Φωτογραφίες από την κρήνη στον άγιο Νικόλαο της Βλάστης

Φωτογραφίες από την οικία του Χριστόδουλου Γαλάνου στη Βλάστη

Φωτογραφίες από την οικία Πασπαλιάρη στη Βλάστη

Φωτογραφίες από την οικία του Ζήκου Τσίρου στη Βλάστη

Φωτογραφίες από την οικία Βαλακτσή στη Βλάστη

Φωτογραφίες από την κρήνη της οικογένειας Σαμαρά στη Βλάστη

Φωτογραφίες από την κρήνη του Χρήστου Παληού (1987) στη Βλάστη

Φωτογραφίες από το Σουηδικό εργοστάσιο στη Βλάστη

Η κρήνη του Ρουστατέλη στη Βλάστη

Η κρήνη του Ρουστατέλη βρίσκεται στον οικισμό της Βλάστης, διακόσια περίπου μέτρα δυτικά της κεντρικής πλατείας του χωριού, πάνω στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί προς το Σισάνι.

Πρόκειται για μια πέτρινη κατασκευή ύψους περίπου δυο μέτρων και μήκους περίπου τεσσάρων. Η βρύση είναι τοποθετημένη στο κέντρο και κάτω από αυτήν υπάρχει μια ορθογώνια γούρνα. Δεξιά και αριστερά της βρύσης υπάρχουν καμάρες σε καθεμία από τις οποίες είναι τοποθετημένη μια έξεργη στάμνα βαμμένη με κεραμιδί χρώμα και στολισμένη με έξεργη φυτική διακόσμηση.

Η κρήνη σύμφωνα με μαρτυρίες χωριανών, είναι προπολεμική η κατασκευή της δηλαδή χρονολογείται πριν την έναρξη του ΒΠΠ. Η κατασκευή που συναντά ο επισκέπτης στις μέρες μας είναι προσφάτως αναπαλαιωμένη. Η κρήνη έλαβε το όνομα της όχι από τον χορηγό της κατασκευής της αλλά από το γεγονός ότι σε εκείνη τη γειτονιά υπήρχε η οικία του Ρουστατέλη. Έτσι, έμεινε στους χωριανούς η ονομασία «στου Ρουστατέλη». 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη στον περιφερειακό δρόμο της Βλάστης

Ο περιφερειακός δρόμος της Βλάστης είναι αυτός που ξεκινάει από το κτήμα Γιαννιώτη στη βόρεια πλευρά του χωριού, διασχίζει κυκλικά τα λιβάδια και καταλήγει στη νοτιοδυτική πλευρά συναντώντας τον κεντρικό επαρχιακό δρόμο που οδηγεί προς το Σισάνι.

Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου (σε ευθεία γραμμή) βορειοδυτικά από το κέντρο της Βλάστης και τριακοσίων μέτρων νοτιοδυτικά από την κτηνοτροφική μονάδα, πάνω στον περιφερειακό δρόμο, υπάρχει κρήνη με κιόσκι. Πρόκειται για μια πέτρινη κατασκευή η οποία καλύπτεται με ξύλινο στέγαστρο η σκεπή του οποίου είναι ντυμένη με κεραμίδια. Όπως η συντριπτική πλειοψηφία των κρηνών της Βλάστης, έτσι και αυτή είναι αναπαλαιωμένη. Την αναπαλαίωση ανέλαβε η Τασούλα Τριανταφύλλου το 1999. Το όνομα της δεν αναγράφεται πουθενά όμως το έτος της αναπαλαίωσης είναι χαραγμένο στην αριστερή κολόνα του στεγάστρου. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη της οικογένειας Μουστάκα στη Βλάστη

Η κρήνη της οικογένειας Μουστάκα βρίσκεται στον περίβολο του ορθόδοξου ναού του αγίου Γεωργίου, στον οικισμό της Βλάστης. Πρόκειται για μια μικρή, τσιμεντένια κατασκευή ύψους ενός περίπου μέτρου. Στη βάση της υπάρχει μια μικρή γούρνα ενώ πάνω από τη βρύση υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα η οποία αναγράφει τα παρακάτω αναφορικά με τον χορηγό και το έτος της κατασκευής:

ΔΑΠΑΝΗ

ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΜΟΥΣΤΑΚΑ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΜΙΧΑΗΛ

ΓΕΩΡ. ΜΟΥΣΤΑΚΑ ΚΑΙ

ΜΑΙΡΗΣ ΜΟΥΣΤΑΚΑ

ΒΑΡΒΑΡΟΥΣΗ ΈΤΟΣ 1992

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το ξωκλήσι των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Βλάστη

Το ξωκλήσι των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης βρίσκεται στην είσοδο του οικισμού της Βλάστης, πάνω στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει το χωριό με την πόλη της Πτολεμαΐδας, στην περιοχή που ονομάζεται Καραδόλακας.

