Το μνημείο πεσόντων στην Άρτα

Ακριβώς απέναντι από το σήμα-κατατεθέν της Άρτας - το ναό της Παρηγορήτισσας - και σε απόσταση πενήντα μέτρων δυτικά αυτού βρίσκεται μια μικρή πλατεία η οποία φέρει το όνομα του Φιλικού Νικόλαου Σκουφά. Σε αυτήν την πλατεία είναι τοποθετημένο το μνημείο πεσόντων της Άρτας.

Το συγκεκριμένο μνημείο δεν ονοματίζει συγκεκριμένα πρόσωπα ούτε αναφέρεται σε συγκεκριμένους πολεμικούς αγώνες. Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη εντοιχισμένη πάνω σε πέτρινο τοίχο. Πάνω της απεικονίζεται ανάγλυφα μια γυναικεία μορφή σε στάση προφίλ. Τα μακριά της μαλλιά είναι πιασμένα στην κορυφή της κεφαλής, στο δεξί της χέρι κρατά μια αναμμένη φλόγα και στο αριστερό της φύλλα δάφνης. Στην αριστερή πλευρά της στήλης, κάτω από την φλόγα, είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

ΕΔΩ ΔΕΝ ΞΕΧΩΡΙ

ΖΟΥΝ ΜΕ ΟΝΟΜΑΤΑ

ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΣΤΗ ΔΟ

ΞΑ ΣΜΙΓΟΥΝ ΌΛΟΙ

ΚΑΙ ΈΝΑΣ ΕΙΝΑΙ

ΌΛΟΙ ΑΥΤΟΙ

ΠΟΛΕΜΗΣ

Το έργο φέρει εγχάρακτη την υπογραφή του γλύπτη Νικόλα Παυλόπουλου:

Νικόλας γλύπτης

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο των Σουλιωτών στην Άρτα

Καθώς ο επισκέπτης εισέρχεται στην πόλη της Άρτας από τη νότια είσοδο της, συναντά στο αριστερό του χέρι πάνω στον περιφερειακό δρόμο στο σημείο όπου αυτός τέμνεται με την οδό Στρατώνος που οδηγεί στα νεκροταφεία, το μνημείο προς τιμήν των μαχών που έδωσαν οι Σουλιώτες στην Άρτα και τις γύρω από αυτήν περιοχές.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη κάθετα τοποθετημένη πάνω σε τσιμεντένιο βάθρο. Στην κορυφή της υπάρχει ένας ανάγλυφος σταυρός τοποθετημένος μέσα σε στεφάνι από φύλλα δάφνης. Πάνω στο σταυρό είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΤΟΙΣ ΗΡΩΪΚΟΙΣ ΠΡΟΜΑΧΟΙΣ

ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

Από κάτω ακολουθούν εγχάρακτες οι μάχες των Σουλιωτών στην Άρτα:

