ανυψώσει και πάλι το ηθικό του ντόπιου πληθυσμού.
Φτάνοντας πάλι πίσω στην Ελευσίνα έχει το στρατηγικό πλεονέκτημα με το μέρος του. Ο στρατός του έχει κερδίσει πολλές μάχες επομένως το ηθικό των αγωνιστών είναι ακμαιότατο ενώ ο αντίπαλος έχει χάσει κάθε δυνατότητα άμεσου ανεφοδιασμού. Η ανόητη απόφαση της διοίκησης όμως να αναθέσει την αρχηγία σε ανθρώπους που ουδεμία σχέση είχαν με τα γεγονότα και το περιβάλλον υπήρξε καταστροφική. Ο Καραϊσκάκης ακόμα και όταν το κορμί του ψηνόταν από τον πυρετό προσπάθησε να διασώσει την επίθεση και το γενικότερο σχέδιο πληρώνοντας το με την ίδια του την ζωή. Ο θάνατος του ισοπέδωσε το ηθικό του στρατού και μια μέρα μετά ύστερα από το βλακώδη σχέδιο του ξένου αρχιστράτηγου ισοπεδώθηκε και ο ίδιος ο ελληνικός στρατός στην μάχη του Ανάλατου. Μια μάχη που από πολλούς ιστορικούς χαρακτηρίζεται ως "ομαδική αυτοκτονία".
To πόσο σπουδαίος στρατηγός υπήρξε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης το αποδεικνύουν τα πολεμικά του κατορθώματα αλλά και το γεγονός ότι μετά από τον χαμό του η ελληνική επανάσταση στην Ρούμελη κατέρρευσε ολότελα. Λέγεται μάλιστα ότι όταν ο Κολοκοτρώνης πληροφορήθηκε τον χαμό του έκατσε σταυροπόδι και έκλαιγε με λυγμούς: τόσο σημαντικός και αξιόλογος στρατιωτικός θεωρούνταν ακόμα και από τους σύγχρονους του.
Το πόσο σημαντικός άνθρωπος υπήρξε μας το δείχνουν τα τελευταία λόγια που είπε στον συμπολεμιστή του Μακρυγιάννη και τα οποία ο μπαρμπα - Γιάννης μας παραθέτει στα Απομνημονεύματα του. Δεν έβγαλε καμιά πίκρα ούτε για την ανόητη απόφαση της διοίκησης, ούτε για το γεγονός ότι Έλληνες τον καταδίκασαν για εσχάτη προδοσία. Το μόνο που ζήτησε ήταν να είναι οι Έλληνες μονοιασμένοι και να βαστήξουν την πατρίδα στα πόδια της οποίας ο ίδιος μερικές ώρες αργότερα θα κατέθετε την τελευταία του πνοή περνώντας μια για πάντα την σφαίρα της αθανασίας.
Απλά υπέροχος...
Πως θα πάμε
Η προτομή του Γεωργίου Καραϊσκάκη όπως και οι προτομές των υπόλοιπων αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 βρίσκεται στο Πεδίο του Άρεως στην πόλη των Αθηνών. Για να φτάσουμε στο Πεδίο του Άρεως το οποίο βρίσκεται σχεδόν πάνω στην συμβολή τον οδών Πατησίων και Αλεξάνδρας (παρεμβάλλεται πλαγίως η πλατεία Αιγύπτου) χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρικό και κατεβαίνουμε στην στάση Βικτώρια. Από εκεί ανηφορίζουμε την οδό Χέυδεν η οποία τερματίζει ακριβώς στο Πεδίο του Άρεως. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στο δεξί μας χέρι ακριβώς στο άγαλμα του βασιλιά Κωνσταντίνου. Τα αγάλματα βρίσκονται στην πρώτη στροφή του πάρκου αριστερά όπως ερχόμαστε από το άγαλμα του Κωνσταντίνου.
Δείτε φωτογραφίες από την προτομή εδώ
Δείτε βίντεο για τον Καραϊσκάκη Ι
Μια μυθική προσωπικότητα όπως αυτή του Γεώργιου Καραϊσκάκη δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη τη τέχνη. Γράφτηκαν ποιήματα & τραγούδια εμπνευσμένα από την λεβεντιά του Ρουμελιώτη οπλαρχηγού μερικά από τα οποία παραθέτω παρακάτω:
"Καραϊσκάκης" μουσική του Κώστα Χατζή και στίχοι του Ξενοφώντα Φιλέρη. Ερμηνεύει ο Κώστας Χατζής.
"Ωδή το Γεώργιο Καραϊσκάκη" μουσική - στίχοι - ερμηνεία : Διονύσης Σαββόπουλος
"Ο Καραϊσκάκης" μουσική του Γιώργου Κριμιζάκη, στίχοι του Πυθαγόρα και ερμηνεία του Γιάννη Πουλούπουλου
"Η Θανή του Καραϊσκάκη" δημοτικό, άγνωστος ερμηνευτής
"Το Τραγούδι του Καραϊσκάκη" στίχοι του Θεόδωρου Σάντα, μουσική του Θεόδωρου Τσαμπατζίδη, ερμηνεία της Ευγενίας Ξεφτέρη.
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία
- Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Αντωνοπούλου Ζέτα, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003