Πρόκειται για έναν μονόχωρο ναΐσκο χτισμένο εξ’ ολοκλήρου από πέτρα. Η σκεπή είναι καλυμμένη με κεραμίδια και στην κορυφή του τρούλου υπάρχει έξεργος μεταλλικός σταυρός. Υπάρχουν δυο μεταλλικά παράθυρα, ένα στο βορρά και ένα στο νότο ενώ η κεντρική θύρα βρίσκεται στη δυτική πλευρά. Είναι σιδερένια, βαμμένη με χρώμα μπλε ενώ δεξιά και αριστερά της υπάρχουν ζωγραφισμένοι μάλλον με πρόχειρο τρόπο δυο σταυροί του ίδιου χρώματος.

Το εκκλησάκι χτίστηκε κάπου στη δεκαετία του 1970 έπειτα από χορηγία της Γκόγκα Γλυκερίας του Παντελή. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το ξωκλήσι του αγίου Κοσμά και του αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου στη Βλάστη

Καθώς ο επισκέπτης ανηφορίζει προς τον οικισμό της Βλάστης από τον επαρχιακό, ασφαλτοστρωμένο δρόμο που συνδέει το χωριό με τους οικισμούς του εορδαϊκού κάμπου και την πόλη της Πτολεμαΐδας, συναντά στο δεξί του χέρι το ξωκλήσι του αγίου Κοσμά και του αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου.

Το ξωκλήσι είναι χτισμένο ένα χιλιόμετρο περίπου βορειοανατολικά του οικισμού, σε αλσύλλιο πάνω στο σταυροδρόμι όπου συναντιούνται από τη μία ο δρόμος που οδηγεί προς την Πτολεμαΐδα και από την άλλη ο δρόμος που οδηγεί προς το μοναστήρι του αγίου Παντελεήμονα. Η περιοχή αυτή ονομάζεται από τους ντόπιους, σταυροδρόμι.

Το εκκλησάκι χτίστηκε τη δεκαετία του 1960 από τον Βλατσιώτη Ιωάννη Ζιάμο ο οποίος υπήρξε όχι μόνο χτίστης αλλά και αποκλειστικός χορηγός του έργου. Ο ναός είναι αφιερωμένος στον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και στον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο. Ο Ζιάμος τον έχτισε θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη του αδερφού του ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Γερμανούς κατά την διάρκεια της Κατοχής.

Πρόκειται για ένα μικρό ναό χτισμένο στο ρυθμό του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο. Η σκεπή είναι καλυμμένη με κεραμίδια και στην κορυφή του τρούλου υπάρχει έξεργος μεταλλικός σταυρός. Δύο μεταλλικοί σταυροί υπάρχουν επίσης τοποθετημένοι στην κορυφή των δυο καμπαναριών τα οποία είναι ενσωματωμένα στο σώμα του κυρίως ναού, στη δυτική πλευρά όπου βρίσκεται και η κεντρική θύρα. Σε κάθε ένα από τα καμπαναριά αναγράφονται αντιστοίχως τα λόγια:

ΆΓΙΟC

KOCMAC

ΆΓΙΟC

XΡYCOCTOMOC

Στη νότια πλευρά του ναού υπάρχει εντοιχισμένο ψηφιδωτό το οποίο απεικονίζει τον Ιησού Χριστό. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το παρεκκλήσι των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Βλάστη