ΣΤΗΛΗ ΤΙΜΗΣ

1762 - ΚΑΤΑ ΜΑΞΟΥΤ ΆΡΤΗΣ: ΛΈΛΟΒΑ-ΆΡΤΑ

1763 - 17-7 ΔΙΩΞΙΣ: ΔΕΡΒΙΖΙΑΝΑ ΆΡΤΑΝ

1772 - ΚΑΤΑ ΤΣΑΠΑΡΗ, ΣΑΜΕΤ: ΓΛΥΚΗ - ΆΡΤΑ

1804 - ΙΑΝ-22-4 ΚΑΤΑ ΑΛΗ ΠΑΣΑ: ΘΥΣΙΑ

ΕΙΣ ΣΕΛΤΣΟ, ΝΙΓΚΟΖΙ, ΓΕΦΥΡΑ ΚΟΡΑΚΟΥ

1820-ΔΕΚ-ΚΑΤΑ ΙΠΠΙΚΟΥ: ΚΟΥΜΖΑΔΕΣ

1821 - ΙΑΝ- ΛΕΛΟΒ, ΣΤΡΕΒΙΝΑ 12-3 ΦΙΛΙΠΠΙΑΣ

19-3 ΚΑΤΑ ΠΑΣΟΜΠΕΗ: ΟΛΥΤΣΙΚΑ-ΆΡΤΑ

7-4 ΚΑΤΑ ΧΑΣΑΝ ΠΑΣΑ: ΛΑΚΚΑ-ΆΡΤΑ

ΜΑΪ-ΙΟΥΛ-ΚΟΜΠΟΤΙ, ΠΛΑΚΑ, ΆΓΝΑΝΤΑ

28-9-ΠΕΝΤΕ ΠΗΓΑΔΙΑ-ΆΡΤΑ 14-11-ΜΑΡΑΤΙ

15-11 3-12- ΆΡΤΑ: ΓΕΦΥΡΑ, ΚΑΤΩ ΠΑΝΑΓΙΑ

1822 - 20 - 6 ΚΑΤΑ ΟΜΕΡ ΒΡΥΩΝΗ: ΠΛΑΚΑ

4-7 ΚΑΤΑ ΚΙΟΥΤΑΧΗ, ΙΣΜΑΗΛ ΠΑΣΑ: ΠΕΤΑ

Αριστερά και δεξιά της στήλης υπάρχουν δυο ανάγλυφες μαρμάρινες στήλες μικρότερου μεγέθους. Στην αριστερή είναι χαραγμένη η λέξη ΆΡΤΑ ενώ στη δεξιά αναγράφονται τα παρακάτω λόγια:

ΣΟΥΛΙ

1762 - 1822

ΑΓΩΝΕΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

ΕΙΣ ΤΟΝ

ΝΟΜΟΝ ΆΡΤΗΣ

Τέλος, στην πρόσοψη του βάθρου πάνω στο οποίο εδράζονται οι τρεις προαναφερθείσες μαρμάρινες στήλες είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΆΡΤΑ ΠΟΛΕΜΟΙ ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ ΜΕ ΣΟΥΛΙΩΤΑΣ

ΗΓΗΤΟΡΑΣ 1854 1878 1897 1912 1942 κ.α.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Άρτα

Η πόλη της Άρτας όπως και πολλές ακόμα ελληνικές πόλεις πριν την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου φιλοξενούσε έναν μεγάλο αριθμό Εβραίων κατοίκων. Η Εβραϊκή κοινότητα της Άρτας ήταν οργανωμένη, αναγνωρισμένη από το κράτος, είχε τη δική της συναγωγή, σχολείο και νεκροταφείο και αποτελούσε ενεργό κομμάτι της κοινωνικής ζωής της πόλης.

Με την έκρηξη του πολέμου και την κάθοδο των Ναζί στην Ελλάδα, η αρτινή Εβραϊκή κοινότητα οδηγήθηκε σε απόλυτη σχεδόν διάλυση αφού το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της οδηγήθηκε στην εξόντωση μέσω των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Μετά το πέρας του πολέμου, η κοινότητα αριθμούσε πλέον ελάχιστα άτομα. Οι λίγοι επιζήσαντες μετακόμισαν σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού και η κοινότητα διαλύθηκε επίσημα το 1959.

Στο σημείο όπου βρισκόταν η εβραϊκή συναγωγή "Γκρέκα", ακριβώς δίπλα από την κεντρική νότια είσοδο του κάστρου της πόλης, έχει τοποθετηθεί αναμνηστική πλάκα η οποία μνημονεύει την εξόντωση 324 Εβραίων της Άρτας στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το έργο είναι μια αναμνηστική πλάκα, ορθογώνιου σχήματος, κατασκευασμένη από μάρμαρο. Στην πρόσοψη του αποδίδεται η επτάφωτος λυχνία, στα εβραϊκά μενορά, σύμβολο των πανταχού Εβραίων, ως δέντρο με φύλλα να ξεπηδούν από τις άκρες της. Μπροστά από την πλάκα υπάρχει το βάθρο πάνω στο οποίο αναπαρίσταται ανάγλυφα ένα ανοιχτό βιβλίο. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ 324 ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ

ΆΡΤΑΣ ΠΟΥ ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΑΝ ΣΤΑ ΝΑΖΙΣΤΙΚΑ 

ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ 

ΔΗΜΟΣ ΑΡΤΑΙΩΝ

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Τα αποκαλυπτήρια του έργου πραγματοποιήθηκαν το 2004. Το όνομα του δημιουργού καλλιτέχνη δεν είναι γνωστό.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του Γιώργου Κοτζιούλα στην Άρτα

Η προτομή του Ηπειρώτη ποιητή Γεώργιου Κοτζιούλα είναι τοποθετημένη σε μικρό πάρκο στην ανατολική αρχή της κεντρικής οδού της Άρτας, της οδού Νικόλαου Σκουφά. Ο Δήμος των Αρταίων τοποθέτησε την προτομή του ποιητή σε ανάμνηση των ετών που εκείνος έζησε στην πόλη σπουδάζοντας στο τοπικό Γυμνάσιο.

