Η κρήνη της Ελένης Παπαδοπούλου στο ναό της Αγ. Παρασκευής στον Άγιο Χριστόφορο της Εορδαίας

Σε προηγούμενη ανάρτηση μου, αναφέρθηκα στο ναό της αγίας Παρασκευής ο οποίος βρίσκεται στον κάμπο της Εορδαίας, μεταξύ των οικισμών Άγιος Χριστόφορου και Ανατολικού. 

Στην είσοδο ακριβώς του άλσους της αγίας Παρασκευής, υπάρχει τσιμεντένια κρήνη η οποία τοποθετήθηκε το έτος 1968 από την κάτοικο των γειτονικών Κομνηνών Ελένη Παπαδοπούλου. Η κρήνη δεν έχει τίποτα το αξιομνημόνευτο πέρα από την εντοιχισμένη μαρμάρινη επιγραφή στην οποία αναγράφονται τα παρακάτω λόγια:

ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΔΑΠΑΝΑΙΣ

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ

Δ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΚΟΜΝΗΝΩΝ

ΕΝ ΈΤΕΙ 1968

Μερικά μέτρα πλάι στην κρήνη υπάρχει ένας μεγάλος, ξύλινος σταυρός όμοιος με αυτόν που βρίσκεται στην κεντρική ενορία του αγίου Χριστόφορου. Παραδίπλα, βρίσκεται το κεντρικό λιθόστρωτο καλντερίμι το οποίο οδηγεί στο ναό της αγίας Παρασκευής. Μια μεταλλική πινακίδα εντοιχισμένη πάνω σε δυο τσιμεντένιες, καλυμμένες με επεξεργασμένη πέτρα κολώνες τοποθετημένες δεξιά και αριστερά του μονοπατιού (εν είδει πύλης) αναγράφει τα παρακάτω λόγια:

ΆΛΣΟΣ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Ο ναός της Εγέρσεως του Λαζάρου στον Άγιο Χριστόφορο Εορδαίας

Τα νεκροταφεία του οικισμού του αγίου Χριστοφόρου βρίσκονται στην ανατολική πλευρά του χωριού, πάνω στον δρόμο που οδηγεί στο γειτονικό Ανατολικό.

Δυτικά των νεκροταφείων και έξω από τον περιτοιχισμένο περίβολο τους, βρίσκεται ορθόδοξος ναός ο οποίος είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Έγερσης του Λαζάρου και στους Παμμέγιστους Ταξιάρχες. Πρόκειται για έναν μικρό, μονόχωρο ναό ο οποίος κατασκευάστηκε προφανώς για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των επισκεπτών του νεκροταφείου. Είναι κεραμοσκεπής και έχει δύο εισόδους: μια στη νότια και άλλη μία στη μεσημβρινή του πλευρά. Στη δυτική πλευρά υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα η οποία αναγράφει τα λόγια:

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ

ΕΓΕΡΣΕΩΣ

ΛΑΖΑΡΟΥ

Στη νότια πλευρά του ναού, πλάι στην κεντρική είσοδο υπάρχουν δυο ημικυκλικά παράθυρα. Μεταξύ των παραθύρων και της εισόδου υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα λόγια:

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ

ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΩΝ

ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ

Μπροστά από τη νότια είσοδο υπάρχει μικρή κλίμακα δύο σκαλοπατιών καθώς και ξύλινο σκέπαστρο καλυμμένο με κεραμίδια. Από όσα τυγχάνει να γνωρίζω, πρόκειται για έναν από τους ελάχιστους - αν όχι για τον μοναδικό - ναό στον ελλαδικό χώρο που είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Έγερσης του Λαζάρου. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Ο ναός της αγίας Παρασκευής στον Άγιο Χριστόφορο της Εορδαίας

Ο ορθόδοξος ναός της αγίας Παρασκευής βρίσκεται στα ανοιχτά του κάμπου μεταξύ Αγίου Χριστοφόρου και Ανατολικού, δύο χιλιόμετρα βορειοανατολικά του πρώτου και τρία χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του δεύτερου.

Το 1939, λίγο πριν την έναρξη του ΒΠΠ, οι κάτοικοι της περιοχής εντόπισαν στο σημείο όπου υπάρχει σήμερα ο ναός, ιαματική πηγή. Πεπεισμένοι πως οι ιαματικές ιδιότητες του νερού προέρχονται από κάποιο θαύμα, προχώρησαν στην ανέγερση του ναού τον οποίον και αφιέρωσαν στη Ζωοδόχο Πηγή. Αργότερα ο ναός αφιερώθηκε στην αγία Παρασκευή.

Πρόκειται για έναν μονόκλιτο ναό στον ρυθμό της βασιλικής. Δεξιά της πρόσοψης υπάρχει εντοιχισμένο πέτρινο καμπαναριό πάνω στο οποίο υπάρχει με τη σειρά της εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

ΔΕΗΣΙΣ

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΙ

ΚΛΕΟΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ

2014

Α.Κ.