Καθ’ οδόν προς τα νεκροταφεία της Βλάστης και λίγο πριν φτάσει στον προορισμό του ο επισκέπτης συναντά στο δεξί του χέρι το παρεκκλήσι των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Πρόκειται για έναν μικρό, μονόχωρο ναΐσκο ο οποίος κτίστηκε από τον Ιωάννη Ζιάμο έπειτα από χορηγία της Ευαγγελίας Φουρκιώτη και των γιων της στη μνήμη του συζύγου της Απόστολου Φουρκιώτη. Η σκεπή του ναού είναι καλυμμένη με κεραμίδια και στην κορυφή της πρόσοψης υπάρχει έξεργος, μεταλλικός σταυρός. Επίσης, υπάρχει από ένα παράθυρο στη βόρεια και τη νότια πλευρά. Πάνω από την κεντρική θύρα υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΔΩΡΕΑ

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ Α. ΦΟΥΡΚΙΩΤΗ

ΚΑΙ ΥΙΩΝ ΤΗΣ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

ΤΟΥ ΣΥΖΥΓΟΥ ΚΑΙ ΠΑΤΡΟΣ

ΤΟΥΣ ΑΠΟΣΤ. ΦΟΥΡΚΙΩΤΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΩΑΝΝΗ Μ. ΖΙΑΜΟΥ

Ο ναός είναι κτισμένος χαμηλότερα από το ύψος του δρόμου και σε αυτόν οδηγεί (από τον δρόμο προς το ναό) τσιμεντένια κλίμακα εννέα σκαλοπατιών.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη του παπα – Θόδωρου στη Βλάστη

Η κρήνη του παπα – Θόδωρου βρίσκεται πενήντα περίπου μέτρα νοτίως από την περιοχή που οι Βλατσιώτες ονομάζουν «κνιες» (εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η προτομή του Χρήστου Αργυράκου) πάνω στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Τον τίτλο της τον οφείλει στο γεγονός ότι εκεί κοντά βρισκόταν η οικία του ιερέα παπα – Θόδωρου.

Πρόκειται για μια τυπική Μπλατσιώτικη κρήνη, κατασκευασμένη εξ’ ολοκλήρου από πέτρα. Έχει ύψος περίπου δύο μέτρα και μήκος περίπου τρία. Η σκεπή είναι ξύλινη και καλύπτεται με κεραμίδια. Όπως η συντριπτική πλειοψηφία των κρηνών του χωριού έτσι και αυτή έχει τη βρύση της τοποθετημένη σε πολύ χαμηλό σημείο, πλάι στη γούρνα προφανώς για να διευκολύνεται το πότισμα των αιγοπροβάτων της περιοχής. Πάνω δεξιά στην πλάτη της κρήνης υπάρχει εντοιχισμένη ξύλινη πλάκα η οποία μας ενημερώνει πως και αυτή η κατασκευή όπως και άλλες ανακαινίσθηκε από τον Σύλλογο «Οι Φίλοι του Χειμώνα»:

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΘΗΚΕ ΤΟ 1996

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΒΛΑΣΤΗΣ

ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη "Βουλγάρικο" στη Βλάστη

Διακόσια περίπου μέτρα βορείως του ορθόδοξου ναού του αγίου Μάρκου στη Βλάστη βρίσκεται η κρήνη η οποία φέρει την ονομασία «Βουλγάρικο». Πρόκειται για μια μοναδική κατασκευή σε ολόκληρο το Δήμο της Εορδαίας αφού εν αντιθέσει με όλες τις υπόλοιπες κρήνες της περιοχής, αυτή είναι υπόγεια.

Η κρήνη βρίσκεται σε βάθος περίπου δύο μέτρων κάτω από τη γη. Σε αυτήν οδηγεί ένα πλακόστρωτο μονοπάτι μήκους περίπου είκοσι μέτρων ενώ δεξιά και αριστερά του μονοπατιού υπάρχουν πέτρινοι τοίχοι οι οποίοι στηρίζουν το χώμα. Οι τοίχοι ξεκινούν βαθμιδωτά για να φτάσουν στο χαμηλότερο βάθος το ύψος των δύο μέτρων. Δεξιά και αριστερά της βρύσης (η οποία είναι ακόμα ενεργή στις μέρες μας) υπάρχουν δυο εντοιχισμένα παγκάκια ενώ ως στέγαστρο χρησιμοποιείται πέτρινη τοξοειδής κατασκευή η οποία συγκρατεί και το χώμα που βρίσκεται ακριβώς από πάνω.