Η προτομή είναι κατασκευασμένη από ορείχαλκο. Ο Κοτζιούλας αποδίδεται σε μέση ηλικία. Είναι φαλακρός και φοράει σακάκι και πουκάμισο. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφονται τα λόγια:

ΓΙΩΡΓΟΣ

ΚΟΤΖΙΟΥΛΑΣ

Το έργο είναι ανυπόγραφο. Η Τζουάνα Σοφία στην πτυχιακή της εργασία με τίτλο "Δημόσια Μνημεία και Τοπική Ιστορία στην Άρτα" (Φλώρινα, 2017) αποδίδει το έργο στον Ηπειρώτη γλύπτη Θεόδωρο Παπαγιάννη.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το μνημείο πεσόντων του πολέμου του 1897 στην Άρτα

Η πόλη της Άρτας προσαρτήθηκε στο ελληνικό κράτος μαζί με την Θεσσαλία το έτος 1881. Δεκαέξι χρόνια αργότερα, παραμονές του ελληνο-τουρκικού πολέμου του 1897, του πολέμου της Μελούνας όπως είναι γνωστός, αποτελούσε παραμεθόριο περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ήταν ορμητήριο για τον ελληνικό στρατό ο οποίος στόχευε σε μια πιθανή εξόρμηση από αυτήν προς την υπόλοιπη Ήπειρο. Η καταστροφική κατάληξη εκείνου του πολέμου είναι γνωστή.

Σε ανάμνηση των πεσόντων εκείνου του πολέμου στη γη της Ηπείρου, υπάρχει μνημείο τοποθετημένο στην περιφερειακή οδό της πόλης. Το έργο βρίσκεται σε πάρκο εκατό μέτρα βορείως του κτιρίου των ΚΤΕΛ, στις ανατολικές παρυφές της πόλης. Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου τριών μέτρων. Η στήλη εδράζεται πάνω σε βάθρο το οποίο με τη σειρά του εδράζεται πάνω σε βάση δύο επιπέδων. Δεν αναγράφονται πουθενά τα ονόματα των πεσόντων, η υπογραφή του γλύπτη ή το έτος της κατασκευής. Η μόνη επιγραφή βρίσκεται στην πρόσοψη του μνημείου και αναγράφει τα παρακάτω:

ΤΟΙΣ

ΥΠΕΡ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΔΟΥΛΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

ΠΕΣΟΥΣΙΝ ΕΝ ΗΠΕΙΡΩ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΤΟΥ 1897

Η Τζουάνα Σοφία στην πτυχιακή της εργασία με θέα "Δημόσια μνημεία και τοπική ιστορία στην Άρτα" (Φλώρινα, 2017) ισχυρίζεται πως το μνημείο στήθηκε με χορηγία του ελληνικού στρατού έπειτα από πρόταση του Συνταγματάρχη Μιλτιάδη Δόξα και τα αποκαλυπτήρια του πραγματοποιήθηκαν στης 14 Σεπτεμβρίου του 1903. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Φωτογραφίες από το ναό του αγίου Σπυρίδωνα στην Άρτα

Φωτογραφίες από το ναό του αγίου Γεωργίου στο Κομπότι της Άρτας

Εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες στο
πίσω μέρος του ναού

Εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στο κωδωνοστάσιο

Επιγραφή στο κωδωνοστάσιο, αλλοιωμένη με το
πέρασμα του χρόνου

Φωτογραφίες από τον ανδριάντα του Νικόλαου Σκουφά στο Κομπότι της Άρτας

Η υπογραφή του γλύπτη

Φωτογραφίες από το ταφικό μνημείο του Κωνσταντίνου Γεροστάθη στο Κομπότι

Φωτογραφίες από το ναό του Παντοκράτορα στην Άρτα

Φωτογραφίες από το ναό της Παντάνασσας στα βόρεια της Φιλιππιάδας (επί της οδού Άρτας Ιωαννίνων)

Η προτομή του Κώστα Κρυστάλλη στην Άρτα

Η προτομή του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη βρίσκεται σε πλατεία απέναντι από τα ΚΤΕΛ στη νότια είσοδο της πόλης της Άρτας. Σε τούτη την πόλη τελείωσε τον βίο του ο Συρρακιώτης ποιητής και μάλιστα ο τάφος του σώζεται μέχρι και τις μέρες μας στο νεκροταφείο της πόλης.