Η κεντρική θύρα του ναού βρίσκεται στη μεσημβρινή πλευρά. Είναι μεταλλική και πάνω της υπάρχει επίσης μεταλλική πλάκα στην οποία είναι χαραγμένα τα λόγια:

ΔΩΡΟΝ

ΑΠΟ ΤΗΝ

ΣΟΦΙΑΝ Ε. ΣΥΜΙΟΝΙΔΟΥ

ΑΠΟ ΤΑ ΚΟΜΝΗΝΑ

1982

Πλάι στην κεντρική θύρα υπάρχει εντοιχισμένη γρανιτένια αγιογραφία της αγίας Παρασκευής. Μπροστά από την είσοδο υπάρχει τσιμεντένιο σκέπαστρο πάνω από το οποίο είναι τοποθετημένο ένα μικρό κωδωνοστάσιο. Φαίνεται πως αυτό ήταν το αρχικό καμπαναριό και έπειτα από καιρό (2014) τοποθετήθηκε το πέτρινο το οποίο είναι εντοιχισμένο στην πρόσοψη. Στην κεντρική είσοδο οδηγεί μικρή κλίμακα τεσσάρων σκαλοπατιών.

Στην πρόσοψη του ναού, δεξιά και αριστερά της κεντρικής εισόδου, υπάρχουν δύο τειχισμένα παράθυρα. Σε καθένα από αυτά υπάρχει και από μια αγιογραφία. Δυστυχώς, βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση και χρήζουν συντήρησης. Η μία απεικονίζει την Παναγία με τον Χριστό στην αγκαλιά της και η άλλη την αγία Παρασκευή.

Ο χώρος περιμετρικά του ναού έχει διαμορφωθεί από τις εκάστοτε δημοτικές αρχές και αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους κατοίκους της περιοχής την Πρωτομαγιά και την Καθαρά Δευτέρα. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Ο ναός της Αγίας Θαλασσινής στην Άνδρο

Στο βόρειο τμήμα του μεσαιωνικού οικισμού του Κάστρου στην χώρα της Άνδρου και πάνω σε βράχο ο οποίος εισέρχεται μέσα στη θάλασσα βρίσκεται ένας από τους χαρακτηριστικότερους ναούς ολόκληρου του Αιγαίου Πελάγους, ο ναός της Παναγίας Θαλασσινής ή όπως είναι γνωστότερος στους ντόπιους, η αγία Θαλασσινή.

Μαζί με τον άγιο Νικόλαο, η Παναγία η Θαλασσινή θεωρείται προστάτιδα των ναυτικών αλλά και των ταξιδιωτών οι οποίοι ταξιδεύουν στις θάλασσες. Το μέρος όπου χτίστηκε ο ναός δεν είναι τυχαίο:

για εκατοντάδες χρόνια αποτελούσε την είσοδο του λιμανιού της Άνδρου πριν αυτό μεταφερθεί στο Γαύριο, στη δυτική πλευρά του νησιού. Χτίστηκε προκειμένου να προστατεύει τους Ανδριώτες ναυτικούς και ταξιδευτές της θάλασσας. 

Πρόκειται για μια μονόκλιτη βασιλική μικρού μεγέθους. Όπως προείπα, είναι χτισμένη πάνω σε βράχο σε ύψους περίπου τριών μέτρων πάνω από την στάθμη της θάλασσας. Η κεντρική της θύρα είναι ξύλινη και βρίσκεται στη νότια πλευρά της. Σε αυτήν οδηγεί μια μεγάλη κλίμακα λαξευμένη πάνω στον βράχο, είκοσι και πέντε σκαλοπατιών. Περιμετρικά υπάρχει πέτρινος περίβολος που προστατεύει τους επισκέπτες από ενδεχόμενη πτώση. Πλάι στην κεντρική θύρα υπάρχει μεταλλική καμπάνα, άξια μνημόνευσης, διότι φέρει ανάγλυφη αναπαράσταση του εσταυρωμένου Χριστού και από κάτω την επιγραφή:

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ

ΑΓΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΝΗ

Λ Κ 

Στον εξωτερικό τοίχο του ναού υπάρχουν εντοιχισμένες δύο μαρμάρινες πλάκες οι οποίες αναφέρονται σε εργασίες αναπαλαίωσης και αναστήλωσης:

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΗΣ

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΑΠΑΝΑΙ

ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΙ

ΕΛΙΖΑΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ

ΜΝΗΜΗ ΠΑΝΤΕΛΗ Π. ΚΑΡΑΔΟΝΤΗ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΤΗΚΕ

ΤΟ 2009

ΜΕ ΔΑΠΑΝΕΣ

ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΙ ΈΛΛΗΣ 

ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ

Ο ναός της αγίας Θαλασσινής είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα της Άνδρου και πολλοί τον επιλέγουν προκειμένου να τελέσουν σε αυτόν τον γάμο τους.

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Ο ναός της Παναγίας Θεοσκέπαστης στην Άνδρο

Ο ναός της Παναγίας της Θεοσκέπαστης βρίσκεται στη νότια πλευρά του μεσαιωνικού οικισμού του Κάστρου, στην Χώρα της Άνδρου σχεδόν δίπλα στην παραλία που φέρει την ονομασία Παραπόρτι. 