Εφαπτόμενο πάνω στον δυτικό τοίχο της κρήνης βρίσκεται ένα πέτρινο παγκάκι το οποίο έχει πέτρινη πλάτη ύψους περίπου δύο μέτρων και ξύλινο στέγαστρο καλυμμένο με κεραμίδια. Πάνω στην πλάτη υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΥ

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

(7.9.1999)

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009

Το μνημονευόμενο πρόσωπο ήταν Βλατσιώτης ο οποίος έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια του σεισμού στην Αθήνα το 1999. Το σπίτι του βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την κρήνη και το πέτρινο παγκάκι το οποίο ανεγέρθηκε εις μνήμη του.

Όσον αφορά την περίεργη ονομασία της κρήνης («Βουλγάρικο») οι απόψεις των χωριανών από πού αυτή προέρχεται, διίστανται. Μια άποψη θέλει την κρήνη να ονομάζεται έτσι διότι κατασκευάστηκε από Βούλγαρους μαστόρους ενώ μια δεύτερη (μάλλον η επικρατέστερη και η πιο πιθανή) θέλει την κρήνη να ονομάζεται έτσι διότι το νερό της είναι ιδιαιτέρως βαρύ. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη της οικογένειας Βαλακτσή (Τσιπουτούρα) στη Βλάστη

Στη βόρεια πλευρά της Βλάστης και πλάι στο μικρό παρεκκλήσι της αγίας Βαρβάρας βρίσκεται μια από τις παλαιότερες δημόσιες κρήνες του χωριού η οποία είναι γνωστή στους κατοίκους με την ονομασία «Τσιπουτούρα». Αυτή η ονομασία χρησιμοποιείται για κρήνες αλλά και για να ονοματίσει περιοχές και σημεία στο χώρο (ως τοπωνύμιο δηλαδή) σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας όπως η Σιάτιστα, η ευρύτερη περιοχή του Βοΐου, η Χαλκιδική (Πολύγυρος, Ταξιάρχης) και αλλού.

Η κρήνη είναι κατασκευασμένη από τσιμέντο. Σύμφωνα με την εντοιχισμένη πλάκα κατασκευάστηκε το 1933 με δαπάνη του Αθανασίου και της Αθηνάς Βαλακτσή και ανακαινίστηκε από τον Σύλλογο Βλατσιωτών Καστοριάς το 1986. Ως κατασκευαστής – προφανώς της ανακαινισμένης μορφής της κρήνης – αναφέρεται ο Ιωάννης Ζιάμος. Η κρήνη έχει ύψος περίπου δύο μέτρα και μήκος περίπου τέσσερα. Ο τοίχος της είναι καλυμμένος με επεξεργασμένη πέτρα. Η βρύση βρίσκεται σε χαμηλό σημείο προφανώς διότι τα παλαιότερα χρόνια η κατασκευή χρησιμοποιούνταν από κτηνοτρόφους για να πίνουν νερό τα ζώα τους στο δρόμο για το γειτονικό λιβάδι. Πάνω από τη βρύση υπάρχει εφαπτόμενος τοίχος καλυμμένος με επεξεργασμένα τούβλα και πάνω σε αυτόν μια εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα παρακάτω:

ΔΑΠΑΝΗ

ΑΘΑΝ. ΚΑΙ ΑΘΗΝΑΣ

ΒΑΛΑΚΤΣΗ – 1933

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΘΗ ΥΠΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΒΛΑΤΣΙΩΤΩΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 1986

ΕΠΙ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ ΝΙΚ. ΦΟΥΡΚΙΩΤΗ

Κατασκευή

Ιωάν. Ζιάμου

Η όλη κατασκευή καλύπτεται με τσιμεντένιο σκέπαστρο ορθογώνιου σχήματος πλην του σημείου της βρύσης όπου σχηματίζει τόξο.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η κρήνη των αδελφών Τριανταφύλλου στη Βλάστη

Στον περίβολο του ορθόδοξου ναού του αγίου Γεωργίου στη Βλάστη υπάρχει περίτεχνη τσιμεντένια κρήνη, χορηγία προς το ναό των αδελφών Τριανταφύλλου στη μνήμη των γονέων τους Αθηνάς και Γεωργίου.