Η προτομή είναι κατασκευασμένη από μάρμαρο. Κατασκευάστηκε το 1925 από τον σπουδαίο γλύπτη Θωμά Θωμόπουλο. Ο Κρυστάλλης αναπαρίσταται σε νεαρή ηλικία με μουστάκι και κοντά μαλλιά. Το κεφάλι του είναι στραμμένο προς τα αριστερά. Η προτομή εδράζεται πάνω σε ψηλό βάθρου ύψους τριών μέτρων. Πάνω στο πέτρινο βάθρο υπάρχει εντοιχισμένο όμορφο μαρμάρινο ανάγλυφο το οποίο απεικονίζει μια άρπα, μια φλογέρα, μια γκλίτσα, ένα ακόμα πνευστό όργανο κι ένα ανοιχτό βιβλίο μέσα στο οποίο είναι χαραγμένα τα λόγια:

"ΤΑ 

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΤΑΝΗΣ

+1894"

Στην βάση του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΚΡΥΣΤΑΛΛΗΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009

Το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στην Άρτα

Το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης είναι τοποθετημένο στην κεντρική πλατεία της Άρτας, απέναντι από τον ορθόδοξο ναό του αγίου Δημητρίου. 

Το μνημείο κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Δημήτριο Τσιρογιάννη. Τα αποκαλυπτήρια του πραγματοποιήθηκαν τον Μάρτιο του 2005. Πάνω σε μια μαρμάρινη στήλη είναι τοποθετημένο ένα μεταλλικό ανάγλυφο. Το ανάγλυφο αναπαριστά πέντε μορφές: ξεκινώντας από τα αριστερά όπως κοιτάμε το μνημείο προπορεύεται μια γυναικεία μορφή η οποία έχει φτερά και κρατά στο υψωμένο χέρι της ένα περιστέρι. Είναι η Ειρήνη (σύμβολο της οποίας είναι το περιστέρι). Την ακολουθούν δυο αρματωμένοι αντάρτες με τουφέκια ενώ στο τέλος της παράστασης υπάρχει ένας ετοιμοθάνατος αντάρτης και μια γυναίκα από πάνω του η οποία τον μοιρολογεί. Κάτω από το ανάγλυφο υπάρχουν χαραγμένα δυο δάφνινα στεφάνια και ανάμεσα σε αυτά αναγράφονται τα λόγια:

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ

ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΑ

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΞΕΝΗ ΚΑΤΟΧΗ

1941 - 1945

"Η μεγαλοσύνη στα έθνη

δεν μετριέται με το στρέμμα

με της καρδιάς το πύρωμα

μετριέται και με το αίμα"

Κωστής Παλαμάς

Στο πίσω μέρος της στήλης υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΠΑΓΙΟ ΑΙΤΗΜΑ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

1941 - 44 Ν. ΆΡΤΑΣ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2005

ΠΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ

ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΑΡΤΑΙΩΝ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το γλυπτό "Εύζωνας" στην Άρτα

Στην δυτική είσοδο της Άρτας και πάνω σε διαχωριστική νησίδα μεταξύ της περιφερειακής οδού και της οδού Αλ. Ζάρα (τριακόσια μέτρα ανατολικά του περίφημου γεφυριού της πόλης) βρίσκεται τοποθετημένο το γλυπτό προς τιμήν του Έλληνα Εύζωνα πολεμιστή. Στους κατοίκους της πόλης είναι γνωστό ως "ο Εύζωνας".