Την ονομασία της (Θεοσκέπαστη) σύμφωνα με τον θρύλο την οφείλει στο πλήρωμα ενός εμπορικού καραβιού το οποίο ήταν φορτωμένο με ξυλεία και βρέθηκε σε δεινή θαλασσοταραχή. Σώθηκαν και αποφάσισαν να χαρίσουν το φορτίο του καραβιού στο ναό προκειμένου να δημιουργηθεί η στέγη του. Έτσι πήρε την ονομασία "Θεοσκέπαστη". Η εικόνα της θεωρείται θαυματουργή και εορτάζεται με κάθε επισημότητα. Είναι η πολιούχος και προστάτιδα του νησιού δεν αποτελεί όμως έδρα της Μητρόπολης (καθεδρικός ναός είναι ο άγιος Γεώργιος).

Ο πρώτος ναός χτίστηκε το 1555, όταν η Λατινική κυριαρχία παραχωρούσε σταδιακά τη θέση της στους Οθωμανούς και η αριστοκρατία της στρεφόταν προς την Ορθοδοξία. Σύμφωνα με την ενημερωτική πινακίδα που βρίσκεται εντοιχισμένη στο εξωτερικό του ναού, το πρώτο κτίσμα κατεδαφίζεται - άγνωστο για ποιο λόγο - και στη θέση του οικοδομείται το 1807 η ογκώδης τρίκλιτη βασιλική την οποία συναντούμε στις μέρες μας. Τα δυο κωδωνοστάσια τα οποία βρίσκονται αριστερά και δεξιά της πρόσοψης τοποθετήθηκαν αργότερα. Πάνω από την ξύλινη κεντρική θύρα υπάρχει μαρμάρινο αέτωμα στο μέσο του οποίου αναπαρίσταται ανάγλυφα η Παναγία με την Χριστό στην αγκαλιά της. Δεξιά και αριστερά της πόρτας υπάρχουν εντοιχισμένοι μαρμάρινοι κίονες  με κιονόκρανα μικτού ρυθμού. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ

Ο ναός του αγίου Ανδρέα των Λατίνων στην Άνδρο

Ο ναός του αγίου Ανδρέα των Λατίνων βρίσκεται στη συνοικία του Κάστρου, στη Χώρα της Άνδρου. Ο ναός στις μέρες μας μοιάζει στριμωγμένος μέσα στα στενά σοκάκια του Κάστρου. Ο επισκέπτης τον εντοπίζει κατηφορίζοντας από την πλατεία Καΐρη προς το Κάστρο μέσω της κεντρικής οδού (Εμπειρίκου). Βρίσκεται ακριβώς στη συμβολή των οδών (καλντεριμιών ουσιαστικά) Εμπειρίκου και αγίου Ανδρέα σαράντα μέτρα δυτικά από την πλατεία Καΐρη.

Από το όνομα ο περιηγητής εύκολα συμπεραίνει πως πρόκειται για μια καθολική εκκλησία. Αποτέλεσε τον κεντρικό καθεδρικό ναό των Καθολικών αμέσως μετά την εγκατάσταση τους στο νησί (το 1207). Κατά τη διάρκεια των αιώνων πέρασε από πολλές τρικυμίες, κάποια από τα μέρη του κατέρρευσαν κατόρθωσε ωστόσο να φτάσει μέχρι τις μέρες μας. Το σημερινό κτίριο είναι πέτρινο και αποτελεί αναπαλαίωση του 1906 η οποία πραγματοποιήθηκε με δαπάνες του Α.Κ. Εμπειρίκου. Πρόκειται για μια ουσιαστικά τρίκλιτη βασιλική ωστόσο το αριστερό κλίτος έχει κτιστεί και λειτουργούν μόνο τα άλλα δύο. 

Στην πρόσοψη του ναού υπάρχουν δυο εντοιχισμένες πλάκες, μια στα ελληνικά και άλλη μια στα λατινικά. Αναγράφουν τα παρακάτω λόγια:

ΑΝΕΚΑΙΝΙΣΘΗ

ΔΑΠΑΝΑΙΣ

Α.Κ. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ

1906

DOMV HAC IAM DIV

PENITVUS DESTRVCTAM

IOAN BAPTA CRISPI NA

XIEN VIC APLIC HVIVS

ECCLAE ANDR SVMPTI 

BVS S CONG NECNON

SVIS REAEDIFICARE AT

QUE IN MELIORE FOR

MA RESTITVERE CVRA

VIT

ANO DNI MDCCXLIX

Η πλάκα μνημονεύει την ανακαίνιση του ναού το έτος 1749 από τον Λατίνο επίσκοπο Crispi. Στις μέρες μας ο ναός παραμείνει ενεργός εξυπηρετώντας τις θρησκευτικές ανάγκες των λιγοστών Καθολικών κατοίκων του νησιού. Στην γιορτή του αγίου Ανδρέα ωστόσο, εκκλησιάζονται και αρκετοί Ορθόδοξοι. 

Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