Η κρήνη βρίσκεται εντός του περιφραγμένου περίβολου του ναού, νότια της κεντρικής θύρας. Είναι κατασκευασμένη από τσιμέντο και καλύπτεται στο σύνολο της από επεξεργασμένη πέτρα. Έχει ύψος περίπου ένα μέτρο και πενήντα εκατοστά. Στην κορυφή της υπάρχει τοξοειδής κατασκευή και κάτω από αυτή (στα δεξιά και τα αριστερά) ακολουθούν δυο εντοιχισμένες δυο κολόνες ενωμένες μεταξύ τους που έχουν διαφορά η μία με την άλλη περίπου τριάντα εκατοστά στο ύψος. Εντός της τοξοειδούς κατασκευής και πάνω από την βρύση υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα από γρανίτη  στην οποία αναγράφεται το όνομα του χορηγού καθώς και το έτος της κατασκευής:

ΔΩΡΕΑ

ΑΔΕΛΦΕΣ Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΜΝΗΜΗ ΓΟΝΕΩΝ

ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

2004

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Η προτομή του Γεώργιου Σίνα στη Βλάστη

Έξω από τον περίβολο του ορθόδοξου ναού του αγίου Νικολάου στον οικισμό της Βλάστης και πλάι στην προτομή του Κοσμά του Αιτωλού στην οποία αναφέρθηκα σε προηγούμενο άρθρο, βρίσκεται τοποθετημένη η προτομή του Γεώργιου Σίνα.

Ο Γεώργιος Σίνας υπήρξε ορθόδοξος ιερέας στην πόλη της Μοσχόπολης. Ήταν ο γενάρχης της μεγάλης οικογένειας των Σίνα η οποία έδωσε στο ελληνικό έθνος μια πλειάδα ευεργετών. Στη Μοσχόπολη πέρα από το αξίωμα του ιερέα έφερε και αυτό του Άρχοντα. Το 1769 έφυγε από την πόλη των προγόνων του λόγω της καταστροφής της και ήταν αυτός ο οποίος έφερε το ξυλόγλυπτο τέμπλο που μέχρι και τις μέρες μας κοσμεί το ναό του αγίου Νικολάου της Βλάστης.

Όσον αφορά την προτομή, πρόκειται για ένα μαρμάρινο έργο κατασκευή αγνώστου καλλιτέχνη. Ο Παπαγιώρης Σίνας αναπαρίσταται σε μέση ηλικία με πυκνό μούσι, κάπα και καπέλο στο κεφάλι. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

ΆΡΧΩΝ ΚΑΙ ΙΕΡΕΑΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΝΑΣ

ΠΑΠΑΓΙΕΡΓΗΣ ΠΑΠΑΣΙΝΑΣ

ΕΚ ΜΟΣΧΟΠΟΛΕΩΣ

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΟΣΧΟΠΟΛΕΩΣ 1769

ΜΕΤΕΦΕΡΕ ΤΟ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟ ΤΕΜΠΛΟ

ΤΟ 1769 ΣΤΟΝ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟ ΒΛΑΣΤΗΣ

ΕΚ ΜΟΣΧΟΠΟΛΕΩΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Το ταφικό μνημείο του Νίκου Τζιάφη στη Βλάστη

Συχνά στα βιβλία της ιστορίας, οι πολεμιστές είτε της μιας είτε της άλλης πλευράς αναφέρονται ως απλοί αριθμοί. Στην τάδε μάχη σκοτώθηκαν τόσοι, στη δείνα μάχη σκοτώθηκαν άλλοι τόσοι και πάει λέγοντας. Σπάνια μέσα στο σωρό των νεκρών διακρίνουμε κάποια ονόματα τα οποία θα είναι είτε ανώτερων αξιωματικών που είχαν την ευθύνη της διεξαγωγής της μάχης είτε στρατιωτών που ξεχώρισαν για την ανδραγαθία τους. Είναι τα ταφικά μνημεία, τα σήματα των αρχαίων Ελλήνων, αυτά που έρχονται να επαναφέρουν και να τοποθετήσουν στη μνήμη των νεότερων γενεών την ύπαρξη των στρατιωτών εκείνων που τελείωσαν τις μέρες τους αγωνιζόμενοι για την πατρίδα.

Ένα τέτοιο ευγενικό σήμα συναντά ο επισκέπτης με το που εισέρχεται στο νεκροταφείο της Βλάστης, στο αριστερό του χέρι. Πρόκειται για το ταφικό μνημείο του Νίκου Τζιάφη, Δεκανέα του 1^ου Συντάγματος Ιππικού που έπεσε μαχόμενος στις 12 Απριλίου του 1941 κατά την διάρκεια της εισβολής των ναζιστικών στρατευμάτων στην χώρα.