Πρόκειται για έναν ορειχάλκινο ανδριάντα ο οποίος κατασκευάστηκε το 1966 από τον γλύπτη Λευτέρη Βαλάκα. Ο Εύζωνας αποδίδεται την ώρα της μάχης. Φοράει τσαρούχια, φουστανέλα, χιτώνιο και το καπέλο με την χαρακτηριστική φούντα. Στην πλάτη του φοράει σάκο εκστρατείας. Στα δυο του χέρα κρατά το τουφέκι του και εφ' όπλου λόγχη με το αριστερό πόδι προτεταμένο είναι έτοιμος να ορμήσει προς τα εμπρός. Το γλυπτό εδράζεται πάνω σε τσιμεντένιο βάθρο ενώ γύρω από αυτό έχον τοποθετηθεί πέτρες και μικροί βράχοι. 

Πάνω στη βάση του γλυπτού εντοπίζουμε εγχάρακτη την υπογραφή του γλύπτη:

Λ. ΒΑΛΑΚΑΣ

ΓΛΥΠΤΗΣ

Ακριβώς από κάτω σε εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα αναγράφονται τα λόγια:

ΧΥΤΕΥΣΙΣ 301 Ε.Β.

ΔΕΚ. 1968

Εδώ μνημονεύεται το 301 στρατιωτικό εργοστάσιο βάσεως. Ο Παπασταύρος δίνει ως έτος κατασκευής το 1966. Προφανώς τότε κατασκευάστηκε το πρόπλασμα, τον Δεκέμβρη του 1968 έγινε η χύτευση σε χαλκό και τοποθετήθηκε αργότερα. Τον Παπασταύρο επιβεβαιώνει και η επίσημη ιστοσελίδα του γλύπτη η οποία αναφέρει πως το Βαλάκας κατασκεύασε το έργο όντας στρατιώτης κατά τα έτη 1965 - 1967. Μάλιστα, η επίσημη ονομασία του έργο καταγράφεται ως "Ο Τσολιάς του 17΄" (βλ. βιβλιογραφία).

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009
• Επίσημη ιστοσελίδα Λευτέρη Βαλάκα, Βιογραφία

Ο ανδριάντας του Γεώργιου Καραϊσκάκη στην Άρτα

Ο ορειχάλκινος ανδριάντας το αγωνιστή του 1821 Γεώργιου Καραϊσκάκη βρίσκεται στα ανατολικά τείχη του κάστρου της πόλης, κοντά στην περιφερειακή οδό. Κατασκευάστηκε το 1975 από τον γλύπτη Ιάσονα Παπαδημητρίου. 

Ο Καραϊσκάκης αποδίδεται σε μέση ηλικία. Φοράει τσαρούχια, φουστανέλα, γιλέκο και φέσι στο κεφάλι. Στη μέση του έχει ζωσμένες δυο πιστόλες και ένα μαχαίρι. Έχει παχύ, μακρόστενο μουστάκι και μακριά μαλλιά. Στο αριστερό του χέρι κρατάει το γιαταγάνι του. Στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ

ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

ΤΟΥ 1821

ΓΕΝΝΗΘΕΙΣ ΕΙΣ ΣΚΟΥΛΗΚΑΡΙΑΝ ΑΡΤΗΣ

εγώ πεθαίνω.

Όμως εσείς να είσθε μονιασμένοι

και να βαστήξετε την πατρίδα.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009

Ο ανδριάντας του Ναπολέοντα Ζέρβα στην Άρτα

O ανδριάντας το αρχηγού το ΕΔΕΣ Ναπολέοντα Ζέρβα βρίσκεται σε πλατεία επί της περιφερειακής οδού στην ανατολική πλευρά της πόλης της Άρτας. 

Πρόκειται για μια κατασκευή μνημειακών διαστάσεων. Ο ορειχάλκινος ανδριάντας είναι τοποθετημένος πάω σε βάθρο περίπου τεσσάρων μέτρων. Ο Ζέρβας αναπαρίσταται με στρατιωτική στολή. Έχει μουστάκι και πυκνό μούσι. Έχει περασμένο το δεξί του χέρι στην τσέπη του χιτωνίου του ενώ το δεξί είναι υψωμένο οριζοντίως στον αέρα δείχνοντας στο βάθος του ορίζοντα. Πάνω στην πρόσοψη του βάθρου είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΖΕΡΒΑΣ

ΝΑΠΟΛΕΩΝ

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

1891 - 1957

ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΡΧΗΓΟΣ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ

ΕΔΕΣ - ΕΟΕΑ

1941 - 1945

Στα πλαϊνά του βάθρου είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΡΑΝΩ ΠΟΛΙΤΩΝ ΝΟΜΩΝ

ΑΡΤΗΣ ΛOΙΠΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ

ΣΥΜΒΟΛΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΝEΡ

ΓΗΘΕΝΤΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ ΑΡΤΗΣ

ΕΠΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΝ ΕΤΕΣΙ 1967 - 1969

Βλέπουμε λοιπόν ότι ο έρανος διενεργήθηκε κατά τα έτη 1967 - 1969. Την κατασκευή του έργου το οποίο εν τέλει τοποθετήθηκε το 1969 ανέλαβε ο γλύπτης Ιάσων Παπαδημητρίου. Πίσω από τον ανδριάντα υπάρχουν περιμετρικά της πλατείας πέντε στήλες. Πάνω σε αυτές τις στήλες υπάρχουν εντοιχισμένα ορειχάλκινα ανάγλυφα τα οποία μνημονεύουν τις μάχες που έδωσε ο Ζέρβας κατά την εθνική αντίσταση. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009

Ο έφιππος ανδριάντας του Πύρρου στην Άρτα

Στην πλατεία Κιλκίς στην πόλη της Άρτας, εκατόν πενήντα περίπου μέτρα βορειοδυτικά της Παρηγορήτισσας, βρίσκεται τοποθετημένος ο έφιππος ανδριάντας του βασιλιά Πύρρου. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη δημιουργία του γλύπτη Στέλιου Τριάντη. Τοποθετήθηκε το έτος 1997.

Ο Πύρρος αναπαρίσταται με πολεμική ενδυμασία. Φοράει περικεφαλαία, θώρακα και μανδύα στην πλάτη. Με το αριστερό του χέρι κρατά τα χαλινάρια του αλόγου του ενώ με το δεξί το σπαθί του. Το μπροστινό αριστερό πόδι του αλόγου είναι σηκωμένο. Στην πρόσοψη το βάθρου υπάρχει μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΠΥΡΡΟΣ

ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

Σε έτερη μεταλλική πλάκα η οποία είναι επίσης εντοιχισμένη στο βάθρο αναγράφονται τα ονόματα του χορηγού και του γλύπτη καθώς και το έτος τοποθέτησης:

ΚΛΕΩΝ ΤΣΕΤΗΣ ΕΧΟΡΗΓΗΣΕΝ

ΣΤΕΛΙΟΣ ΤΡΙΑΝΤΗΣ ΕΠΟΙΗΣΕΝ

ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΤΟ ΈΤΟΣ 1997 ΕΠΙ

ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΚΩΣΤΑ ΒΑΓΙΑ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009

Ο ανδριάντας του Μάξιμου Γραικού στην Άρτα

Ο Μάξιμος Γραικός υπήρξε μοναχός της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο οποίος γεννήθηκε στην Άρτα και έδρασε κυρίως στη Ρωσία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον τιμά ως άγιο.

Ο ανδριάντας του βρίσκεται σε αλσύλλιο επί της περιφερειακής οδού στο ανατολικό τμήμα της πόλης της Άρτας. Το έργο κατασκευάστηκε το 1979 από τον Ηπειρώτη γλύπτη Στέλιο Τριάντη. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη κατασκευή. Ο Μάξιμος Γραικός αναπαρίσταται καθιστός. Έχει πυκνή, μακριά γενειάδα και φέρει ιερατική αμφίεση. Στα χέρια του κρατά ένα ανοιχτό βιβλίο. Στην πρόσοψη του πέτρινου βάθρου υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα παρακάτω λόγια:

ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΓΡΑΙΚΟΣ

ΆΡΤΑ 1470 - ΜΟΣΧΑ 1556

MAXIMUS GRAECUS

Στο πίσω μέρος του βάθρου υπάρχει έτερη εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα η οποία αναγράφει τα λόγια:

Ο ΑΝΔΡΙΑΝΤΑΣ ΑΥΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΤΕΚΝΟΥ ΤΗΣ ΆΡΤΑΣ