Για την ιστορία του 1^ου Συντάγματος Ιππικού κάνει λόγο ο Ταξίαρχος εν αποστρατεία Χρήστος Νοταρίδης σε άρθρο του με τίτλο «Η δράση του ελληνικού ιππικού στην εποποιία 1940 -41» δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου Απόστρατων Αξιωματικών Ιππικού – Τεθωρακισμένων. Σε αυτό το άρθρο γίνεται μνεία στη δράση του 1^ου Συντάγματος Ιππικού κατά την 12^η Απριλίου, ημέρα που φονεύθηκε ο Τζιάφης. Παραθέτω αυτούσιο το απόσπασμα:

Τη νύχτα 11/12 Απριλίου οι καιρικές συνθήκες χειροτέρεψαν και κάτω από έντονη χιονόπτωση το Γενικό Στρατηγείο διέταξε την σύμπτυξη των ελληνικών δυνάμεων, ενώ η Μεραρχία Ιππικού διατάχθηκε να κρατήσει τις θέσεις της, ώστε να καλύψει την κίνηση των ΧΙΙΙ, ΙΧ και Χ Μεραρχιών κατά την σύμπτυξη τους. Ο Στανωτάς διέταξε το 1ο Σύνταγμα Ιππικού να κινηθεί επιθετικά και να ελέγξει την οδό Φλώρινα-Πισοδέρι. Γερμανοί, φορώντας κάπες βοσκών, έστησαν ενέδρες και σε κάποιες περιπτώσεις έπιασαν αιχμαλώτους. Νωρίτερα, είχαν ντυθεί με ελληνικές στολές με αποτέλεσμα να συλλάβουν αρκετούς Βρετανούς αιχμαλώτους.

Αναγνωρίζει η «άλλη πλευρά» τις ελληνικές επιτυχίες. Αναφέρει ο Richter12 : «Η 12η Απριλίου ήταν η πιο αποφασιστική ημέρα για την επιχείρηση Λάμψις (εννοεί την συμμαχική ενίσχυση της Ελλάδος) και την επιχείρηση Μαρίτα... Η ελληνική Μεραρχία Ιππικού, που υπεράσπιζε τις θέσεις στο Βέρνον, απο τις Πρέσπες μέχρι την Κλεισούρα, αμυνόταν με τόσο πείσμα, που η διάβαση στο Πισοδέρι δεν έπεσε παρά μονάχα στις 14 Απριλίου...».

Φαίνεται λοιπόν πως ο Νίκος Τζιάφης έχασε τη ζωή του στις μάχες για την προάσπιση της οδού Φλώρινας – Πισοδερίου.

Όσον αφορά το μνημείο, πρόκειται για μια λιτή μαρμάρινη πλάκα που έχει ως επίστεψη της έναν σταυρό. Πάνω της είναι χαραγμένο το παρακάτω επίγραμμα:

ΤΗ ΝΙΟΤΗ ΜΟΥ ΚΑΙ

ΤΗ ΖΩΗ

ΤΑ ΑΤΙΜΗΤΑ ΠΕΤΡΑΔΙΑ

ΓΙΑ ΣΕ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΑ ΕΔΩΣΑ

ΝΙΚΟΣ Γ. ΤΖΙΑΦΗΣ

ΕΚ ΒΛΑΣΤΗΣ

ΔΕΚΑΝΕΥΣ 1 ΣΥΝ/ΜΑΤΟΣ

ΙΠΠΙΚΟΥ

ΠΕΣΩΝ ΗΡΩΪΚΟΣ

ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ ΤΗΝ

12^η ΑΠΡΙΛΙΟΥ

1912 – 1941

Κάτω από το μνημείο υπάρχει έτερη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα παρακάτω:

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΤΖΙΑΦΗΣ

1912 – 1941

ΈΠΕΣΕ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΝ

ΠΟΛΕΜΟΝ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Πηγές

• Ταξίαρχος  ε.α. Χρήστος Νοταρίδης, Η δράση του ελληνικού ιππικού στην εποποιία 194-41, Ιστοσελίδα Συνδέσμου απόστρατων αξιωματικών Ιππικού- Τεθωρακισμένων