ΜΑΞΙΜΟΥ ΤΟΥ ΓΡΑΙΚΟΥ

ΈΡΓΟ ΤΟΥ ΓΛΥΠΤΗ ΣΤΕΛΙΟΥ ΤΡΙΑΝΤΗ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΚΕ ΤΟ 1979 ΚΑΙ ΣΤΗΘΗΚΕ ΤΟ 1980

ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑ

ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΆΡΤΑΣ "ΣΚΟΥΦΑΣ"

ΚΑΙ ΜΕ ΔΑΠΑΝΗ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΗΑΣ ΆΡΤΑΣ ΚΑΙ ΑΡΤΙΝΩΝ

Η ΧΑΛΚΟΧΥΤΕΥΣΗ ΈΓΙΝΕ ΣΤΟ 301 ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΒΑΣΕΩΣ

Πάνω στο έργο εντοπίζουμε εγχάρακτη την υπογραφή του γλύπτη και το έτος κατασκευής:

Σ. ΤΡΙΑΝΤΗΣ 

1979

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009

Η προτομή του Γεώργιου Παπαγεωργίου - Ράγκου στην Άρτα

Η προτομή του λογοτέχνη Γεώργιου Παπαγεωργίου Ράγκου βρίσκεται σε αλσύλλιο επί της περιφερειακής οδού στο ανατολικό τμήμα της πόλης της Άρτας. Είναι κατασκευασμένη από ορείχαλκο. Δημιουργός της υπήρξε ο γλύπτης Στρατής Φιλιππότης το έτος 1970.

Ο Ράγκος αναπαρίσταται σε μεγάλη ηλικία. Φοράει σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Έχει μεγάλο μέτωπο και κοντά μαλλιά. Στην πρόσοψη το βάθρο υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΓΩΡΓΙΟΣ Ι. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ - ΡΑΓΚΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ - ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ

1907 - 1965

Στην αριστερή πλευρά του βάθρου υπάρχουν δυο εντοιχισμένες μεταλλικές πλάκες στις οποίες αναγράφονται αντιστοίχως τα λόγια:

ΔΩΡΕΑ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΝΩΝ

ΑΘΗΝΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ"

ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΙΩΑΝ. Κ.ΣΚΟΥΤΑ

ΓΛΥΠΤΗΣ: ΣΤΡΑΤΗΣ Ι. ΦΙΛΙΠΠΟΤΗΣ

ΦΡΟΝΤΙΔΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

"Ο ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ"

ΆΡΤΑ 1996

Κι εδώ ισχύει για τη δεύτερη ημερομηνία ότι έγραψα και για την προτομή του Περάνθη που βρίσκεται παραδίπλα.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009

Η προτομή του Μιχάλη Περάνθη στην Άρτα

Ο Μιχαήλ Περάνθης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πνευματικούς ανθρώπους της Άρτας του προηγούμενου αιώνα. Η προτομή του βρίσκεται σε αλσύλλιο επί της περιφερειακή οδού στις ανατολικές εσχατιές της Άρτας.

Το έργο αναπαριστά μόνο το κεφάλι του Περάνθη. Είναι μέσης ηλικίας με φαλάκρα στο εμπρόσθιο μέρος της κεφαλής. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΜΙΧΑΗΛ ΠΕΡΑΝΘΗΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Στην αριστερή πλευρά του βάθρου υπάρχουν δυο εντοιχισμένες μεταλλικές πλάκες οι οποίες αναγράφουν αντίστοιχα το όνομα του χορηγού και του γλύπτη:

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ

ΝΙΚΗΣ ΠΕΡΑΝΘΗ

ΓΛΥΠΤΗΣ ΝΙΚΟΣ ΠΕΡΑΝΤΙΝΟΣ

ΦΡΟΝΤΙΔΑ 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

"Ο ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ"

ΆΡΤΑ 1996

Όπως ορθώς σημειώνει ο Παπασταύρος ο Περαντινός φιλοτέχνησε την προτομή το 1975.  Η ημερομηνία που αναγράφεται στην δεύτερη πλάκα προφανώς αναφέρεται στο έτος συντήρησης και ανάδειξης του έργου. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Βιβλιογραφία

• Ιωαννίνων Γλυπτοθήκη, Αναστάσιος Παπασταύρος, Εκδόσεις Apeirotan, Ιωάννινα, 2009